Adema tempert verwachtingen rond maatwerk op erf

Ondanks dat hij zelf een groot voorstander is van een stoffenbalans op bedrijfsniveau, moest landbouwminister Adema in aanloop naar een mestdebat donderdag met de landbouwcommissie in de Tweede Kamer de verwachtingen over de invoering daarvan temperen. De bewindsman baseert zijn beslissing op een advies van de Commissie Deskundigen Meststoffenwet (CDM).

In dat advies stelt die commissie dat een bedrijfsgerichte aanpak in theorie effectiever is dan een aanpak met generieke maatregelen, maar ze vindt de voorgestelde maatwerkaanpak complex. De CDM kan de uitvoerbaarheid en effectiviteit daarom nog niet beoordelen. Voorwaarden voor het invoeren van de maatwerkaanpak zijn dat deze handhaafbaar, uitvoerbaar en betaalbaar moet zijn. Vooral bij de borging zet de CDM nog vraagtekens.

Adema ziet op basis van het advies nu nog geen mogelijkheden om een maatwerkaanpak op te zetten voor het bewaken en sturen op de bodem- en waterkwaliteit. Wel wordt een haalbaarheidsonderzoek uitgevoerd naar een maatwerkaanpak per bedrijf die primair is gericht op de grondwaterkwaliteit. Tijdens het debat roemde Adema de resultaten die boeren bereiken bij een pilot met een stoffenbalans in Midden-Delfland.

Stappen in achtste actieprogramma

De minister is met de Europese Commissie in gesprek over de mogelijkheid om zo'n gebiedsgerichte inzet van een afrekenbare stoffenbalans mogelijk te maken. Mogelijk worden richting het achtste actieprogramma Nitraatrichtlijn (APN) al stappen gezet. Daarvoor is ook medewerking van de waterschappen nodig.

Adema zegt te snappen dat boeren 'smachten' naar meer sturing op het eigen erf. In antwoord op vragen van het CDA zegt hij een groot voorstander te zijn van de toepassing van sensoren om bedrijfsemissies te meten. 'Ik kom uit de techniek en weet wat er allemaal mogelijk is.'

De afrekenbare stoffenbalans is ook een onderwerp dat bij het Landbouwakkoord op tafel ligt. De bewindsman kan daar niet te veel over zeggen, maar plaatst wel kanttekeningen. 'Als we het invoeren, kan dat consequenties hebben voor individuele boeren. We moeten het dan breed gaan toepassen. Want we doen het wel met elkaar.'

Stevig sanctiebeleid

Een afrekenbare stoffenbalans op bedrijfsniveau aangepast aan de lokale waterkwaliteit en andere omstandigheden geeft de boer maximaal de ruimte om te sturen op doelen. Adema zegt dat daartegenover ook een 'stevig sanctiebeleid' hoort te staan voor boeren die de normen blijven overschrijden.

'Bij zelfsturend horen wel sancties die werkelijk effect hebben. Wat mij betreft gaan we het doen. Ik ben niet gereserveerd, maar ik hoor wel gereserveerde geluiden uit de sector', aldus Adema. Hij wijst erop dat toestemming van de Europese Commissie nodig is om een afrekenbare stoffenbalans in te voeren.