Melkveestal doet al elf jaar onderzoek naar milieu, welzijn en diergezondheid

Het elfjarig bestaan van de Melkveestal werd gevierd met een open dag op dinsdag 21 oktober, tegelijkertijd met het tienjarig bestaan van de Varkenscampus. Op de locatie in Merelbeke-Melle komen ook de nieuwe proefvoerfabriek Feed Pilot, die alle precisieproefvoeders gaat maken voor beide onderzoeks- en opleidingsbedrijven, en het nieuwe Pluimvee Innovatie Centrum.

Het Instituut voor Landbouw-, Visserij- en Voedingsonderzoek (ILVO) maakt gebruik van de faciliteiten. Dat geldt ook voor de faculteit Diergeneeskunde en de faculteit Bio-ingenieurswetenschappen van de Universiteit Gent en voor het Departement Biowetenschappen en Industriële Technologie van de Hogeschool Gent.

De rondgang door coördinator Matthieu Frijlink van het Rundveeloket begon bij het kalverplein. Dat is een overdekt plein van 36 bij 28 meter, waar alle jonge kalveren tot 24 weken worden gehuisvest. Zowel de kalveriglo's voor kalveren tot 12 weken als de groepsiglo's voor de kalveren tot 24 weken staan hier onder dak.

Het kalverplein is vijf jaar geleden overdekt, met als doel te kunnen voldoen aan de mestwetgeving. De afvoer van de vloer waarop de iglo's staan, gaat naar de mestkelder. Het regenwater van het dak gaat naar een infiltratievijver.

Het overdekte plein is goed geventileerd. Neerslag heeft geen vat op de kalveren. De bioveiligheid is beter dan bij de eerst over het hele terrein verspreide huisvesting. Daardoor zijn de diergezondheid en het dierenwelzijn beter. Ook het voer blijft droog.

De jongste kalveren zijn individueel gehuisvest, maar hebben wel contactmogelijkheden. Er loopt nog onderzoek naar de beste mogelijkheden om pasgeboren kalveren zo snel mogelijk in een kleine groep te houden.

Het project BiestBoost toont dat pasteuriseren geen nadelen heeft voor de antistoffen in de biest en de opname door het kalf. Wel zitten er minder ongewenste micro-organismen in de biest. De biestkwaliteit is te verbeteren door koeien in de droogstand meer bestendig eiwit te voeren. In een vervolgproject wordt op 25 melkveebedrijven onderzocht hoe het biestmanagement is te verbeteren en hoe de biestkwaliteit verder is te verhogen.

Van alle kalveren op de locatie worden geboortedatum, opname van biest, kunstmelk, krachtvoer en ruwvoer en de gewichtsontwikkeling bijgehouden. Omdat duidelijk werd dat de groeicurves en voernormen niet meer goed pasten bij de daadwerkelijke ontwikkeling van de Holstein-vaarzen, zijn in het project JongLeven de groeicurves en rantsoenen geactualiseerd.

Er is een nieuwe rekentabel ontwikkeld om op basis van kruishoogte of borstomvang het gewicht te berekenen. Ook is er een jongveetool om dat gewicht bij te houden en is er de ILVO Rantsoentool Jongvee voor het berekenen van de rantsoenen. Onderzoek laat zien dat beter groeiende vaarzen in de eerste lactatie zo'n 1.100 kilo melk meer produceren en in de tweede lactatie 1.300 kilo meer dan de vaarzen die minder goed groeien.

Op het onderzoeksbedrijf zijn zes gasuitwisselingskamers. Hier kan per koe exact de productie van gassen als ammoniak en methaan worden gemeten. Verder zijn er GreenFeed-units. Die zijn verplaatsbaar en kunnen in de stal of op de weide de methaanuitstoot per koe meten. Dat gebeurt als de koe naar de GreenFeed komt, waar ze krachtvoer krijgt.

'Uit onderzoek blijkt dat een combinatie van bierbostel en koolzaadschroot als aanvullend voer de methaanuitstoot van de koe kan verlagen', vertelt onderzoeker Joni Van Mullem. Dit is vervolgens twee keer herhaald in de Melkveestal, waarbij de methaanuitstoot met de GreenFeed werd gemeten. 'Ook toen bleek de combinatie van bierbostel en koolzaadschroot te zorgen voor een 10 procent lagere uitstoot.'

Naast de GreenFeed-units worden in de Melkveestal in Merelbeke-Melle op allerhande manieren data bijgehouden met behulp van camera's en sensoren, blijkt tijdens de rondgang. Zo worden bijvoorbeeld in het project ClawCare camera's gebruikt en wordt ook kunstmatige intelligentie toegepast om vroegtijdig poot- en klauwproblemen op te sporen.

Camera's en sensoren

Naast de camera's in de stal zijn de 130 melkkoeien uitgerust met draagbare accelerometers en locatiesensoren. De individuele melkproductie en -samenstelling worden bijgehouden, net als de krachtvoeropname. Van de koeien die in een onderzoek meedraaien, zijn ook de individuele ruwvoeropname en de wateropname per groep bekend.

In het project MoniCow zijn al die gegevens gekoppeld in een door het ILVO ontwikkeld softwareprogramma om sneller een mogelijk gezondheidsprobleem op te sporen.

In de komende periode gaat de aandacht uit naar maatregelen om de ammoniakuitstoot te reduceren, wordt duidelijk tijdens de open dag. Melkveehouders in Vlaanderen moeten hun ammoniakemissie vanaf 2030 met 25 procent reduceren, ten opzichte van de emissie met de gemiddelde veebezetting in 2021. De eerste reductie van 5 procent moeten ze dit jaar al realiseren.

'Een mestrobot zorgt voor een reductie van zo'n 15 procent. Daarmee haalt de veehouder ook de doelstelling voor 2026', vertelt onderzoeker Karens Goossens tijdens de open dag. 'Op ons proefbedrijf halen we die reductie niet, omdat we te veel vloeroppervlakte hebben.'

Kalverhuisvesting na enkele weken aangepast

Pasgeboren kalveren worden op onderzoeksbedrijf De Melkveestal in het Vlaamse Merelbeke-Melle in de eerste twee dagen gehuisvest in eenlingboxen: de vaars- en stierkalveren apart. Daar liggen ze op stro onder een warmtelamp en krijgen ze drie keer per dag biest. Daarna gaan de kalveren naar individuele kalveriglo’s, die per twee tegen elkaar aan staan, zodat contact mogelijk is.

Als het jongste kalf 6 weken oud is, gaat het tussenschot weg. Behalve als het verschil tussen de kalveren te groot is. Dan gebeurt dit later. Is het jongste kalf 12 weken oud, dan gaan de kalveren per twee naar een groepshut. Als het jongste kalf 20 weken oud is, gaat het tussenschot tussen de groepshutten weg.

Zodra het jongste kalf 24 weken oud is, verhuizen de kalveren naar de kalverstal, waar ze per vier bij elkaar blijven. Ze hebben daar ligboxen. Later verhuizen ze naar een strobox waar twee groepen van vier kalveren bij elkaar komen.