Gestegen energieprijzen zorgen voor hoogste inflatie sinds 2002

Onder andere gas en elektriciteit werden vorige maand flink duurder, waardoor de inflatie opliep. De prijzen stegen in september nog met 2,7 procent. Van enige verlichting op de markt is sindsdien nog geen sprake. Het CBS stelt dat het leven in Nederland in oktober naar verwachting weer flink duurder is geworden. Goederen en diensten zijn voor consumenten in oktober 3,4 procent duurder geworden dan een jaar eerder.

Een combinatie van factoren zorgt al een tijdlang voor hogere gas- en stroomprijzen op de groothandelsmarkten. Zo waren de reserves relatief klein door de strenge winter en nam de vraag naar energie wereldwijd sterk toe door het economisch herstel na de coronacrisis. Daardoor is er meer vraag naar olie, energie, goederen en materialen. Dat zorgt voor druk op de leveringsketens die ook nog herstellen van de coronacrisis. Transportkosten lopen eveneens hard op.

Voor huishoudens werd gas daardoor bijna 31 procent duurder dan een jaar eerder. Elektriciteit steeg in vergelijking met oktober 2020 net geen 40 procent in prijs. Nederlanders moesten ook voor benzine, diesel en andere brandstoffen meer betalen. Daarnaast werkten de hogere prijzen voor kleding door in de inflatie, die nu boven de beoogde Europese doelstelling van 2 procent is gekomen.

Geen tijdelijk fenomeen

De Nederlandsche Bank waarschuwde onlangs dat de sterk oplopende inflatie mogelijk geen tijdelijk fenomeen is, zoals eerder alom werd aangenomen. Als de hoge inflatie langer aanhoudt, kan dat een schok op de financiële markten teweegbrengen. Daarbij zouden centrale banken gedwongen kunnen worden in te grijpen om de geldontwaarding te beteugelen. De vraag volgens kenners is of de herstellende economie het afbouwen van steunmaatregelen al aan kan.

Volgens de Europese geharmoniseerde methode om inflatie te berekenen, was de inflatie in oktober nog hoger. In dat geval stegen de consumentenprijzen met gemiddeld 3,7 procent. Dat is net iets minder dan in de hele eurozone. Daar liep de inflatie in oktober op tot 4,1 procent op jaarbasis, het hoogste niveau sinds juli 2008.

Voedselprijzen

Ook de hoge graanprijzen beïnvloeden de inflatie. Brood wordt duurder nu de prijzen voor tarwe wereldwijd de hoogte in schieten. Dat komt onder meer door de moeizame teeltomstandigheden voor het gewas in belangrijke exportlanden als Canada, Rusland en de Verenigde Staten. Die werden veroorzaakt door bijvoorbeeld droogte, vorst en hevige regenval. En het ziet er volgens kenners ook niet naar uit dat de kosten voor broodbereiding snel dalen.

De tarweprijs is sinds september met circa een derde gestegen, vooral vanwege de matige oogst in Rusland. Tarwe is het meest geproduceerde gewas ter wereld en wordt gebruikt in tal van vormen van voeding. Behalve voor brood is tarwe ook een belangrijke grondstof voor bijvoorbeeld pizzabodems, couscous of noedels.

Hoewel de opleving van de prijs van tarwe goed nieuws is voor boeren, kampt ook de agrarische sector met stijgende kosten. Zo lopen de prijzen van kunstmest wereldwijd op door productietekorten. Franse telers maken zich nu al zorgen over een tekort aan meststoffen.

Wereldvoedselprijzen

Tarwe zal voor minder mensen betaalbaar worden, wat zorgt voor meer honger in de wereld. De Voedsel- en Landbouworganisatie van de Verenigde Naties (FAO) meldde donderdag dat de wereldvoedselprijsbarometer een nieuwe piek heeft bereikt. Die zit op het hoogste niveau sinds juli 2011.

De FAO-voedselprijsindex, die de maandelijkse veranderingen in de internationale prijzen van voedselgrondstoffen volgt, bedroeg in oktober gemiddeld 133,2 punten. Dat is een stijging van 3 procent oftewel 3,9 punten ten opzichte van september en een toename voor de derde achtereenvolgende maand.

De prijsindex voor granen steeg in oktober met 3,2 procent ten opzichte van de voorgaande maand, waarbij de wereldtarweprijzen met 5 procent stegen. Ook de indexen voor zuivel, plantaardige olie, suiker en vlees stegen.