7 trends in de veredeling van vollegrondsgroenten

Zaadfirma’s presenteerden vorige week hun bestaande rassensortiment en de nieuwste variëteiten. In dit artikel staan de 7 belangrijkste trends in de veredeling op een rij, met daarbij aandacht voor de teelt en de consument als eindgebruiker.

Oogstzekerheid en betrouwbaarheid

'We zoeken altijd naar rassen die betrouwbaar zijn in de planning', zegt Sjaak van der Ploeg, hoofd groenteveredeling Europa bij Syngenta Seeds.

'Voorheen hadden we bloemkoolrassen waarbij in hete zomers het verschil tussen een vroege en late oogst soms wel twee weken kon zijn', vervolgt Van der Ploeg. 'In ons huidige sortiment blijft dat beperkt tot drie of vier dagen. De oogst is daardoor beter te plannen met minder oogstverliezen, de teler voorkomt arbeidspieken en bovendien is de afzet beter af te stemmen op de verwachte aanvoer.'

Het selecteren op betrouwbaarheid in groeidagen is volgens Van der Ploeg gebaseerd op het testen van ouderlijnen bij verschillende gemiddelde dagtemperaturen onder gecontroleerde omstandigheden. Een hybride is betrouwbaar als het verschil in afrijping onder alle omstandigheden beperkt blijft.

Arbeidsbesparing en oogstgemak

Zaadfirma Seminis is in broccoli al langer bezig met de veredeling van de High Rise-types. Dit zijn rassen waarbij het broccolischerm hoger in het gewas zit. Doel van deze ontwikkeling is gemakkelijker en sneller kunnen oogsten en de oogst kunnen mechaniseren. 'Ontwikkelingen op het gebied van oogstmechanisatie en de eigenschappen van deze rassen helpen daarbij, dit levert uiteindelijk een bijdrage aan de arbeidsbesparing', legt hoofdveredelaar brassica's Meindert Boon uit.

Oogstgemak speelt ook bij veredeling van bloemkool. Boon noemt rassen van het type Curdivex. 'Dit zijn witte bloemkolen die ook zonder afdekken niet geel verkleuren.' Dit bespaart veel tijd en een bijkomend voordeel is dat tijdens de oogst beter is te zien welke kolen oogstrijp zijn. Boon: 'Door betere zichtbaarheid en dekblad dat niet hoeft te worden verwijderd kunnen telers sneller oogsten.'

Ook Sakata Seeds zet in op arbeidsbesparing. 'Dat houdt in dat we rassen ontwikkelen met een hogere plukprestatie, minder teelthandelingen en lagere arbeidskosten', zegt gewasspecialist Pieter Vermeulen. 'In bosuien betekent dat een hogere schoningssnelheid. Hiermee proberen we gebrek aan personeel in de sector op te vangen.'

Minder input voor bemesting en gewasbescherming

Onder duurzaamheid schaart Van der Ploeg van Syngenta ook koolgewassen met een lagere stikstofbehoefte. 'Dit sluit bijvoorbeeld goed aan op de eis van de Duitse overheid die de groentetelers verplicht om 30 procent minder stikstof te gebruiken. Inmiddels hebben wij een hele reeks van rassen die ook bij lagere stikstofgiften goed produceren.'

Voor de resistentie tegen knolvoet in brassica's zijn Syngenta-veredelaars bezig met het zoeken naar nieuwe bronnen als antwoord op nieuwe fysio's van deze ziekteverwekker. Verder meldt Van der Ploeg dat de eerste rassen voor de teelt van witte kool met resistentie tegen de bacterie xanthomonas de komende twee jaar worden getest. Deze rassen zijn waarschijnlijk binnen vijf jaar commercieel beschikbaar.

Bejo is al meer dan twintig jaar actief in de productie en verkoop van biologisch zaad en focust zich daarom sterk op ziekteresistenties, verklaart salesmanager Benelux Peter Buter. 'Doel van de Europese Commissie is dat in 2030 25 procent van het areaal landbouwgrond biologisch is. Bejo wil ervoor zorgen dat dit daadwerkelijk haalbaar is.' Voor de biologische uienteelt heeft het bedrijf al twee rassen met een hoge tolerantie tegen valse meeldauw: Hylander en Redlander.

Klimaatverandering en stressbestendigheid

Productmanager Piet Geraets van Pop Vriend Seeds zegt dat in de bonenteelt hittetolerantie meer aandacht krijgt vanwege de opwarming van de aarde. 'Hitte zal in de meeste landen vaker voorkomen dan kou. Bonen zullen beter bestand moeten zijn tegen hittestress. Dit gewas houdt wel van warm weer, maar kan absoluut niet tegen hitte.'

Toch waarschuwt veredelaar Gerthon van de Bunt ervoor dat bonen ook goed tegen kou moeten kunnen. 'In het vroege voorjaar, als de bodem nog koud is, moet het gewas snel kunnen weggroeien.'

