Water bij melkveebedrijven schoner door mestbeleid

De overschotten aan stikstof en fosfaat per hectare zijn door lagere mestplaatsing en -gebruik ook afgenomen. Dat blijkt uit metingen van in het Landelijk Meetnet effecten Mestbeleid (LMM) dat het RIVM en Wageningen Economic Research gezamenlijk uitvoeren in opdracht van het ministerie van Economische Zaken.

In 2014 is het totale stikstofgebruik toegenomen op melkveebedrijven in de klei-, veen- en lössregio naar respectievelijk 388, 359 en 364 kilo stikstof per hectare. In de zandregio bleef het stikstofmestgebruik stabiel op 341 kilo stikstof per hectare.

Dalende stikstofbodemoverschot

In 2014 hadden melkveehouders in de lössregio een bodemoverschot van gemiddeld 104 kilo stikstof per hectare. Hun collega's in de zandregio hadden een stikstofbodemoverschot van 126 kilo per hectare en in de kleiregio van 146 kilo per hectare.

In vergelijking met andere jaren in de periode 1991-2014 is het bodemoverschot gedaald. De daling van het overschot betekent dat de efficiëntie van het gebruik van nutriënten hoger is, dus dat er minder verliezen zijn.

De veenregio heeft een gemiddeld bodemoverschot in de gehele periode van meer dan 200 kilo stikstof per hectare. In deze regio wordt bij de bepaling van het stikstofbodemoverschot met een aanvoer via mineralisatie van organische bodems van ongeveer 100 kilo stikstof per hectare gerekend. De lage overschotten, zoals in de andere regio's, zijn daardoor in de veenregio lastig te evenaren.

Fosfaatoverschot negatief

In alle regio's is in 2014 door de melkveebedrijven gemiddeld genomen meer fosfaat afgevoerd dan aangevoerd. In de periode 2001-2014 namen de fosfaatoverschotten alsmaar af, maar het gemiddelde overschot viel niet eerder negatief uit. Per saldo is in 2014 fosfaat aan de bodemvoorraad onttrokken en daalt daarmee het fosfaatgehalte. Dat komt doordat de afvoer van fosfaat fors is toegenomen.

De aanvoer van fosfaat is ongeveer gelijk aan het jaar ervoor. Het goede groeiseizoen voor grasland, waardoor veel gras is geoogst, maakte een stijging in de melkproductie zonder extra voeraanvoer mogelijk. Voor veel melkveehouders schoot het streven naar evenwichtsbemesting in 2014 door naar een tekort aan bemesting.

Nitraatconcentratie

De verbeteringen in de waterkwaliteit zijn een gevolg van maatregelen die in Nederland vanwege onder andere de Europese Nitraatrichtlijn zijn genomen. De uitspoeling van nitraat bij melkveebedrijven in de LMM-metingen is de afgelopen jaren zichtbaar gedaald, blijkt uit de gegevens van het RIVM.

Tussen de regio's zijn er echter wel verschillen. In de klei- en veenregio ligt de gemiddelde nitraatconcentratie rond 10 milligram per liter. Na een gestage daling is de jaargemiddelde nitraatconcentratie in de zandregio sinds 2011 onder de EU-nitraatnorm van 50 milligram per liter komen te liggen.

De melkveebedrijven in de lössregio van Zuid-Limburg voldoen, gemiddeld genomen, nog niet structureel aan de norm. De laatste jaren liggen de gemeten concentraties op een stabiel niveau. De melkveebedrijven doen het ten opzichte van de akkerbouw- en hokdierbedrijven gemiddeld goed: hier worden meestal de laagste concentraties gevonden, dit geldt voor elke regio.