Rabobank voorziet minder ruimte voor vrije aardappelteelt

Ook zullen certificeringseisen voor de teelt stijgen. Meerdere aardappelverwerkers in Noordwest-Europa stelden de afgelopen jaren een duurzaamheidsstrategie op en voerden dit in. Doel hiervan is de impact van de consumptieaardappelteelt op het milieu en het klimaat te verlagen.

Een aantal bedrijven stelde kortgeleden nieuwe doelstellingen tot 2030 vast. Deze doelen houden concreet in dat telers aan hogere eisen wat betreft duurzaamheid en klimaat moeten voldoen. Verder willen verwerkers inzetten op regeneratieve landbouw en een deel introduceert eigen duurzaamheidslabels, laten specialisten van Rabobank weten.

Direct impact

De bank verwacht dat deze ontwikkeling leidt tot minder vrije teelt in de consumptieaardappelteelt. Dit omdat telers worden opgenomen in de duurzaamheidsstrategie. De doelstellingen die direct impact hebben op Nederlandse aardappeltelers zijn verdeeld in vier categorieën.

Dat betreft het terugdringen van CO2-emissies, het verhogen van het huidige certificeringsniveau van leveranciers, eigen productiestandaarden voor consumptieaardappelen invoeren en het watergebruik verbeteren. Twee andere doelen gaan over de impact van de teelt op de milieugebruiksruimte.

Verhogen certificeringsniveau

Het verhogen van het certificeringsniveau van de aardappelteelt en gebruik van eigen productiestandaarden hebben het meeste impact op akkerbouwbedrijven. Voorbeeld hiervan is het verhogen van Sustainable Agriculture Initiative (SAI) FSA Zilver naar Goud. Dit certificaat wordt gebruikt voor zelfbeoordeling en verificatie door derden om met een checklist aan te tonen dat een landbouwbedrijf duurzaam is. De FSA-checklist is gegrond op de drie pijlers van duurzaamheid.

Door het streven van de aardappelverwerkers weten telers aan welke klimaat- en milieudoelstellingen zij kunnen werken. Gevolg is een vastere relatie tussen de verwerkers en individuele telers. De aardappelindustrie moeten kunnen aantonen dat ze met de geleverde eindproducten ook de beloofde verlaging van klimaat- en milieu-impact behaalt. Hiervoor vraagt de verwerking meer informatie van het akkerbouwbedrijf.

Teelthandelingen

Deze informatie is direct verbonden aan teelthandelingen tijdens het seizoen. Voorwaarde is dat de betreffende verwerkers telers toevoegen aan hun dataportaal. Door het verhogen van certificeringseisen en eigen productiestandaarden in te stellen, hebben afnemers van consumptieaardappelen steeds meer zeggenschap over hoe de gevraagde aardappelen worden geteeld.

Overigens is het voor telers die specifiek voor de vrije markt telen een uitdaging om hun onafhankelijkheid te behouden. Aardappelen die niet aan de standaarden van de verwerkers voldoen, zijn moeilijker te verkopen. Rabobank noemt drie belangrijke aspecten in de bedrijfsvoering om in een markt met hogere klimaat- en milieueisen vrij te kunnen telen en de hoogste waarde te behalen.

Drie belangrijke aspecten

Als eerste moet het informatiemanagement van het akkerbouwbedrijf op orde zijn. Ook is het zaak om de hoogste certificering te hebben, zoals SAI, waarbij concrete eisen zijn gesteld voor het verhogen van deze certificering. Verder moet de onderneming het aantal afzetmogelijkheden vergroten om aan meerdere productiestandaarden te kunnen voldoen.

Met de klimaat- en milieudoelstellingen nemen de verwerkers initiatief om de impact van de aardappelteelt op de milieugebruiksruimte te verlagen. Risico voor de individuele teler is dat een wildgroei aan labels en eisen ontstaat die de vrijheid van de markt inperkt en het verdienmodel van de vrije consumptieaardappelteler onder druk zet.

Duurzaamheidslabel

Nederlandse telers hebben volgens de Rabobank zelf de kans om initiatief te nemen en collectief een duurzaamheidslabel te ontwikkelen dat voldoet aan de ambities van de verwerkende industrie. Bij dit label moet de focus liggen op uniformiteit, gebruiksgemak en erkenning door alle marktpartijen in Noordwest-Europa. De bank is samen met andere ketenpartijen betrokken bij enkele initiatieven die hieraan kunnen bijdragen, zoals de Open Bodemindex en de Biodiversiteitsmonitor Akkerbouw.