Sakata Seeds probeert op klimaatverandering in te spelen door meloen- en flespompoenrassen te veredelen voor teelt in Noord-Europa. Productontwikkelaar Hanna Bruinsma ziet dat de vraag naar lokale en duurzaam geteelde producten toeneemt. 'De markt voor pompoenen groeit en de meloenenteelt is interessant vanwege de klimaatverandering.'

Over klimaatbestendigheid zegt Boon dat Seminis het veredelde materiaal van broccoli en bloemkool wereldwijd test onder verschillende groeiomstandigheden. 'Zo ontwikkelen we rassen die goed blijven presteren als het klimaat grilliger wordt.'

Gebruik van data en nieuwe teeltsystemen

Enza Zaden maakt veel gebruik van mogelijkheden van data voor dieper inzicht in de rassen. 'Binnen de veredeling is de ontwikkeling voor het uitlezen van DNA snel gegaan', stelt salesmanager Paul Huijs. Dat helpt volgens hem bij het vlotter ontwikkelen van rassen met de juiste resistenties. 'Met data kunnen we specifieker voldoen aan wensen van telers. Het helpt hen de rassenkeuze te maken die past bij hun manier van telen, bij hun grondsoort en bij de afzet.'

Verder richt Enza zich op nieuwe teeltsystemen in geconditioneerde ruimten, zoals hydroponics en vertical farming. 'Door het voordeel van een betere klimaatbeheersing kunnen we ons op andere punten focussen, zoals smaak en inhoudsstoffen', zegt Huijs. 'In Nederland is veel interesse in vertical farming.'

Seminis heeft ter ondersteuning van kooltelers een Harvestplanner ontwikkeld. Hoofdveredelaar Boon vertelt dat de planner werkt op basis van plantdata, teeltdata en aantal groeidagen. 'Een goede oogstplanning resulteert in een constantere oogst. Ook lukt het beter oogstpieken te voorkomen en oogstverliezen te beperken. Voor optimalisatie van deze planning hebben we rassen nodig met constante groeidagen.'

Aanpak van onnodige verspilling van groenten

Onlangs werd bekend dat Syngenta Seeds zich heeft aangesloten bij de coalitie 'Samen tegen voedselverspilling'. Doel is om vanuit de hele keten ideeën aan te dragen die de verspilling van groenten tegengaan. Het is volgens Van der Ploeg vanzelfsprekend dat daarbij ook veredelaars betrokken zijn.

'Wij kunnen een bijdrage leveren aan het op maat maken van groenten, zodat minder van het geteelde product wordt weggegooid. Dat kan bijvoorbeeld door het veredelen op een langere houdbaarheid, meer oogstbaar product en porties groenten die beter passen bij de behoefte van de consument.'

Pop Vriend Seeds probeert op deze trend aan te sluiten door bonen te veredelen waar de steeltjes aan kunnen blijven zitten. 'Daardoor blijft netto meer over van de bonen', stelt Geraets. Wat betreft de wortelen ontwikkelt de zaadfirma lange rassen die geschikt zijn om als snack in vijf stukken te snijden.

Sakata bracht in 2006 al de broccoli-achtige merkgroente bimi op de markt. De bimi kenmerkt zich door de slanke, eetbare steel. 'Ook is dit soort zacht en zoet, dus je kunt elk deel opeten', zegt Bruinsma. 'Daarom hoef je de bimibroccoli niet te snijden en hoef je dus ook niets weg te gooien.'

Aantrekkelijke groenten voor consument

Namens Hazera houdt ketenmanager Arjan van Steekelenburg zich bezig met trends op de consumptiemarkt. De zaadfirma richt zich daarbij ook op de jeugd van tegenwoordig en dus de consument van morgen. 'We zijn in de veredeling nog altijd erg productgericht en eigenlijk luisteren we nog onvoldoende naar de consument.'

Groenten zijn niet overmatig populair bij de jongere generatie, weet Van Steekelenburg. Hij vindt het een taak van de veredelaars om te bekijken hoe traditionele groenten aantrekkelijker kunnen worden aangeboden. Als voorbeelden noemt hij de paarse spitskool Violetti en paarse spruitjes.

'Paarse spruitjes kunnen het perfecte Instagram-food zijn. De smaak is veel zoeter en ook notiger dan het ouderwetse spruitje. Ook de paarse spitskool heeft niet alleen een mooie kleur, maar is een prima groente voor de fijnproever.'

Bejo timmert aan de weg met het concept 'Purple Power Bowl'. 'Paars wordt gelinkt aan gezond en biedt op het bord ook een mooie kleurenvariatie', weet Buter. De zaadfirma heeft onder meer een paarse broccoli, boerenkool en asperge. 'We merken dat steeds meer consumenten zich bewust zijn van gezondheid, smaak en gemak', concludeert hij.