WNF: Nederlandse natuur staat er slechter voor dan ooit

Met deze conclusie uit het derde Living Planet Report 'Natuur en Landbouw Verbonden' luidt WNF de noodklok. Het rapport verkent de mogelijkheden om het opgelopen verlies aan biodiversiteit om te buigen naar herstel. De sleutel daarvoor ligt volgens de opstellers bij een hernieuwde relatie tussen natuur en landbouw.

Vooral in open natuurgebieden heeft de natuur het lastig. Op de heide is de populatie gemiddeld 50 procent kleiner geworden. In heidegebieden met zeer hoge stikstofneerslag op hoge zandgronden is de afname gemiddeld zelfs 70 procent.

Monotoon en stil

'Ons landschap wordt monotoon en stil, zonder dat we het in de gaten lijken te hebben. Want heide bloeit nog steeds prachtig paars en weilanden zijn groen', zegt WNF-directeur Kirsten Schuijt, 'Maar wie weet nog dat vroeger wolken vlinders op de heide te zien waren en je omringd werd door het geluid van vogels? En dat het boerenland een walhalla was voor weidevogels, bloemen en insecten?'

Dierpopulaties in open natuurgebieden, zoals heide, zijn de afgelopen dertig jaar sterk achteruitgegaan. In heidegebieden op hoge zandgronden met zeer hoge stikstofneerslag, is de omvang van dierpopulaties gekelderd: gemiddeld met bijna 70 procent.

Kenmerkende plant- en diersoorten in die gebieden zijn slecht bestand tegen de effecten van te hoge concentraties stikstof. Het rapport wijst daarbij naar de veehouderij als belangrijkste stikstofbron. Ook op het boerenland zijn populaties wilde dieren gemiddeld gehalveerd. Uit tellingen blijkt dat boven weilanden met Engels raaigras zonder bloemen en kruiden de populaties vlinders met gemiddeld 60 procent afgenomen.

Herstel is mogelijk

In bossen bleven dierpopulaties landelijk gemiddeld stabiel. Doordat bestaande bossen steeds ouder worden krijgen ze meer variatie en structuur, wat voor veel diersoorten gunstig is. In bossen op de hoge zandgronden met een hoge stikstofdepositie daalden dierpopulaties gemiddeld met 26 procent. Bossen daar laten ook herstel zien.

Waar de stikstofneerslag daalde richting het niveau waarbij natuur op lange termijn geen schade oploopt ( de kritische depositiewaarde), blijkt de omvang van dierpopulaties met 24 procent gegroeid.

Het Living Planet Report concludeert dat herstel van biodiversiteit mogelijk een gezamenlijke opgave is, maar om forse investeringen vraagt. Boeren hebben hiervoor steun nodig zodat zij kunnen omschakelen naar natuurvriendelijke kringlooplandbouw

Niet één sector

'We moeten opletten dat we de rekening niet bij één sector leggen', zegt Natasja Oerlemans, Hoofd Voedsel en Landbouw bij het Wereld Natuur Fonds.

'Iedereen moet en kan bijdragen om de omslag naar een natuurvriendelijke landbouw daadwerkelijk mogelijk te maken voor boeren.'