Steeds minder jongeren gaan naar groene mbo's

In regio's zoals de Achterhoek, Friesland en Zuid-Limburg verwacht het ministerie van Onderwijs bij het mbo een krimp van 20 tot 30 procent tussen 2020 en 2040. Landelijk neemt het aantal studenten in die periode af met ongeveer 14 procent.

Doordat mbo-scholen grotendeels worden bekostigd op basis van het aantal studenten, zorgt krimp direct voor financiële druk op het onderwijs. 'Zonder actie komt het aanbod in delen van het land in de knel: opleidingen kunnen verdwijnen en studenten moeten verder reizen', stelt het ministerie.

Uit cijfers van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) blijkt dat deze krimp ook geldt voor het groene onderwijs. Hieronder vallen de richtingen landbouw, tuinbouw, bosbouw, visserij, dierengeneeskunde en dierverzorging.

Bij de groene mbo-opleidingen van Aeres hebben ze hier dit op dit moment nog weinig last van: het aantal studenten is ongeveer even hoog als het voorgaande studiejaar. Anne Dijk, directeur van de Aeres mbo-locaties in het Flevolandse Emmeloord en Dronten, is daar tevreden over. 'Ook omdat we met onze locatie in Leeuwarden in een krimpgebied zitten.'

'Het lijkt alsof wij steeds meer marktaandeel krijgen ten koste van andere scholen.' Dijk ziet het aantal studenten bij de groene mbo's nationaal wel afnemen. Hij denkt dat Aeres hier minder last van heeft door haar centrale ligging. Ook ziet de locatiedirecteur dat de praktijkfaciliteiten van de Aeres-opleidingen 'ons interessant maken voor studenten'.

ZLTO probeert het groene mbo met een mediacampagne een impuls te geven. De belangenbehartiger maakt zich zorgen over de instroom. Zij stelt vast dat agrarisch onderwijs en werken in de bijbehorende sectoren voor een grote potentiële doelgroep nog onvoldoende bekend is. De campagne van ZLTO start in de weken voor de open dagen in november.

Volgens Dijk groeit het groene vmbo nog wel. Hij denkt dat dit komt doordat 'wij aan de kinderen van 10 tot 12 jaar oud laten zien wat onze sector is'. Volgens de directeur is er veel doorstroom vanuit de groene vmbo's.

Bij het hoger en wetenschappelijk agrarisch onderwijs is een tegenovergestelde trend zichtbaar, zo blijkt uit cijfers van het CBS. Het aantal gediplomeerde hbo-bachelorstudenten in een landbouwrichting nam tussen 2015 en 2024 toe van 500 tot 620 studenten. Bij het wetenschappelijk onderwijs, in de richting landbouw en diergeneeskunde en -verzorging, is er tussen 2016 en 2024 een groei van ruim 25 procent te zien.

Jongeren studeren langer door

Deze cijfers passen binnen de trend dat Nederlandse jongeren steeds langer doorstuderen. In 2013 had volgens het CBS 28 procent van de mensen van 15 tot 75 jaar een diploma van het hbo of de universiteit. In 2023 was dat 36 procent.

Op de mbo-scholen van Aeres is bij sommige opleidingen wel krimp te zien. Bij de teeltopleidingen is er een afname van zo'n 5 procent ten opzichte van vorig jaar. Dit is volgens Dijk een nationale trend bij deze studierichting. Ook bij de hippische en de bloemopleiding is een afname van het aantal studenten te zien. 'Dit zijn ook kleine opleidingen, zowel landelijk als bij Aeres', legt de schooldirecteur uit.

Door de teruglopende cijfers in bepaalde studierichtingen maakt Dijk zich zorgen om doorstroom richting de periferie, bijvoorbeeld naar bedrijven zoals Agrifirm en toeleveranciers. 'We werken steeds meer samen met de sector om doorstroom te stimuleren.' Ze doen volgens de directeur erg hun best om stageplekken aan te bieden. 'Het gaat voor hen om een toekomstige medewerker.'