'Gedoe rond Patatweg begint op soap te lijken'

Achtergrond Algemeen Mariska Bloemberg-van der Hulst 17 aug 2019 om 11:26uur

Voor het Plattelandsdocument dompelt Nieuwe Oogst zich een dag onder in een boerengemeenschap. Dit keer gingen we naar Oudenhoorn en Hellevoetsluis. Het voortbestaan van de laatste melkveehouder in de polder van Oudenhoorn staat op het spel. Dwars door zijn huiskavel dreigt een ontsluitingsweg te komen. Met die Patatweg willen aardappelverwerker Farm Frites en gemeente Hellevoetsluis het vrachtverkeer uit de woonwijk halen.

%27Gedoe+rond+Patatweg+begint+op+soap+te+lijken%27

Een jonge vrouw wandelt op haar dooie gemak over de Kooilaan in Hellevoetsluis. De woonwijk ligt pal naast de fabriek van aardappelverwerker Farm Frites in Oudenhoorn. 'Of ik hier veel last heb van de vrachtwagens van de patatfabriek? Ja, het is een drukke weg. En bij die bocht moet je echt goed uitkijken.'

De vrouw wijst naar links waar net een grote wagen vol aardappelen naartoe rijdt. Een groep fietsers stapt af tot de vrachtwagen de hoek om buldert. 'Ik voel me kwetsbaar, zeker op het stukje waar de wagens langs je heen razen omdat het fietspad ontbreekt. In het donker draag ik een oranje veiligheidsvestje.'

Het tumult over de aanleg van de Patatweg is haar niet ontgaan. 'Het lijkt wel een soap.' Gemeente Hellevoetsluis wil een nieuwe ontsluitingsweg om het vrachtverkeer van Farm Frites uit de woonwijk te halen. Die weg zal dwars door de polder, weilanden en langs de naturistencamping leiden.

Farm Frites en de gemeente walsen over ons heen

Alette Osinga, inwoner polder Oudenhoorn

Concurrentiepositie

Volgens de gemeente is de weg hard nodig nu de fritesfabrikant zijn concurrentiepositie verder wil versterken en de productie in Oudenhoorn gaat opschroeven. In plaats van de wekelijkse 600 vrachtwagens rijden er binnenkort 900 wagens per week naar de fabriek. Het gaat dan om 1.800 verkeersbewegingen in de wijk. Dat zijn er bijna 11 per uur.

De vrouw ziet de nieuwe weg niet zitten. 'De boeren waren er eerder dan de problemen van de fritesfabriek. Ik heb liever dat Farm Frites hier weggaat, maar dat wil de gemeente niet. Zo'n groot bedrijf levert geld en werkgelegenheid op.'

Spandoek

Arie Vaandrager is de laatste melkveehouder in de polder. De kans is groot dat de Patatweg dwars door zijn huiskavel van 25 hectare loopt. 'Het kwam voor ons volledig uit de lucht vallen. Dit kan toch niet!' In zijn weiland staat een groot spandoek met daarop de tekst 'Stop de Patatweg. Red de polder.'

Arie Vaandrager, melkveehouder in polder Oudenhoorn © Mariska Bloemberg-van der Hulst

Vaandrager legt een tekening op tafel en wijst aan waar de nieuwe weg moet komen. 'Ze noemen meerdere routes, maar over dit tracé dat ons bedrijf raakt, wordt het meest gesproken.'

De melkveehouder houdt een huiskavel van 10 hectare over om zijn 85 koeien op te weiden. 'Dat is geen werkbare situatie. Ze hadden het over een koeientunnel, maar dat neem ik niet serieus. Het grondwater zit hier al op een meter diepte.'

Gebiedsvisie

Vaandrager voelt zich niet gehoord door de gemeente. Die heeft in november een gebiedsvisie gepresenteerd. Onder dit gemeenteplan, dat gedeeltelijk is gefinancierd door Farm Frites, mag de fabrikant een ontsluitingsweg aanleggen en landbouwgrond volbouwen met zonnepanelen.

'De gemeente maakt zich druk over de oprit van een private onderneming en denkt niet mee met andere ondernemers. En het is toch gek dat Farm Frites 55.000 euro heeft bijgedragen aan de gebiedsvisie. Dus als je betaalt, krijg je in deze gemeente blijkbaar je zin.'

1971

Farm Frites is in 1971 opgericht door Gerrit de Bruijne. In een schuur achter zijn boerderij in Oudenhoorn, onder de rook van Hellevoetsluis, startte hij met patat maken. Nu behoort de firma tot de grootste fritesproducenten ter wereld en runt zoon Piet de Bruijne de multinational, met verkoopkantoren in 43 landen.

