Chipsaardappelen telen is uitdaging voor Nieuwhof

Jeroen Nieuwhof uit Slootdorp teelt Pirol en Arsenal chipsaardappelen voor Lays. Hun fabriek staat op 30 kilometer afstand, waardoor in de Wieringermeer relatief veel chipsaardappelen worden geteeld. Het areaal is gebundeld in een telersvereniging, waar Nieuwhof voorzitter van is. 'We hebben de contractonderhandelingen er half maart net op zitten', laat hij weten. 'Boven aan de agenda staat de kostprijsverhoging.' Nieuwhof heeft de meerkosten goed in beeld.

Op zijn erf staan een bulkbewaring uit 2010 en kistenbewaring voor 600 ton aardappelen. Die werd in 2013 gebouwd, waarna altijd 1,4Sight is toegepast. In de bulkbewaring ligt 800 ton aardappelen op een roostervloer. Hier is CIPC toegepast. Nieuwhof: 'Als de schuur leeg is, gaan we in eerste instantie voor droge reiniging. In vergelijking met dertig jaar oude schuren is de opbouw van CIPC-kristallen minder. Ik heb vier monsters genomen, waaruit een residu van 0,02 tot 0,1 milliliter kwam.'

1,4Sight

Chipsaardappelen worden bewaard tussen 8 en 10 graden Celsius om versuikering te voorkomen. De bakkleur is belangrijk. Nieuwhof wordt ondersteund door teeltadviseur René Schouten van CAV Agrotheek. '1,4Sight is een vluchtig gas, waardoor je moet kijken naar de luchtinhoud van een cel', legt hij uit. 'Niet alleen de ruimte boven het product, maar ook de kanalen eronder. Bij te veel luchtinhoud treedt onderdoseren op. De vullingsgraad moet minimaal 40 procent zijn. Wie één grote bulkbewaring heeft, moet nadenken over het opdelen in compartimenten, anders is de vulgraad onhaalbaar.'

Een andere beperking kwam afgelopen najaar naar boven. Na toepassing van 1,4Sight kan drie dagen niet extern worden geventileerd.

Weersomstandigheden

Oogst 2019 ligt vers in het geheugen van de ondernemer. Er zit nog 5 hectare aardappelen in de grond. In de regio is het weer grillig met veel neerslag in het voor- en najaar. 'Ben je te lang aan het drogen, dan is het startmoment van 1,4Sight te laat', weet Schouten. 'Het is belangrijk om aan de basis MH toe te passen, gevolgd door 1,4Sight of een andere kiemremmer.' Krimp van de aardappel bij gebruik van 1,4Sight is minimaal. Juist krimp zorgt ervoor dat grond rond de knol loskomt.

'De aardappelen worden gewassen, waarvoor de telersvereniging twee mobiele wassers heeft', legt Nieuwhof uit. 'Bij het wassen zuigt de grond zich vol, waarna het niet loskomt. De grond moet goed droog zijn, weten we uit ervaring. Om het oogstrisico te beperken, is een optie de teelt vervroegen door voorkiemen. Pootgoedtelers staan niet te springen om vroeg te leveren, omdat ze begin februari druk zijn voor de export. Dat is een blijvend krachtenspel.'

Biox-M of ethyleen

Is een behandeling met 1,4Sight niet mogelijk, dan heeft de teler als alternatief Biox-M of ethyleen. Deze laatste valt bij Nieuwhof af wegens verstoring van de bakkleur. In opdracht van Certis wordt met Biox-M een proef gedaan op het bedrijf. Schouten: 'Deze muntolie brandt de kiemen letterlijk af, waarin het zeer effectief is. Intern kiemen is een gevaar. De kosten van Biox-M in deze proef bedragen tot nu toe 2,6 cent per ton, waardoor het voor de gehele bewaarperiode een duur middel is.' Nieuwhof: 'De bewaarstaffel bij Pepsico is gericht op 1,4Sight. De kosten lopen op tot 1,8 cent per ton.'

CAV Agrotheek dient de Biox-M in de kistenbewaring iedere drie weken toe. 'Omdat we over een proefontheffing beschikken, kunnen we met de dosering variëren', vervolgt Schouten. 'De standaarddosering bedraagt 90 milliliter, gevolgd door een herhalingsdosering van 30 milliliter, met een maximum van 390 milliliter per ton. Dit bleek niet effectief genoeg.'

Langer groen

Ook de loofdoding vergt een andere aanpak. 'Mijn strategie wordt tweemaal Quickdown, loofklappen en Spotlight spuiten. De kosten bedragen 180 euro per hectare, wat 90 euro per hectare hoger ligt dan twee keer Reglone. Je praat over 2 euro per ton meerkosten. Daarbij komt dat de aardappelen langer groen blijven, wat twee extra phytophthorabespuitingen nodig maakt. In geklapt product heb je eerder groene knollen en ganzenschade. Minder stikstof toedienen helpt het afsterfproces. Dat is lastig omdat ik bij gebruik van organische mest juist met stikstof wil bijsturen.'

Ondertussen gaat de akkerbouwer nog meer uitdagingen tegemoet. Van het areaal wordt 60 hectare in fases omgeschakeld naar biologisch. 40 hectare blijft gangbaar en wordt deels verhuurd. Het bouwplan omvat nu, naast 30 hectare chipsaardappelen, rode zaaiuien, witlofpennen, graan, spinaziezaad, suikerbieten en verhuur voor bloembollen. 'Voor mij een grote stap, omdat het aantal biologische telers in deze regio gering is en je meer moet pionieren.'