CDA'er Von Martels: tijd voor herbezinning Natura 2000

Von Martels heeft het dossier Natura 2000 pas sinds de zomer onder zijn hoede. Hij nam toen de portefeuille Natuurbeleid over van zijn CDA-collega en landbouwwoordvoerder Jaco Geurts die de functie van fractiesecretaris ging bekleden.

U hebt een intensief dossier overgenomen van uw collega.

'De discussie over Natura 2000 zie je in volle hevigheid losbarsten. Want nu de nood aan de man is gaat iedereen op zijn achterste benen staan. Het was handiger als we daar in afgelopen jaren al bij hadden stilgestaan. Dan hadden we deze erfenis niet gehad.'

Valt er nog veel te veranderen aan Natura 2000?

'Zaken in gang krijgen kost veel tijd en moeite, maar terugdraaien kost nog veel meer tijd en moeite. Ik wil niet de valse hoop wekken dat we snel beleid kunnen terugdraaien dat men in dertig jaar heeft opgetuigd.

'Wel moeten we ons afvragen of we in de afgelopen jaren wel de juiste keuzes hebben gemaakt. Wat mij opviel is dat in Natura 2000-gebieden 38 procent ontbossing heeft plaatsgevonden (om van bos heide en stuifduin te maken, red.).'

U hebt Kamervragen gesteld over nieuwe Natura 2000-gebieden en het verzwaren van bestaande. Waarom?

'Ik zie dat er initiatieven worden ontplooid om nieuwe Natura 2000-gebieden te ontwikkelen. Mijn vraag is om dat even op te schorten. Het is tijd voor herbezinning en een herijking. We moeten eerst de juiste antwoorden vinden voordat we gedegen maatregelen kunnen nemen en weten welke richting we in willen slaan.

'Het CDA vindt dat natuur en landbouw goed samengaan. We willen wel kijken of die gebieden op de juiste manier zijn vormgegeven volgens de afspraken die destijds zijn gemaakt. Daar gaat het ons om.'

Denkt u dat hier in het verleden niet goed mee is omgegaan?

'Ja, er zijn nieuwe habitatdoelstellingen voor gebieden geformuleerd zonder dat daar noodzaak voor was. De Europese regelgeving is er, maar van die extra doelstellingen vraag ik me af of die nodig waren.

'Over de vraag hoe Natura 2000-gebieden een bijdrage kunnen leveren aan de doelstellingen van het klimaatakkoord is overigens nauwelijks nagedacht. Want nu hebben we het over de herbebossing van Nederland, terwijl er onder het mom van Natura 2000 heel veel is gekapt.'

Gaat het ook om het nut van Natura 2000?

'Met die Natura 2000-gebieden heb ik vaak het gevoel dat het geneuzel is op de vierkante centimeter. We hebben kritische depositiewaardes die voor verschillende Natura 2000-gebieden anders zijn. Want dan moet net die ene speciale plant overleven, zonder dat wordt gevraagd of dat daar überhaupt wel kan.

'Ik heb wel gehoord dat we alsnog niet aan de doelstellingen kunnen voldoen die voor sommige gebieden zijn geformuleerd, als we de hele veestapel zouden elimineren.'

Welke aanpak hebt u voor ogen?

'Je moet Natura 2000-gebieden zo inrichten dat je weet dat het haalbaar is onder de Nederlandse omstandigheden. Ons land is een dichtbevolkt, geïndustrialiseerd land met autoverkeer, de maritieme sector en de landbouw.

'Je kunt ons land niet vergelijken met desolate gebieden ergens in Frankrijk en Duitsland. Je moet geen kwetsbare natuur aanleggen op plekken waar dat niet zal aarden.'

Hoe kijkt u naar D66 dat een halvering van de veestapel voorstaat?

'Die uitspraak van Tjeerd de Groot heeft de boel op scherp gezet. Als dat niet was gebeurd, dan hadden die boerendemonstraties in Den Haag niet plaatsgevonden. Daar ben ik van overtuigd. Nu is er geen discussie meer mogelijk en is er een grote polarisatie tussen stad en platteland en tussen natuurliefhebbers en agrariërs.'

Boeren onderling raken ook meer verdeeld.

'De nuance is helemaal weg. Het is zo jammer wat in de afgelopen weken heeft plaatsgevonden. Het geeft ons niet de mogelijkheid om op een rustige, gedegen manier na te denken over bijvoorbeeld Natura 2000-gebieden. Maar we proberen gewoon het hoofd koel te houden ,want dat is wel belangrijk in deze fase.'

Hoe nu verder?

'We moeten de nieuwe stikstofsystematiek ecologisch zo onderbouwen, dat het ook juridisch houdbaar is in lengte van jaren. Zodat wij niet zorgen voor een negatieve erfenis. Dat de mensen in 2030 niet zeggen: 'Wat hebben ze in 2019 toch gedaan? Die hebben een kortetermijnoplossing gezocht en wij zitten met de gebakken peren.' Dat is feitelijk wat ons nu overkomt door oplossingen uit het verleden.'