Oudenhoorn is de hoofdlocatie. Hier wordt jaarlijks 350.000 ton aardappelen in trucks aangevoerd. 'Voor de veiligheid en leefbaarheid willen we die wagens liefst niet meer door de woonwijk', zegt financieel directeur Gijs Muilenburg van Farm Frites. 'We voelen ons verantwoordelijk. Laten we onze handen dichtknijpen dat er nooit ongelukken zijn gebeurd.'

Redding

Voor meneer Van Doorn die in de woonwijk woont, zou de Patatweg een redding zijn. De vrachtauto's rijden elke dag continu voor zijn keukenraam langs. 'Ze schakelen hier voor onze neus op. Het geluid is oorverdovend. Kijk, daar komt de volgende alweer aan.' Hij wacht tot de truck is gepasseerd en praat dan verder. 'Het gaat 24 uur per dag door, zeven dagen per week.'

Alette Osinga woont in de polder waar Farm Frites een zonneweide wil aanleggen. De Patatweg komt waarschijnlijk recht op haar woning af. 'Vreselijk. Dan hebben wij al die overlast. Bovendien vinden we het doodzonde dat er zo veel landbouwgrond wordt ingewisseld voor zonnepanelen. Alle omwonenden kijken tegen die glimmende dingen aan. Laat ze die zonneweide tegenover hun fritesfabriek leggen.'

Spandoek gestolen

De familie Osinga had, net als Vaandrager, een spandoek opgehangen, maar dat is onlangs gestolen. 'We hebben de camerabeelden bewaard. Wie doet nu zoiets?'

De familie is argwanend over de plannen van Farm Frites. Ze zegt dat de fabriek de Patatweg wil financieren met de subsidie van de zonnepanelen. 'En door de aanleg van de zonneweide, waar ze nu erg veel haast mee hebben, wordt het meteen heel aantrekkelijk om de Patatweg daarnaast te leggen. De gemeente en Farm Frites hebben het allemaal al bedacht en ingevuld. Ze walsen over ons heen.'

Langgekoesterde wens

Voor gemeente Hellevoetsluis is het een langgekoesterde wens om het vrachtverkeer van Farm Frites uit de wijk te halen. 'Dat willen we al meer dan twintig jaar', zegt wethouder Aart-Jan Spoon.

De wethouder ontkent dat omwonenden geen inspraak hebben gehad op het plan. 'We hebben veel informatieavonden gehouden om de gebiedsvisie toe te lichten en te bespreken, waarbij de nodige dingen zijn aangepast. Ook hebben we gesprekken gevoerd met de betrokken ondernemers. Als ze nogmaals willen praten, dan doen we dat. Iedere ondernemer is ons even lief.'

Route

Volgens Spoon ligt de route van de Patatweg nog niet vast. De gemeente gaat alle mogelijke tracés onderzoeken. 'We doen ons best om de overlast voor omwonenden zo laag mogelijk te houden.'

Vaandrager gaat een onzekere tijd tegemoet. Hij wil in deze polder blijven boeren. 'We hebben drie jonge kinderen. Verkassen is geen optie. Geen denken aan.'

Robbert Hommen, voorzitter naturistencamping De Brongaard in Hellevoetsluis © Wim van Vossen

'Farm Frites kan leren van FrieslandCampina'

Het is druk op naturistencamping De Brongaard in Hellevoetsluis. Nu het hoogzomer is, zijn alle 87 campingplaatsen bezet. In het meertje zwemt een groepje kinderen en wat echtparen dobberen op waterfietsen. De naaktcamping is een groen terrein en ligt volkomen afgesloten van de buitenwereld. Het is er rustig, heel rustig. Maar voorzitter Robert Hommen van De Brongaard vreest dat die stilte binnenkort voorbij is. 'De Patatweg komt op 10 meter van onze laatste caravan. Elke twaalf minuten dendert er een friteswagen voorbij. Stel je voor dat je 's nachts een truck door je caravan hoort dreunen.' Als de nieuwe ontsluitingsweg er komt, staat de levensvatbaarheid van de camping onder druk, meent Hommen. 'Mensen zullen niet snel naar een camping gaan waar zo'n weg langs ligt. Bovendien raken we door de Patatweg drie vaste plekken en tien gastenplekken kwijt.' De geluidswal die naast de weg komt te liggen, zit de voorzitter ook dwars. 'Vanaf die wal kijk je op onze camping. Weg privacy.' Dan is er nog het zonnepark van 18 hectare groot. Volgens Hommen is de plek voor de zonnecellen zo uitgetekend dat er nog maar één route overblijft voor de Patatweg. 'Langs onze camping dus. Dat is een tactische zet van de gemeente.' De naturistenvereniging heeft Farm Frites en gemeente Hellevoetsluis in april nog een alternatief plan aangeboden. 'Ze kunnen een voorbeeld nemen aan FrieslandCampina. Die legt bij zijn melkveehouders zonnepanelen op het dak. Waarom doet Farm Frites dat niet bij akkerbouwbedrijven? Dan gaat het tenminste niet ten koste van landbouwgrond.' Hommen voelt zich als ondernemer gepasseerd. 'Hoe kan een gemeente nou meewerken aan een lange oprit van een privaat bedrijf die dwars over het terrein van twee andere ondernemers gaat? Onbegrijpelijk. We zullen strijden tot de laatste snik.'

