Consumentenwaakhond wil groene samenwerking toestaan

Het voornemen staat in de conceptleidraad 'duurzaamheidsafspraken' van de ACM. Deze ligt nu ter consultatie voor aan nationale en internationale belangengroepen, bedrijven, wetenschappers, belangstellenden en overheden.

De ACM wil dat bedrijven afspraken mogen maken voor bijvoorbeeld het terugdringen van de CO2-uitstoot, als de voordelen daarvan voor de gehele samenleving opwegen tegen de nadelen van de mogelijke beperking van de onderlinge concurrentie.

Bestuursvoorzitter Martijn Snoep van de ACM ziet dat bedrijven vaker verantwoordelijkheid willen nemen voor een duurzamere samenleving. 'Dat juichen wij toe. Bedrijven kunnen met deze leidraad in de hand meer samenwerken om dit doel te bereiken, zonder de concurrentieregels te overtreden. We geven aan welke ruimte ze hebben, maar stellen ook duidelijke voorwaarden om 'greenwashing' te voorkomen en te zorgen dat de samenleving als geheel profiteert van de samenwerking.'

Voordelen en nadelen

In de leidraad staan voorwaarden vermeld waaraan moet worden voldaan als bedrijven met hun afspraken wel de concurrentie beperken. Een van die voorwaarden is dat de voordelen van de samenwerking moeten opwegen tegen de nadelen. Een voordeel is bijvoorbeeld minder uitstoot van CO2. Een nadeel is een prijsverhoging voor gebruikers. Nieuw in deze conceptleidraad is de manier waarop deze voordelen tegen de nadelen worden afgewogen.

De ACM noemt een voorbeeld: vijf producenten van product A maken met elkaar afspraken om hun productie volledig CO2-neutraal te maken. Gebruikers en niet-gebruikers van product A hebben in gelijke mate voordeel van de vermindering van de CO2-uitstoot. Het nadeel van de afspraak tussen producenten is dat de hogere kosten van productie leiden tot een hogere prijs voor gebruikers.

CO2-verlaging is een essentieel doel van de overheid en is vastgelegd in wetten en verdragen. De afspraak tussen de bedrijven draagt bij aan het halen van dit doel. Volgens de huidige regels zouden de voordelen voor de gebruikers van product A (minder CO2-uitstoot) groter of gelijk moeten zijn aan de nadelen voor die gebruikers (prijsverhoging).

Doelen overheid

Onder de nieuwe regels wordt een andere afweging gemaakt. Hierbij gaat het erom dat de voordelen voor de hele samenleving groter dan of gelijk moeten zijn aan de nadelen voor de gebruikers. Als de voordelen voor de gehele samenleving worden meegenomen, dan zullen die sneller opwegen tegen de nadelen. De afspraak is dan eerder toegestaan, omdat de hele samenleving profiteert van de afspraak en deze bijdraagt aan doelen waaraan de overheid is gebonden.

Klaas Johan Osinga van LTO Internationaal zegt dat de belangenorganisatie zeker zal reageren op de consultatie van de ACM over deze nieuwe leidraad. 'We hebben wel wat vragen. Kunnen we bijvoorbeeld straks sectorbreed gaan opereren? Want dan kunnen we de cyclus van 'altijd maar de laagste' doorbreken. Duurzaamheid is nu eenmaal niet gratis. Belangrijk voor onze boeren en tuinders is ook dat deze discussie in Brussel wordt gevoerd en niet alleen in Nederland.'