'De revolutie op het boerenerf: een batterij om te verdienen aan zon-en windenergie'

Op het erf van loonbedrijf Sandee in Vlagtwedde staat een blauw en groen gekleurde zeecontainer. Behalve deuren aan de korte kant heeft hij aan een van de zijkanten ook nog twee deuren. Als je die deuren opent, krijg je iets heel anders te zien dan je verwachten zou in een zeecontainer. Het eerste dat opvalt is een indrukwekkende hoeveelheid gebundelde oranje kabels. Waar die kabels mee verbonden zijn, is waar het om gaat: het zijn tientallen accu's. Samen goed voor een capaciteit van in totaal duizend kWh, één megaWatt/uur.

En wat verder opvalt: alle daken in de buurt liggen vol zonnepanelen, ook die van de naastgelegen vestiging van Welkoop. Al die zonnepanelen samen leveren zoveel stroom dat Sandee zelf daar maar een klein deel van nodig heeft. De rest van de stroom wordt opgeslagen in de gigantische accu, of doorgeleverd aan het elektriciteitsnet, afhankelijk van de op dat moment geldende prijs voor een kWh (kiloWatt/uur).

Het is de eerste accu die is geplaatst door het Barneveldse bedrijf Agro Battery, waar ze zelf spreken van een 'batterij'. 'Wat wij doen is samen te vatten als LIAF', zegt Kees van Luttikhuizen, verkoopmedewerker van Agro Battery. 'Dat betekent dat wij de boer ontzorgen voor het hele traject, van het leveren van de batterij, de installatie ervan, de aansturing en de facturatie, afgekort LIAF. De boer heeft er geen omkijken naar. Als de stroomprijs laag is, zetten we de zonnepanelen niet uit, maar slaan ongebruikte stroom op in de batterij. En als de prijs hoog is, verkopen we weer. Wij kunnen aan verschillende energiemarkten leveren.'

Er zijn inmiddels al veel boeren die een 'kleine' batterij bezitten. Daarmee kunnen ze tijdelijk stroom uit hun zonnepanelen of windmolen opslaan die ze op dat moment niet nodig hebben. Als ze meer stroom nodig hebben dan ze produceren, halen ze die uit de batterij, die dus als een buffer fungeert.

Grootverbruikaansluiting

Wat Agro Battery doet, gaat veel verder. Martin van den Bosch, productontwikkelaar van Agro Battery: 'Wij richten ons op boeren met een grootverbruikaansluiting, die willen verdienen aan hun stroomproductie. Ze hebben veel zonnepanelen of windmolens en verbruiken zelf maar een klein deel van de stroom die ze produceren. Wat wij doen is het rendement van die boer sterk verbeteren. Als je stroom rechtstreeks teruglevert aan het net, krijg je door de toenemende negatieve energieprijzen een hele lage prijs voor je energie. Wij zorgen ervoor dat de boer met een batterij op zijn erf een winst haalt van 85 procent op te veel geproduceerde stroom.'

Hoe bereikt Agro Battery een dergelijk rendement? Van den Bosch: 'Je kunt stroom slimmer en met meer risico verhandelen. Meer risico betekent meer rendement.' Maar betekent dat dat een boer die een batterij aanschaft dus ook een negatief resultaat kan hebben? Alleen in theorie, volgens Van den Bosch.

'Stel, de stroomprijs is de hele dag hoog en je batterij is leeg. Dan moet je de stroom die je tekort komt, tegen een hoge prijs terugkopen. Maar in de praktijk gebeurt dat niet zo vaak. Naast dat wij de batterij optimaliseren zorgen wij ook voor een optimale voorspelling van je opwek. Hoe beter deze voorspelling, des te minder onbalanskosten en dus meer ruimte voor de batterij om te profiteren van prijspieken op de energiemarkt.'

