Minister Van der Wal: 'In gesprek met zestig bedrijven over stoppen'

Het debat van de vaste Kamercommissie voor Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit was bedoeld als hoofdlijnendebat over de het landbouwbeleid dat het kabinet heeft vastgesteld. Desondanks ging de meeste spreektijd over de stikstofbrief die op 1 april openbaar werd. Ook de Top 100 van grootste stikstof- en ammoniakuitstoters kwam ter sprake. Van der Wal wachtte woensdagavond een vragenvuur van Tweede Kamerleden. Zo nam een aantal Kamerleden het de minister kwalijk dat zij boeren een 'woest aantrekkelijk aanbod' wil doen.

Dat was een te ludieke omschrijving van een voor boeren zeer serieuze kwestie, vond Pieter Grinwis (ChristenUnie). Dat was niet de intentie, zei Van der Wal. 'Als we regelingen niet aantrekkelijk maken, komt iedereen die twijfelt niet in beweging. Wat we nodig hebben is dat we het wiel aan het draaien krijgen. En dat we onteigening voorkomen doordat mensen kiezen op basis van vrijwilligheid.'

GroenLinks-Kamerlid Laura Bromet vroeg waarom het kabinet niet gewoon de dertig grootste piekbelasters uitkoopt. De minister antwoordde dat provincies onderhandelen met zestig (boeren-)bedrijven met een hoge stikstofuitstoot.

Kritische depositiewaarde

Onder meer de SGP, CU, CDA en BBB vonden dat de minister te veel waarde hecht aan de kritische depositiewaarde (kdw) bij het opstellen van de plannen. Die waarde zegt immers niets over de feitelijke staat van de natuur, zo vinden ze. PVV'er Edgar Mulder vulde daarbij aan dat stikstof zich niet opstapelt in de bodem en ook niet tot problemen leidt.

Andere partijen gaven aan dat de inspanningen van de minister niet ver genoeg gaat. Zo verweet Joris Thijssen (PvdA) dat de kabinetsplannen geen garantie geven dat de natuur beter wordt. 'Dat haalt Nederland niet van het slot.' Van der Plas (BBB) stelde dat uitkopen van boeren ook 'geen garantie geeft dat de natuur wordt hersteld'.

Van der Wal legde daarop uit dat het doel is onder de kritische depositiewaarde te komen in 74 procent van de gebieden die daar nu boven zitten. 'We stapelen nog steeds stikstof in de bodem. Dat is juist het probleem. De natuur staat echt onder druk. Al zou ik er anders over denken, dan nog hebben we ons te houden aan de uitspraak van de rechter. Bij alles wat we doen mag de natuur niet achteruit gaan. Het is geen politieke keuze.'

Foute cijfers

De minister moest ook uitleg geven over de verkeerde cijfers van het RIVM die zijn gepubliceerd bij de Top 100 van grootste uitstoters van ammoniak. 'Het toont het totale gebrek aan kennis op het ministerie. Hoe kan het anders dat niemand dat heeft gezien', stelde Caroline van der Plas. 'Het is een menselijke fout, waarvoor ik als minister verantwoordelijk ben', zei Van der Wal daarover. 'Ik baal daarvan. Een fout kan gebeuren. De lijst is overigens alleen opgesteld als antwoord op Kamervragen van GroenLinks.'

Tot slot vroegen Kamerleden van onder meer VVD en GroenLinks wat de minister gaat doen om de grootste uitstoters in de industrie aan te pakken. 'Want Tata Steel heeft nog nooit ergens rekening mee gehouden en Schiphol heeft niet eens een vergunning', stelde Laura Bromet (GroenLinks). 'Het is opgave voor alle sectoren', benadrukte Van der Wal. 'Ze moeten evenredig bijdragen. Tata Steel is bijvoorbeeld bezig met een installatie die leidt tot 30 procent reductie van de stikstofemissie in 2025.'