Von-braam onder led geeft grote vruchten

Consumenten zijn steeds meer gewend om jaarrond allerhande soorten groente en fruit te kunnen kopen in de supermarkt. Die trend is volgens Klaas de Jager, innovatiemanager zachtfruit bij The Greenery, een jaar of vijftien geleden begonnen. 'Na de opmars van blauwe bessen is ook de vraag naar bramen gegroeid, omdat consumenten steeds meer lekker en gezond willen eten.' Hij legt uit dat het telen van bramen in Spanje en Portugal in de winter lastig is en dat ze daarom voor het grootste deel van het zuidelijk halfrond komen, vooral uit Mexico.

Dat heeft niet alleen als nadeel dat ze met het vliegtuig naar Europa moeten komen, maar ook dat het gaat om kleine volumes ten opzichte van de totale productie daar. De Jager stelt dat de grip op de kwaliteit daardoor minder is en dat de bramen niet altijd voldoen aan de klanteisen, bijvoorbeeld doordat er achtergebleven residuen van gewasbeschermingsmiddelen op zitten. Dat is de aanleiding geweest voor de betrokkenheid van The Greenery bij het project 'Efficiënte jaarrond bramenteelt onder led', dat is uitgevoerd door Wageningen University & Research (WUR), business unit Glastuinbouw en Bloembollen.

Jaarrond teelt

In het onderzoek is een vergelijking tussen de rassen Loch Ness en Von meegenomen. De Jager vertelt dat het veel geteelde en hoogproductieve ras Loch Ness al zo'n dertig jaar op de markt is, maar een zeer matige smaak heeft. Daarom is hij op zoek gegaan naar een andere soort die geschikt is om jaarrond te telen. Daarbij kwam hij op het spoor van het nieuwe ras Von, dat minder productief is dan Loch Ness, maar veel lekkerder smaakt en grotere vruchten geeft.

Projectleider bij de WUR Jan Janse legt uit dat het onderzoek van 8 november 2020 tot half maart 2021 heeft gelopen in twee kassen met ledbelichting in Bleiswijk. In beide kassen werd de ene helft belicht met 100 µmol/m2/s en de andere met 134 µmol/m2/s. De braamstruiken kregen een behandeling met twee verschillende dagelijkse belichtingsduren. Ruim 13 uur bij de hogere lichtintensiteit en 18 uur bij de lage resulteerde in een gelijke lichtsom per dag. Verder ontstond een behandeling met een lagere lichtsom (13 uur bij 100 µmol/m2/s) en een met een hogere lichtsom (18 uur bij 134 µmol/m2/s).

Lage intensiteit

De waarnemingen tijdens het onderzoek richtten zich op onder andere productiviteit, houdbaarheid, brix, drogestofgehalte en vruchtgrootte. Het bleek dat het experiment met lang belichten met een lage lichtintensiteit minstens zo'n hoge productie opleverde als korter belichten met een hoge lichtintensiteit. Bij lang belichten met veel licht ging de productie wel omhoog, maar die meeropbrengst was niet in verhouding tot de grotere hoeveelheid gebruikte elektriciteit.

Het interessante van de resultaten is volgens De Jager dat als telers met ledlicht willen gaan werken, zij een lage lichtintensiteit kunnen gebruiken waardoor de investering in een lichtinstallatie lager is. De Von-braam had in de experimenten een betere houdbaarheid en smaak en ook grotere vruchten, wat gunstig is voor de pluksnelheid. 'Naast zuinig omgaan met energie zijn ook de arbeidskosten en de beschikbaarheid van personeel een knelpunt, dus als je meer kilo's per uur kunt plukken, is dat mooi meegenomen', verklaart De Jager.

Bestuiving door zweefvliegen

Janse voegt toe dat in de opbrengst van braamstruiken veel meer factoren een rol spelen. Zo is er bijvoorbeeld ook onderzoek gedaan naar de bestuiving van bramen door zweefvliegen. 'Hommels en bijen vliegen op donkere dagen minder goed en kunnen nectar op de bramen achterlaten, waardoor zich schimmels kunnen ontwikkelen. Zweefvliegen vliegen in de winter beter en hebben dat schimmelprobleem niet', zegt hij.

Andere factoren die invloed hebben op de opbrengst zijn de kwaliteit van het plantmateriaal, maar ook de bewaring van de planten, normaal gesproken van december tot oktober in een cel met temperaturen tussen -0,5 en -1,5 graad Celsius, wat een risico oplevert voor aantasting door botrytis. Janse: 'De variatie tussen de planten is nu domweg te groot en bij het opkweken zou meer aandacht moeten zijn voor uniformiteit.' Wat dat naar zijn idee lastig maakt, is dat de opkweek van bramen uit stekmateriaal gebeurt en niet uit zaad, zoals bij groenten.

Puzzel naar toekomst

De Jager ziet de belichte bramenteelt als een puzzel naar de toekomst, waaraan onderzoek steeds een nieuw stukje aanlegt. 'De bramenteelt onder glas is nu nog klein en de kennis erover onvolwassen.' Hij is vanwege de toegenomen vraag blij met de tot nu toe behaalde resultaten en de conceptteeltwijze die daaruit is gekomen. Op dit moment zijn er nog geen telers van Von-bramen onder ledbelichting.