Agro Battery richt zich op boeren die willen verdienen aan hun stroomproductie. 'Stel, je hebt een PV-installatie met een omvormervermogen van 60 kW', zegt Van den Bosch. 'Als de zon vier uur lang volop schijnt, heb je een opbrengst van 240 kWh. Dat kun je goed overbruggen met een kleine batterij. Maar als je een omvormervermogen hebt van bijvoorbeeld 500 kW, dan heb je in vier uur 2.000 kWh. Wat je daarvan niet verbruikt, sla je afhankelijk van de prijzen op in de batterij, die een capaciteit heeft van bijvoorbeeld 1.000 kWh. Het overschot verkopen we als de stroomprijs hoog is. Dat kan soms zelfs oplopen tot wel € 4,00 per kWh! Wat rechtstreeks het net op gaat, als de batterij vol is, wordt verkocht tegen de dan geldende stroomprijs. Je hoeft dus ook geen batterij aan te schaffen die de zonproductie 6 tot 8 uur lang kan opslaan. Het is belangrijker dat je batterij voldoende vermogen heeft om onbalanstekorten op te vangen en nog ruimte heeft om extra in te voeden, dat is wat het verdienmodel uiteindelijk bepaalt.'

Digitaal dashboard

Omdat Agro Battery 15 procent van de winst van de door hen verkochte stroom in rekening brengt, hebben de eigenaar van de batterij en Agro Battery evenveel belang bij een hoge opbrengst. Daarvoor hoeft de boer helemaal niets te doen. Hij krijgt een digitaal 'dashboard', waarmee hij op zijn laptop of telefoon precies kan zien hoeveel zijn panelen (of molens) aan stroom leveren, hoeveel daarvan in de batterij gaat en hoeveel er tegen welke prijs verkocht wordt. Zo kan de boer in de gaten houden wat zijn contract met Agro Battery oplevert. Hij kan overigens niet ingrijpen, dat doet Agro Battery.

De hamvraag is natuurlijk: wat is de terugverdientijd van zo'n batterij? Je praat al gauw over een investering van circa 2,5 ton voor een batterij van 1000 kWh. Van den Bosch: 'De terugverdientijd is afhankelijk van allerlei factoren: de energiemarkt, de netkosten, de hoogte van de energiebelasting en de hoeveelheid zon en wind. Je wilt natuurlijk zoveel mogelijk de batterij laden op zon en wind, zodat je geen netkosten en energiebelasting betaalt. In de praktijk zal de terugverdientijd vijf tot zeven jaar zijn.'

LIAF-principe

Het LIAF-principe is waarmee Agro Battery zich onderscheidt. Het bedrijf functioneert daarmee als een energiebedrijf. Op technisch gebied neemt het alle verantwoordelijkheid op zich: als er een technisch probleem optreedt, dan zorgt Agro Battery dat het probleem wordt opgelost. Maar belangrijker nog is het verkopen van het overschot aan stroom dat de boer produceert, in een markt met hevig fluctuerende prijzen.

Deze handel is gecompliceerd, want je moet stroom verkopen tegen een zo hoog mogelijke prijs. Hoe meer die prijzen fluctueren, hoe meer je eraan kunt verdienen of besparen, als het om onbalanskosten gaat. Als het nodig is stroom in te kopen, bijvoorbeeld in de winter, moet dat natuurlijk tegen een zo laag mogelijke prijs, liefst als die negatief is. Ook dit verzorgt Agro Battery.

6.000 ton uien

Maar hoe bevalt het nou eigenlijk, om te investeren in zo'n grote batterij? Gjalt Cazemier, bedrijfsleider van loon- en akkerbouwbedrijf Sandee in Vlagtwedde, legt uit: 'We hebben hier enorm veel zonnepanelen, omdat we die enkele jaren geleden via een gunstige subsidieregeling konden aanschaffen. Dus we hebben al onze daken vol gelegd met panelen, inclusief die van de Welkoop, hiernaast. Maar zelf gebruiken we eigenlijk alleen stroom om onze uien te beluchten. Hier in de loods achter mij ligt 6.000 ton uien, ook van collega's.'

De stroom die nodig is voor de beluchting, vergt maar een klein deel van de opbrengst van al die zonnepanelen. Via-via kwam Cazemier in contact met Agro Battery en raakte zodoende geïnteresseerd in de aanschaf van een grote batterij.
Cazemier: 'Ik ben blij dat de verkoop van de stroom bij Agro Battery ligt, niet bij mij. Een batterij kopen kun je overal, maar een partij die alles regelt, is beter.'

En hoe ervaart hij de samenwerking met Agro Battery? Cazemier grijnst breed: 'De ervaring is heel goed. Er wordt open kaart gespeeld, het is laagdrempelig en er is veel vertrouwen. Het ondernemerschap bruist eruit!'