Gelderse kwekerij floreert door nicheproducten

'Gaan we mee in de schaalvergroting of zeggen we de bulkteelt vaarwel?' Dit was in 2011 de grote vraag voor Frank en Ellen Wilting. Hun komkommerkwekerij had zwaar te lijden onder de EHEC-crisis, waarin de komkommer werd aangewezen als bron van ziekmakende bacteriën.

'Als vierde generatie groentekweker ben ik een echt dorpsmens', zegt Frank Wilting. 'Maar we zagen in dat we de bulkteelt vaarwel moesten zeggen om met ons bedrijf van 1,2 hectare te kunnen overleven. We zouden geen van beiden gelukkig worden van een kwekerij met honderd medewerkers en waren gehecht waren aan de plek waar we zaten.'

Experimenteren

De kwekers begonnen te experimenteren met de stamslaboon, een stevige sperziebonensoort met veel smaak en vruchtvlees. 'Ik was gewend om de komkommers veel water te geven, maar bij de slabonen werkt dat averechts: met veel water geven ze veel blad en weinig boon', zegt Wilting. 'Uiteindelijk heb ik me de teelt eigen gemaakt.'

In 2013 kwam de teler in contact met een medebestuurslid van de veiling in Zaltbommel, die in Dreumel frambozen onder glas kweekt. Omdat de markt voor zachtfruit groeide, besloot Wilting zich daarin te verdiepen. 'In dat 'jufferteeltje' heb ik me gigantisch vergist. Het eerste jaar ben ik in de winter begonnen met canes (stengels van planten waarvan de top in de herfst vrucht heeft gedragen) van mijn collega. Van 's morgens vroeg tot 's avonds laat waren we ermee bezig en dat zeven dagen in de week. Maar ook die teelt hebben we onder de knie gekregen.'

Om hun bedrijf zo in te richten dat ze tot hun pensioen met nicheteelten konden doorgaan, besloot het echtpaar in 2016 een kas om te bouwen voor aardbeien op hangende goten. Dat had volgens Wilting veel voeten in aarde. 'Ook aardbeien zijn een precieze teelt. Als klimaat en voeding niet goed zijn ingeregeld, krijg je problemen, zoals gescheurde vruchten of plofvruchten. Voor ons staan een goede kwaliteit en een lekkere smaak voorop.'

Vergeten groente

De kwekerij heeft jaarlijks twee aardbeien- en frambozenteelten, een teelt in het voorjaar en één in het najaar. Het slabonenseizoen loopt van 10 april tot 10 september. Daarvoor en daarna kweekt Wilting andijvie. Van half februari tot eind juni kweekt hij daarnaast raapstelen, een min of meer vergeten groente. Het leeuwendeel van de producten, 85 tot 90 procent, verkoopt de maatschap via Veiling Zaltbommel, die de teler als een onmisbare schakel in het verkoopproces ziet.

De rest van de producten verkoopt Wima Freshfood in Duiven aan een aantal winkels in de directe omgeving. De ondernemers hebben meegedaan aan het project 'Korte ketens in het Liemers landschap' om de huisverkoop aan particulieren verder uit te breiden. Volgens Wilting heeft de coronacrisis een impuls gegeven aan lokale verkoop, die toch al in de lift zat. 'Het is leuk om direct feedback te krijgen van consumenten en te horen hoe lekker onze aardbeien en frambozen smaken', vindt hij.

'In het voorjaar bedrijven we topsport, in het najaar recreatiesport', zegt de teler. Volgens hem is de truc dat hij met een vast team van betrokken mensen werkt: vijf vrouwen uit de buurt die afhankelijk van het seizoen meer of minder uren per week werken, schooljeugd die in de avonduren en vakanties bijspringt en Wiltings vader die ook nog een en ander doet. 'Vergelijk het maar met voetbal. Je kunt nog zulke goede spelers hebben, als het geen team is, presteren ze minder dan middelmatige voetballers met een teamspirit.'

Haarden aanpakken

De kwekerij werkt zoveel mogelijk met biologische gewasbescherming tegen spint, trips en luis, waarbij die laatste het lastigst is te bestrijden. 'Het is een kwestie van haarden aanpakken en bufferzones aanleggen, voordat de hele kas is besmet.' Wilting vindt het jammer dat alle tijd, geld en inspanning die hij steekt in milieuvriendelijk werken, zich niet vertaalt in hogere marges. 'We hebben in mijn ogen niet altijd te maken met een eerlijk speelveld, omdat telers van bijvoorbeeld frambozen uit de Zuid-Europese landen niet altijd aan dezelfde regels hoeven te voldoen.'

De drie dochters van de Wiltings helpen zo nodig bij het plukken. Een van hen ondersteunt haar moeder bij de personeelsplanning en een tweede doet de financiële administratie. Volgens de teler heeft geen van hen de ambitie om de kwekerij over te nemen. 'Je moet realistisch zijn en je afvragen hoelang een bedrijf met deze omvang nog levensvatbaar kan zijn', zegt hij. Ondanks dat houdt Wilting vertrouwen in de toekomst, omdat hij nicheproducten levert aan de speciaalmarkt en niet verwacht dat de robotisering snel zijn intrede doet voor zijn groente en fruit.