Waarom duizenden ondernemers betalen om stroom te produceren – en hoe zij dat kunnen voorkomen

Duizenden ondernemers in Nederland worden op zonnige dagen geconfronteerd met negatieve stroomprijzen.

Dat betekent dat je moet betalen om stroom terug te leveren. Een groeiend probleem, maar gelukkig wel oplosbaar met slimme technologie en marktinzicht.

'Mijn panelen schakelden automatisch uit'

'Het was een perfecte dag voor zonne-energie,' vertelt Leon Bremer, eigenaar van Melkveebedrijf Bremer uit Kraggenburg. 'Maar om half drie 's middags ging mijn opbrengst ineens naar nul. Geen wolkje aan de lucht. Wat bleek? Mijn systeem schakelde automatisch uit omdat de stroomprijs negatief werd. Ik moest betalen om te leveren. Dat voelde krom.'

Melkveebedrijf Bremer is geen uitzondering. Alleen al in 2024 telde Nederland meer dan 480 negatieve stroomuren. Ter vergelijking: in 2022 waren dat er nog slechts 90. De verwachting is dat dit aantal in 2025 ruim verdubbelt. Dit treft niet alleen grote zonneparken – ook ondernemers met relatief kleine installaties worden geraakt.

Waarom worden stroomprijzen negatief?

De oorzaak ligt in een combinatie van steeds meer zonnepanelen, beperkte netcapaciteit en een lastig voorspelbare markt. Op heldere dagen wordt er zoveel zonnestroom opgewekt dat het aanbod groter is dan de vraag. Op een vrije markt betekent dat: de prijs daalt, soms zelfs tot onder nul.

En dat is niet alles. Producenten, zoals agrarische ondernemers met zonnepanelen, worden ook geraakt door onbalanskosten. Die ontstaan als je werkelijke productie afwijkt van de voorspelling van je energieleverancier. Een afwijking van slechts 10% kan al leiden tot €24 per megawattuur aan extra kosten.

En heb je SDE-subsidie? Die vervalt automatisch als er zes uur achtereen negatieve prijzen zijn. In 2024 gebeurde dat tientallen keren. Het gevolg: volle zon, draaiende panelen, maar geen opbrengst én een energierekening.

Van probleem naar oplossing: slim sturen en zelf handelen

Steeds meer ondernemers zoeken daarom naar manieren om hun energieopbrengsten te optimaliseren. Een concreet voorbeeld is Vianen Kozijnen uit Montfoort, dat vorig jaar overstapte op actief stroomhandelen via het platform PowerHive en de slimme technologie van Battery Based Trading (BBT).

Door hun installaties uit te rusten met een slim energiemanagementsysteem (EMS) en real-time data te gebruiken, kunnen ze de productie automatisch aanpassen aan de markt. Is de prijs negatief? Dan worden panelen tijdelijk uitgeschakeld (curtailment). Is er juist extra vraag? Dan leveren ze tegen gunstige tarieven – of profiteren ze zelfs van positieve onbalansvergoedingen.

Resultaat

Tot €5.000 extra opbrengst per jaar voor een installatie van 1 MWp, met een initiële investering van slechts €1.000. 'We halen nu €12 tot €15 extra per megawattuur binnen,' zegt Ton Vianen, directeur van Vianen Kozijnen.

Wat kun jij als ondernemer doen?

In de praktijk zijn er twee concrete routes voor boeren met zonnepanelen:

1. Opslag met batterij

Een batterij slaat overtollige stroom op wanneer de prijs laag of negatief is, en levert terug aan het net wanneer de prijs hoog is. Dit zorgt voor meer zelfconsumptie, een besparing op energiebelasting én een hogere opbrengst voor teruggeleverde stroom. Dit is effectief, maar vraagt wel een serieuze investering. PowerHive en BBT kunnen simulaties maken om inzicht te geven in de impact en terugverdientijd van een batterij voor jouw situatie.

2. Flexibel energiemanagement zonder investering

Voor boeren die (nog) geen batterij willen aanschaffen, biedt een combinatie van een Flex Contract en een slim EMS uitkomst. Het Flex Contract van PowerHive rekent af op basis van werkelijke marktprijzen en laat de boer zelf het risico op onbalans beheren – zonder verborgen marges. De software van BBT voorspelt, stuurt en schakelt de productie automatisch op basis van prijssignalen en marktveranderingen.

'Bij traditionele leveranciers betaal je gemiddeld €24/MWh aan risico-opslagen,' legt Florian Arndt, CEO van PowerHive, uit. 'Bij ons is dat slechts €3/MWh, volledig transparant. Dit kan omdat wij als leverancier het risico op onbalanskosten niet langer dragen – en daardoor veel goedkoper zijn. Tegelijkertijd kan de klant nu ook maximaal profiteren van de onbalansmarkt.

Ondernemers winnen de regie terug

De slimme sturing van het EMS pakt niet alleen negatieve prijzen aan, maar speelt ook in op de onbalansmarkt. Is er onverwacht een stroomtekort op het net? Dan krijg je een bonus als je meer levert dan voorspeld. Bij een overschot schakel je automatisch terug. Zo verandert een kostenvraagstuk in een kans op extra inkomsten.

Een agrarische klant van PowerHive uit de Betuwe vertelt: 'Binnen twee weken na installatie zag ik mijn opbrengsten al stijgen. Geen gedoe meer met onverwachte kosten. Ik zie nu dagelijks precies wat ik bespaar – dat geeft rust én rendement.'

Neem het stuur in eigen hand

Zonnepanelen blijven een waardevolle investering – maar zonder slim energiebeheer loop je al snel tegen grenzen aan. Door te sturen op marktprijzen, opslag en onbalans kun je niet alleen verliezen voorkomen, maar zelfs duizenden euro's per jaar extra verdienen. De technologie is beschikbaar, bewezen en toegankelijk. De keuze is aan jou: blijf je afhankelijk van de grillen van de energiemarkt, of neem je controle over je eigen opbrengst.

Wil je weten wat jij kunt besparen?

Neem dan contact op met PowerHive of Battery Based Trading en ontdek hoeveel rendement je zonnepanelen écht kunnen opleveren.

Over PowerHive

PowerHive is een innovatief energieplatform dat bedrijven helpt hun energiekosten te optimaliseren en hun duurzaamheidsdoelen te realiseren via slimme software en markttoegang.

Over Battery Based Trading (BBT)

BBT ontwikkelt slimme energiehardware en -software, zoals de BBox en EMS-systemen, waarmee bedrijven zelf kunnen sturen op energieopslag, productie en handel.

Dit artikel is gecreëerd door onze kennispartner PowerHive