'Stikstofplannen zijn mooi initiatief, maar daarmee heb je het wel gehad'

De samenwerkende partijen presenteerden afgelopen week het 'Bouwstenendocument emissiereductie landbouw', met daarin voorstellen om tot een geborgde reductie te komen. De reacties van derden zijn tot nu toe wisselend. In de politiek is positief gereageerd, maar vanuit het bedrijfsleven klinkt kritiek. Ook MOB is kritisch, die in 2019 via de Raad van State de stikstofwetgeving betwistte en provincies oproept tot handhaven tegen de vergunningloze PAS-melders.

Vollenbroek vindt het plan als geheel tekortschieten. 'Laat ik vooropstellen dat het goed is dat er vanuit de maatschappij initiatieven komen om het stikstofprobleem op te lossen. Het is ook mooi dat ze dat niet doen door nieuwe 'geitenpaadjes' te creëren. Dat vind ik het positieve aan het plan, maar daar heb je het wel mee gehad.'

Het plan is volgens Vollenbroek namelijk 'geen oplossing voor het mestprobleem dat keihard op ons afkomt als we geen derogatie krijgen'. 'Bovendien is er niet naar klimaat of dierenwelzijn gekeken. Het plan biedt geen structurele oplossing.'

Landbouwtransitie

De MOB-voorzitter stelt dat een structurele verandering nodig is. 'In Nederland eten we meer dierlijke producten dan gezond voor ons is. We moeten naar een eiwit- en landbouwtransitie toe. En dat zit er niet in. De landbouworganisaties proberen krampachtig vast te houden aan het verleden, maar zo werkt dat niet.'

Vasthouden aan het verleden zet Nederland volgens Vollenbroek op achterstand. 'Er is toekomst voor de landbouw, maar dan moet die wel veranderen.' Hij vindt dat de toekomstvisie ontbreekt bij het kabinet en de boerenorganisaties. En dat verbaast hem.

Volgens Vollenbroek ontbreekt een visie op hoe de landbouw eruit moet zien in 2030, 2035. 'Een visie waarin een beeld wordt geschetst van de landbouw in Nederland op een milieu- en boervriendelijke manier, waarbij boeren goed kunnen verdienen met een schoon land.'

Stikstofdepositie

De milieuactivist had gehoopt dat dit kabinet met zo'n toekomstvisie zou komen. 'Dan was er misschien iets uitgekomen dat ons niet helemaal zou bevallen, maar dan was er iets van een landbouwbeleid gekomen na alle jaren van Mark Rutte die het aan de markt overliet', zegt hij.

Die visie is nog steeds hard nodig, benadrukt Vollenbroek. 'Op dit moment gaat het bergafwaarts. Er is nog te veel stikstofdepositie en voedingsgewassen worden massaal bespoten met PFAS-houdende middelen.'

Vollenbroek ziet de plannen van LTO, de provincies en anderen dan ook als een belangrijk signaal. 'Het feit dat zoveel organisaties met een eigen plan komen, laat zien dat het kabinet heeft gefaald. Dit was de kans geweest om een nieuw landbouwbeleid te formuleren. Dat is niet gebeurd. Men blijft maar aanklooien met andere dingen zonder de werkelijke problemen aan te pakken.'