Grote melkprijsdaling is lang geleden voor sector

De zuivelsector voelde al aankomen dat de melkprijzen weleens flink zouden kunnen dalen in oktober. Sinds augustus zijn de zuivelnoteringen behoorlijk wat waarde verloren. Zo is de notering voor bijvoorbeeld verse boter sinds eind juni ruim een kwart gedaald.

Mageremelkpoeder bleef nog lang stabiel, maar is in de laatste paar weken ook 11 procent van de prijs verloren. Zowel de vet- als de eiwitkant hebben het moeilijk in de zuivelmarkt.

Er was dan ook geen glazen bol voor nodig om te voorspellen dat de melkprijzen in oktober naar beneden zouden gaan. Royal FrieslandCampina verlaagde deze met 2,75 euro per 100 kilo. De garantieprijs staat nu op 53 euro. Arla verlaagde de prijs met 2 euro naar 51,52 euro en Royal A-ware haalt er 2,95 euro van af. De prijs voor traditionele melk is daar nu 53,21 euro.

Opvallend is dat de biologische melkprijs wel goed standhoudt en zelfs verder stijgt. Zuivelcoöperatie Eko-Holland was zelfs zo zeker van de positieve marktsituatie in de biologische sector, dat de melkprijs vroeger bekend werd gemaakt dan anders. Er komt in oktober 50 cent bovenop, wat een biologische melkprijs van 69,50 euro geeft per 100 kilo. Dat is een recordniveau. Bij FrieslandCampina stijgt deze met 1 euro naar 67,75 euro.

Biologisch is veel minder afhankelijk van de wereldmarkt dan gangbaar. Daar lijkt het nu evengoed mis vanuit het perspectief van de melkveehouder. 'Er is gewoon heel veel melk op het moment en dat zorgt voor extra productie', zegt zuivelmarktanalist Jurriën Scheepstra van ZuivelNL. 'Die productie moet op de markt worden afgezet of wordt op voorraad gehouden. Het grote aanbod drukt de prijzen.'

Einde aan vrije val

Scheepstra wijst erop dat de boterprijzen het hele derde kwartaal zijn gedaald. De vrije val lijkt nu te zijn gestopt, maar de daling is nog niet voorbij. 'De boterprijs komt ook wel van een heel hoog niveau. Het was te verwachten dat die een keer naar beneden zou gaan. Maar het is wel erg snel gegaan.'

In Nederland lag de melkproductie in augustus 5 procent hoger dan vorig jaar. Volgens Scheepstra komt dat voor het grootste deel doordat het blauwtongeffect uit de cijfers is. 'Vorig jaar lag de productie in augustus 3,8 procent lager dan een jaar eerder. Nu is deze 4,8 procent hoger. Bijna 4 procent komt dus doordat blauwtong geen effect meer heeft op de melkproductie in Nederland.'

Dit jaar is de afkalfpiek een stuk later, wat ook een gevolg is van blauwtong, vervolgt de zuivelanalist. 'Dat maakt dat het verschil zo groot is. Daarnaast is het bij deze melkprijs heel aantrekkelijk om veel melk te leveren.'

Ook in de omringende landen ligt de melkproductie fors hoger. In Duitsland lag de productie in week 38 0,3 procent hoger dan de week ervoor en 4,4 procent hoger dan in dezelfde week vorig jaar, blijkt uit cijfers van Deutscher Bauernverband.

In Duitsland is ook te zien dat blauwtong achter de rug is, stelt zuivelmarktkenner en LTO-beleidsspecialist internationaal Klaas Johan Osinga. 'Een productiegroei op weekbasis van 0,3 procent in deze tijd is uitzonderlijk. Normaal gesproken komen we nu in het productiedal terecht.'

In Frankrijk ligt de melkproductie op een hoger niveau dan de afgelopen drie jaar. In Engeland lag deze in juli 6 procent boven het niveau van vorig jaar, in Amerika 1,8 procent en in Nieuw-Zeeland 6,5 procent. In de Europese Unie als geheel ligt de melkproductie dit jaar tot nu toe 1 procent hoger dan in 2024.

Niet 'dierziektevrij'

Volgens Scheepstra kun je niet stellen dat we nu 'dierziektevrij' zijn. 'Het effect van blauwtong lijkt weg en in de Verenigde Staten speelt vogelgriep een veel minder grote rol. Vogelgriep zorgde daar vorig jaar bij koeien voor uitval van productie.

Tegelijkertijd zien we in Zuid-Europa steeds meer uitbraken van lumpy skin disease, nu ook voor het eerst in Spanje. Blauwtong is nog niet verdwenen in Europa en ook zijn er nieuwe uitbraken van vogelgriep.'

In de recentste internationale melkprijsvergelijking van ZuivelNL en European Dairy Farmers is de daling van de melkprijs inmiddels ook te zien. In augustus ging het nog om een lichte daling van 0,7 procent ten opzichte van juli. Daarmee komt de gemiddelde Europese melkprijs in augustus uit op 49,83 euro per 100 kilo.

Vooral in Ierland en Engeland zijn de prijzen teruggezakt. De melkprijs ligt wel 7,5 procent hoger dan in dezelfde periode een jaar eerder.