College Boer met Caroline van der Plas (BBB): 'Wij varen onze eigen koers'

Nieuwe Oogst sprak de BBB-leider bij de opname van College Boer in een volgepakte collegezaal in het World Horti Center in het Zuid-Hollandse Naaldwijk. Daar ging zij in gesprek met jongeren die studeren aan de tuinbouwopleidingen van MBO Westland en InHolland Delft.

De ambitie van BBB is om weer deel te nemen aan een volgend kabinet. De partij van Van der Plas wil dan ook weer de minister van Landbouw, Visserij, Voedselzekerheid en Natuur leveren.

Sinds BBB op het ministerie zit, is vanuit Den Haag de toon richting boeren en tuinders veranderd, houdt Van der Plas de studenten voor. 'Het ministerie is nu meer gericht op het bestaansrecht van de land- en tuinbouw. En hoe belangrijk het is dat we onze eigen boeren en tuinders hier hebben. Niet alles is meer gericht op het uitkopen van boeren, maar op hoe we boeren kunnen behouden en een goede toekomst geven.'

Na afloop laat Van der Plas desgevraagd weten dat haar partij de ingezette stikstofaanpak wil afronden en doorvoeren in wetgeving. Het gaat daarbij onder meer om de hogere rekenkundige ondergrens, het uit de stikstofwet halen van de kritische depositiewaarde (KDW) en een start maken met doelsturing. 'Dat moet allemaal worden ingevoerd. Er moet geen minister komen die onze plannen gaat schrappen.'

Is dat een vrees?

'Het zou voor Nederland gewoon heel jammer zijn. Dus wij moeten echt wel door. Maar goed, we gaan het zien. De kiezer heeft het voor het zeggen. Je merkt toch wel dat heel veel kiezers gewoon nog twijfelen. Dat zien we ook in de onderliggende cijfers van de peilingen.'

'Daar zien we dat heel veel mensen als tweede keuze heel vaak BBB noemen. Dus daar zit nog wel ruimte voor ons.'

Heeft u een voorkeur voor een volgend kabinet?

'Gelet op onze voorstellen voor de stikstofaanpak dan wel over rechts, dus met VVD, JA21 en de SGP.'

En op landbouwgebied? Tussen BBB en het CDA liggen daar raakvlakken.

'Het CDA is bij andere onderwerpen wel een beetje links afgeslagen. Als ik zie dat Bontenbal de btw op boodschappen wil verhogen om de kosten voor onze veiligheid te betalen, dan vind ik daar wel wat van.'

Het gesprek tussen Van der Plas en de tuinbouwstudenten verloopt aan de hand van een aantal prikkelende stellingen. Bij de aftrap van College Boer gaat het over de bereidheid van consumenten om meer te betalen voor eerlijk en duurzaam geproduceerd voedsel, anders heeft het boerenbedrijf in Nederland geen toekomst.

Een grote meerderheid van de toekomstige tuinders vindt dat consumenten moeten meebetalen aan verduurzaming. 'Zonder een hogere prijs wordt het lastig, dan kunnen bedrijven niet bestaan', merkt een student op.

Lastige stelling

Het is voor de BBB-politica een lastige stelling, die haar in een spagaat brengt. Want voor politieke partijen is de koopkracht van burgers niet iets waar ze graag aan tornen. Ze spreekt ook niet graag van 'duurzaam' voedsel. In haar ogen is er hooguit 'duurzamer' geproduceerd voedsel. En over een hogere prijs: 'Voedsel moet betaalbaar blijven. Mensen hebben nu al heel veel moeite om de boodschappen te betalen. Dus we moeten er wel voor waken dat de overheid regels gaat opleggen waardoor voedsel duurder wordt.'

Van der Plas ziet voor de overheid hierin wel een ondersteunende rol weggelegd. Bijvoorbeeld in het bewaken van de relatie tussen boer en afnemer in ketenafspraken en het stimuleren van duurzame innovaties door middel van subsidies.

