'Vrouwen hebben veel potentieel dat beter kan worden benut'

Dat vrouwen belangrijk zijn in de landbouwtransitie staat voor Helma Vermuë buiten kijf. Maar dan moeten ze wel kansen pakken, zichtbaarder worden en beter vertegenwoordigd zijn in de vereniging. Daar ligt volgens de voorzitter van LTO Vrouw en Bedrijf een taak voor de LTO-organisatie, maar ook mogen vrouwen meer uitgaan van hun eigen kracht.

Ik ben ervan overtuigd dat diversiteit de agrarische sector veel sterker maakt

Helma Vermuë, voorzitter LTO Vrouw en Bedrijf

Daarover gaat het komende netwerkevent van LTO Vrouw en Bedrijf met als thema 'Ondernemen: gebruik jouw kracht'. Gedurende de dag zijn er workshops en lezingen om vrouwen in de agrarische sector te motiveren en inspireren. 'Er zit veel potentieel bij vrouwen, maar dat kan nog veel beter worden benut', vindt Vermuë.

Wat is de rol van vrouwen op het boerenbedrijf vandaag de dag?

'Vrouwen leveren een belangrijke, vaak onmisbare bijdrage. Dat is altijd al zo geweest. Uit onderzoek blijkt dat ze een positieve input leveren aan de resultaten van het bedrijf. Tegelijkertijd zien we dat slechts 6 procent van de bedrijfshoofden in Nederland vrouw is en naar schatting zit 35 procent in een maatschap. Dat is veel te weinig.'

Hoe komt het dat er zo weinig vrouwelijke bedrijfshoofden zijn?

'Dat komt omdat louter één persoon als ondernemer in de Gecombineerde opgave geregistreerd kan worden. Dat is degene die het oudste is of de meeste uren draait. Meestal is dat de man in het familiebedrijf. Dat maakt het moeilijk te beoordelen hoeveel vrouwelijke ondernemers er zijn.'

Wat valt nog meer op?

'We kunnen ervan uitgaan dat ruim 90 procent van de eigendommen in de agrarische sector bij mannen ligt. Dat vrouwen in een samenwerkingsverband zitten, zegt nog niet of hun economische positie daarmee goed is geregeld. De eigendommen worden meestal niet ingebracht. Ook een evenredige winstdeling is niet vanzelfsprekend. We weten wel dat ze in een samenwerking altijd hoofdelijk aansprakelijk zijn voor alle schulden.'

Wat moet er gebeuren om de positie van vrouwen te verbeteren?

'Om de sociaal-economische positie van vrouwen in de agrarische sector en op de agrarische bedrijven te versterken, moeten bedrijven een structuur krijgen die de positie van alle betrokkenen goed regelt. Dus niet alleen de positie van het bedrijfshoofd, of dat nu een man of vrouw is.

'De samenwerkingsvorm moet een bewuste keuze zijn van alle bedrijfspartners. Als ze hier niet voor kiezen, dan is een reële arbeidsvergoeding ook een goede optie om vermogen op te bouwen.'

Hoe is dat in andere Europese landen geregeld?

'Dat wisselt. Landen verschillen van elkaar als appels en peren. Wel voeren we als LTO Vrouw en Bedrijf gesprekken met de Europese Commissie. Die heeft als speerpunt in het Gemeenschappelijk Landbouwbeleid opgenomen dat de positie van vrouwen in de agrarische sector moet worden versterkt en verbeterd. Er is geld beschikbaar om vrouwelijk leiderschap in de lidstaten te bevorderen, maar Nederland heeft daar nog geen gebruik van gemaakt, ondanks aandringen van onze kant. Dat is een gemiste kans.'

LTO Vrouw en Bedrijf neemt deel aan het Europese project 'Grass ceiling'. Wat houdt dat in?

'Daarin onderzoeken we de innovatiekracht van vrouwen op het Europese platteland. Negen landen doen eraan mee. LTO Vrouw en Bedrijf leidt de praktische kant van het onderzoek. Wageningen University and Research heeft de leiding over het wetenschappelijke deel.

'Grass ceiling betekent letterlijk grasplafond en is afgekeken van het glazen plafond. We willen achterhalen tegen welke barrières vrouwelijke agrarisch ondernemers aanlopen en waar kansen en mogelijkheden liggen. Na drie jaar gaan we evalueren en beleidsmakers adviseren hoe zij vrouwen nog meer in hun kracht kunnen zetten.'

Steeds meer jonge vrouwen volgen een agrarische studie of kiezen ervoor om het boerenbedrijf over te nemen.

'Dat is ontzettend belangrijk. Ik ben er namelijk van overtuigd dat diversiteit onze sector sterker maakt. Het gaat er niet om of je feminiene of masculiene kwaliteiten hebt, want iedereen kijkt anders naar een probleem, oplossing of het runnen van een bedrijf. Ik wil voorkomen dat we weer in hokjes gaan denken. Samen organiseren is de kracht van het familiebedrijf.'

Wat gaat er gebeuren op de netwerkdag?

'Net als elk jaar zijn er lezingen, workshops en is er ruimte om te netwerken en kennis en ideeën uit te wisselen. Met het programma willen we vrouwen uitdagen, motiveren en inspireren. Het zou mooi zijn als ze een volgende stap zetten in hun ondernemerschap.'

Waar kijkt u het meest naar uit?

'Dat is zonder twijfel de lezing van keynotespeaker André Hoogendijk, directeur van Brancheorganisatie Akkerbouw en historicus. Zijn Life-lezing heeft al veel lof geoogst. Hij benoemt daarin de rol van de vrouw in tijden van transitie. Door de eeuwen heen hebben vrouwen laten zien dat ze aanjagers zijn in de vooruitgang.'

Wat is de rol van vrouwen in de agrarische sector over tien jaar?

'Ik hoop dat we dan kunnen zeggen dat LTO Vrouw en Bedrijf niet meer nodig is, omdat de belangen van vrouwen goed worden behartigd en ze goed zijn vertegenwoordigd in de vereniging. Ook hoop ik dat nog veel meer vrouwen zich tegen die tijd bewuster zijn van hun positie en zich met trots presenteren als agrarisch ondernemer of boerin.'