Matthias Krön: 'Europese soja maakt ons minder afhankelijk'

Europa is uniek in de manier waarop gewassen worden geteeld. Dat is de overtuiging van Matthias Krön, de Oostenrijkse voorzitter van Donau Soja en kartrekker van de marktstandaard voor Europese gewassen 'Fields of Europe'.

Dezelfde hoge standaarden gelden voor boeren in Rusland en Oekraïne

Matthias Krön, voorzitter van de Donau Soja Organisation

De nieuwe marktstandaard heeft duidelijk ook een Nederlands sausje. Met Agrifirm en de Nederlandse Vereniging voor de Diervoederindustrie (Nevedi) als oprichters is Nederland goed vertegenwoordigd in de groep met initiatiefnemers. Andere oprichters zijn DM, Ameropa, BFA, Donau Soja en Fenaco.

De organisaties willen hiermee inspelen op de groeiende vraag naar duurzame, Europese voedsel- en diervoederproducten. Een belangrijk gewas voor beide is soja. Krön zet zich sinds 2012 met zijn Donau Soja Organisation in voor een duurzame Europese eiwitvoorziening. Een non-profitorganisatie, gevestigd in Wenen. De standaard Donau Soja is samen met de standaard Europe Soya de basis van zijn organisatie.

Waarom is een Europese standaard voor gewassen zo belangrijk?

'Consumenten associëren de teelt van Europese gewassen met duurzaamheid, het gebruik van minder kunstmest en gewasbescherming. De Europese Unie zet daar met de Green Deal op in en ook nationale overheden stimuleren dat.

'De kostprijs is hier wel hoger. Het is daarom belangrijk dat consumenten de meerwaarde van producten kunnen herkennen, anders blijven bedrijven de goedkopere producten van buiten Europa inkopen.

'Voor lokaal geproduceerd voedsel, zoals vlees, kunnen bepaalde grondstoffen nog steeds van heel ver weg komen. Als deze grondstoffen lokaal niet beschikbaar zijn, is het toch beter als ze in ieder geval van zo dichtbij mogelijk komen, uit Europa.'

Is het uw doel om als Europa zelfvoorzienend te worden met soja?

'Dat is niet het doel en dat lijkt mij ook niet realistisch. Uiteindelijk zal de markt zijn werk moeten doen. Op dit moment is meer dan 90 procent van de soja die in Europa wordt gebruikt afkomstig uit andere continenten. Maar in Europa kan het ook goed groeien en het areaal neemt toe. Verschillende landen en ook de Europese Unie zetten daarop in.

'Ik denk dat het goed is dat we zelfvoorzienender worden. Dat is ook belangrijk als er onverwachte gebeurtenissen plaatsvinden, zoals oorlog. Corona laat ook heel duidelijk zien dat we kwetsbaar zijn. Europese soja zorgt ervoor dat we minder afhankelijk zijn.'

Waar in Europa kan soja goed groeien?

'Op dit moment lukt de teelt van soja het beste in een band over Europa die loopt van Bordeaux in Frankrijk via Noord-Italië, Zuid-Duitsland en Oostenrijk tot het Donaugebied richting Oekraïne en Rusland. Dat wil niet zeggen dat het elders niet kan groeien. Het wordt al succesvol verbouwd in Denemarken en Zuid-Zweden.

'Oorspronkelijk komt het gewas uit Noord-China, pas later is het richting tropische klimaten gegaan. Als boer moet je de teelt wel eigen maken, je doet het er niet zomaar bij. Daarnaast kan veredeling ervoor zorgen dat het gewas geschikter wordt voor koelere en vochtigere omstandigheden.'

'Fields of Europe' is er voor geografisch Europa. Dus ook Rusland en Oekraïne. Waarom?

'Het was inderdaad onderwerp van discussie wat onder 'herkomst Europa' wordt verstaan. Het belangrijkste argument om deze landen ook mee te rekenen, is het creëren van een gelijk speelveld.

'Veruit het grootste deel van Europese soja komt uit niet-EU-landen. Maar boeren die volgens 'Fields of Europe' werken in Oekraïne en Rusland moeten dat doen volgens dezelfde standaarden. Dus ook met dezelfde eisen op het gebied van gewasrotatie, minder gewasbescherming en kunstmest. 'Fields of Europe' is ook gentechvrij, wat in Europa een belangrijk onderwerp is. Daarmee creëer je een eerlijke markt en tegelijkertijd maak je de landbouw in deze landen ook duurzamer.'

Is Nederland geschikt voor sojateelt?

'Qua omstandigheden is het misschien een klein beetje te koud. En in Nederland is de beschikbare ruimte beperkt. Groeikansen in West-Europa zijn er vooral in Frankrijk, Duitsland en Italië, waar grond beschikbaar is en de omstandigheden voor soja goed zijn.'

Hebben we in Europa voldoende mogelijkheden om soja te verwerken?

'Ja, die mogelijkheden hebben we. Bijvoorbeeld in de havens van Rotterdam en Antwerpen. Wat helemaal interessant is, zijn kleine verwerkingsunits voor soja die in opkomst zijn. Die zijn geschikt voor coöperaties of andere samenwerkingsverbanden van boeren.

'Het sojameel uit deze processors is bijzonder geschikt voor varkensvoer en voer voor leghennen. In Oostenrijk hebben we er al een heel aantal in bedrijf. Op dit moment is 57 procent van de soja in leghennenvoer afkomstig van soja uit Oostenrijk.'

Hoeveel groei is mogelijk met Europese soja?

'Op dit moment is er 4 miljoen hectare met soja in continentaal Europa, met een opbrengst van 10 miljoen ton sojabonen per jaar. De verwachting is dat dit in de komende vijf à tien jaar zal toenemen tot 15 miljoen ton.'