'Ik zie de laatste jaren wel een grote beweging bij supermarkten als Albert Heijn en Jumbo. Die maken goede afspraken met boeren. Dat was vroeger wel minder. Toen sprongen ze nog weleens van de ene naar de andere leverancier. Als je dan als boer had geïnvesteerd en schulden had gemaakt, kwam je in de problemen. Dus daarin moet het eerlijker worden. Voor de rest vind ik dat iedereen mag eten wat hij of zij zelf wil.'

Gewasbeschermingsmiddelen

Bij duurzaam voedsel komt al gauw het gebruik van gewasbeschermingsmiddelen om de hoek kijken. De zorg of effectieve middelen wel beschikbaar blijven, deelt Van der Plas met de studenten. 'Er wordt ontzettend geframed dat boeren en tuinders maar zo gif spuiten. Ik hoorde laatst iemand van de Partij voor de Dieren in de Kamer zeggen: het gif klotst hier tegen de ramen aan. Ja jongens, kom op zeg. Echt, houd op. Het is ook bangmakerij van mensen.'

Maar een snelle oplossing voor de afname van middelen heeft ook BBB niet. De inzet van de partij is om procedures voor de goedkeuring van nieuwe middelen te versnellen. Maar binnen de Europese Unie duurt dat jaren, tempert Van der Plas de verwachtingen. 'Er wordt serieus aan gewerkt. Daar zijn ook de brancheorganisaties en en het College voor de toelating van gewasbeschermingsmiddelen en biociden bij betrokken. Het zijn lange trajecten. De toelating van renure als kunstmestvervanger duurde ook acht jaar.'

Van der Plas is mede op uitnodiging van de Week van Ons Eten naar Naaldwijk gekomen. Na de opname van College Boer neemt ze uitgebreid de tijd voor selfies met studenten en om nog even nader in te gaan op de verkiezingscampagne.

Twee jaar gelden lag in jullie campagne de nadruk op de regio, nu lijkt het toch vaak te gaan over asielzoekers en woningbouw. Is BBB naar rechts opgeschoven?

'Woningbouw is niet rechts, volgens mij is woningbouw voor iedereen. Wij willen niet, zoals de PVV van Geert Wilders, alle grenzen dichtgooien. Er moet altijd een plek zijn voor mensen die hulp nodig hebben.'
'Maar wat we nu zien is dat gemeenten het niet meer aan kunnen. Dus wij zeggen niet nul asielzoekers, nooit meer. Maar wij zeggen wel, laten we kijken waar we dat kunnen beperken.'

Er klinkt wel gemopper over het geld dat weggehaald is bij de Lelylijn naar het noorden?

'Ja, kijk, er zat maar 1,3 miljard euro in die pot. Terwijl voor die spoorlijn wel 12 tot 13 miljard euro nodig is. Dat ging in jaren niet lukken. Waarom zou je dan in de tussentijd vier grote projecten die ook aandacht nodig hebben niet doen?'

'We hebben in de voorjaarsnota honderden miljoenen geregeld voor de Nedersaksenlijn (spoorlijn tussen Almelo en Groningen), de flessenhals op het spoor tussen Zwolle en Meppel, voor de aanpak N36 in Twente en voor een bredere sluis bij Kornwerderzand in de Afsluitdijk die belangrijk is voor de scheepsbouw en andere bedrijven rond het IJsselmeer. Dat zijn knelpunten die veel mensen in de regio aangeven.'

'En we hebben ervoor gezorgd dat er een paar honderd miljoen in de Lelylijnpot bleef, want als de pot leeg is, dan kijkt niemand er meer naar om.'

'Weet je wat zo gek is. Eerst zeggen ze dat wij alleen voor de boeren opkomen. En als wij ons dan verbreden, vragen ze ons wat er met de boeren is gebeurd. Ben je daar niet meer voor? Linksaf is niet goed, rechtsaf is niet goed. Wij varen gewoon onze eigen koers.'