Boer en natuur zijn bondgenoot

In de hitte van het stikstofdebat trekken voorzitter Marc Calon van LTO Nederland en voorzitter Hans de Boer van VNO-NCW schouder aan schouder ten strijde tegen 'verstikkende' natuur. Natuur zou economische groei in de weg staan.

Beide heren halen oorzaak en gevolg door elkaar. Dat natuur nu als knellend wordt ervaren, is juist een gevolg van het jarenlang vooropstellen van economische groei ten koste van natuurherstel.

Grootspraak

Logisch dat de rechter heeft ingegrepen. De grootspraak om van natuurgebieden af te willen, is niet meer dan het geven van valse hoop aan boeren, bouwers en andere ondernemers. Nederland kan de huidige impasse rond stikstof veel slimmer benutten met kansen voor natuur én economie.

Al ruim voordat het Programma Aanpak Stikstof (PAS) van kracht werd in 2015, werd gesignaleerd dat de overheid bedrijven uitbreidingsruimte zou geven nog voordat natuurbeschermingsmaatregelen het beoogde positieve effect zouden hebben op natuur. Deze beleidsaanpak was risicovol. Bedrijven werd schijnzekerheid geboden en de natuurdoelen… ach, we zien wel.

Goede staat

Het Europese recht laat zich gelden: zo'n toestemming vooraf mag niet meer. Natuurgebieden moeten zich eerst in goede staat bevinden, voordat er weer ruimte komt voor economische ontwikkeling.

Dat is niet zomaar. In Nederland hangt het herstel van natuurgebieden door hun beperkte omvang sterk af van wat eromheen gebeurt. Stikstofdepositie is een belangrijke oorzaak dat planten- en diersoorten in heide en duinen achteruit blijven gaan. In vergelijking met andere Europese landen presteren wij zelfs het slechtste als het gaat om de oppervlakte van natuur en het herstel van soorten zoals broedvogels.

Natura 2000-gebieden

De vraag die Calon en De Boer zich nu stellen, is of het 'op slot zetten' van bedrijven door de hoogste rechter in Nederland en de grote economische gevolgen daarvan voldoende grond zijn om de aangewezen Natura 2000-gebieden ter discussie te stellen en er een aantal te schrappen. Dit soort uitspraken voor de bühne vertragen het proces om met een echte aanpak te komen waar natuur én economie beter van worden.

We zouden liever zien dat LTO op zoek gaat naar oplossingen die boeren in deze realiteit wel toekomstperspectief bieden in plaats van extra onzekerheid te zaaien. Een gemiste kans bovendien, want er zijn al veel boeren die hun bedrijfsvoering op gezonde, duurzame en natuurvriendelijke producten richten. Zonder negatieve impact op hun omgeving.

Gijzeling

De boodschap van de stikstofuitspraak is simpel: we moeten aan de bak. De kortetermijnfocus op economische groei heeft de natuur al decennia in gijzeling en daarvan betalen we nu de prijs.

Maar die hoeft niet hoog te zijn. Het Wereld Natuur Fonds ziet volop kansen nu het PAS door de Raad van State is afgeschoten. Juist door nu te investeren in natuurherstel, kan de natuur bondgenoot worden in de opgaven waar we voor staan.

Keuzes maken

De transitie naar een duurzame landbouw waar boeren mét natuur werken in plaats van ertegen, het combineren van natuur met opgaven zoals waterveiligheid en droogte; het is allemaal mogelijk. Sterker nog, het gebeurt al. We moeten daarom nu de juiste keuzes maken.

Kirsten Schuijt directeur Wereld Natuur Fonds