'Geen zuivere koffie'

'De gemeente doet alles om Farm Frites te pleasen.' Bij Belangenvereniging Den Kouwen Noort van de omwonenden in het buitengebied van Hellevoetsluis en Oudenhoorn zijn ze er klaar mee. Ze willen niet dat de Patatweg door de open polder (zie foto) komt. 'Alle plannen worden er nu in sneltreinvaart doorheen gedreund. Schandalig', zegt Carola Ras van de vereniging. 'Farm Frites betaalde 55.000 euro mee aan de gebiedsvisie. Dat is geen zuivere koffie.' De vereniging vindt het jammer dat het open karakter van de polder verloren gaat om Farm Frites ter wille te zijn. 'De gemeente wil blijkbaar dat de koeien binnenkort uit het landschap verdwijnen. De private weg die speciaal voor Farm Frites dwars door het land van boer Vaandrager staat ingetekend, zou goed zijn voor negenhonderd vrachtwagens per week en daarnaast wordt nog eens bijna 20 hectare volgelegd met zonnepanelen. Duurzaamheid is goed, maar niet ten koste van alles en zonder goed na te denken.' Volgens Ras is er geen noodzaak om het vrachtverkeer uit de wijk te halen. 'Bij de infoavonden waren er nauwelijks bewoners uit de woonwijk. Ik zag de vrouw van een raadslid die daar sinds kort woont en de voorzitter van de lokale partij. Maar het zat vol met mensen uit het buitengebied.'

Gijs Muilenburg, financieel directeur Farm Frites © Wim van Vossen

'Het is nog geen gelopen race'

Farm Frites beseft dat zijn fabriek overlast veroorzaakt voor omwonenden. Het bedrijf plaatst daarom een geluidswal en bouwde een nieuwe schoorsteen tegen geurhinder. 'Die schoorsteen kostte een paar miljoen euro. We zijn er niet op uit om voor een dubbeltje op de eerste rang te zitten', zegt financieel directeur Gijs Muilenburg van Farm Frites. De trucks die door Hellevoetsluis rijden, staan hoog op de agenda. Het veiliger maken van de huidige route is voor de gemeente geen optie. De Patatweg die de polder doorkruist, is dat wel. 'Wij zien een kans in die weg. Ik ontken niet dat die voor een beperkte groep nadelige consequenties heeft. We gaan er alles aan doen om te zorgen dat veehouder Arie Vaandrager daar zo min mogelijk last van krijgt. We zijn zelf nota bene een agrarisch bedrijf. We willen andere boeren niet om zeep helpen.' Volgens de financieel directeur ligt de definitieve route nog niet vast. 'Het is ook nog niet zeker of de weg er daadwerkelijk komt. Er komt nog een vergunningstraject. Het is nog geen gelopen race.' Waarom verhuist Farm Frites niet naar een industrieterrein? 'Dat is een operatie van meer dan 100 miljoen euro. Als we al verkassen, zouden we centraler in het land willen zitten en dat heeft consequenties voor ons personeel. Van de vierhonderd medewerkers komen er driehonderd uit de buurt.' Farm Frites betaalde mee aan de gebiedsvisie van de gemeente. 'Logisch', zegt Muilenburg. 'We hebben ook belang bij een goede gebiedsverkenning. De enkele tienduizenden euro's die we hiervoor betaalden, staan in geen verhouding tot het bedrag dat we kwijt zijn aan de aanleg van de Patatweg.' Muilenburg begrijpt de weerstand tegen de zonneweide in de open polder. Zonnecellen op het dak van akkerbouwbedrijven ziet de firma niet zitten. 'Dat traject duurt te lang. We zien die zonneweide liever morgen dan over tien jaar. Iedereen heeft baat bij verduurzaming.'