Rabobank investeert tot nu toe 1 miljard, aankoop grond populairste verduurzaming

Van het tot nu toe geïnvesteerde 1 miljard euro ging 80 procent naar grondaankopen, oftewel 1.217 extensiveringsleningen. 'We hadden dit niet verwacht, maar snappen het wel', zegt Alex Datema, directeur Food & Agri Nederland bij Rabobank. 'Het komt deels door een stuk onzekerheid. Andere investeringen zijn vaak onzekerder en grond heeft een vrij vaste waarde. Bovendien willen ondernemers voor de toekomstbestendigheid voldoende grond onder hun bedrijf hebben.'

Of boeren daarmee ook vooruitlopen op een eventuele norm voor grondgebondenheid, betwijfelt Datema. 'Hier speelt het verlies van de derogatie en mestplaatsingsruimte mee, maar ook dat mensen acuut besluiten de grond van de buurman te kopen omdat dat nu toevallig te koop komt.'

Weerbaarheid versterken

Wilco Bosgoed, directeur Food & Agri Midden-Oost bij Rabobank, ziet in de grondaankopen ook een manier om de weerbaarheid van bedrijven te versterken. 'Ik zie dat ondernemers en met name ook de jonge ondernemers weerbaar willen zijn om actief te blijven in de sector. Velen zijn zich met ons aan het oriënteren op monovergisting voor het moment dat de vergunningverlening weer loskomt.'

Zo'n 10 procent, oftewel 132 transacties, van het geïnvesteerde geld is naar innovaties gegaan. Daarbij kan het gaan om zoetwateropslag, peilgestuurde drainage, laseronkruidwieders en selectierobots voor bloembollen. De resterende 10 procent – 103 transacties – ging naar omschakelaars naar biologisch, een concept of bedrijven die een extra tak aan het bedrijf toevoegden, zoals zorg, horeca of recreatie. Ook is tien keer een bedrijfsverplaatsing gefinancierd.

De stroeve vergunningverlening maakt dat momenteel weinig wordt geïnvesteerd in innovatieve emissiereductie in de veehouderij. Een dergelijke verduurzamingsslag is volgens de Rabobank-directie wel zichtbaar in de akkerbouw. 'Daar zien we de aanschaf van laserwieders, robotica en meer precisielandbouw. Daar is geen nieuwe vergunning voor nodig', zegt Datema.

Grote doorbraak

'We staan hier echt aan de vooravond van de grote doorbraak', vult Bosgoed aan. 'Robotica tikt een heleboel boxen aan. Arbeid is een belangrijke, helemaal voor de biologische teelten. Daar zie je dat robotica zich direct terugbetaalt in het rendement. Maar het raakt ook de waterkwaliteit en het gebruik van gewasbescherming.'

Voor de partijen die straks een nieuw kabinet gaan formeren, heeft Datema wel een wensenlijstje. 'We hebben er veel belang bij dat de vergunningverlening weer op gang komt. Daarvoor is toch een geborgde daling van de stikstofemissie nodig. Daar is vriend en vijand het wel over eens. Want dan kun je ook een nieuwe rekenkundige ondergrens instellen en iets met de kritische depositie waarde in de wet doen.'

Geen idee

Wat volgens Datema vooral mist, is dat individuele veehouders nog geen idee hebben wat zij in de toekomst met hun bedrijf mogen uitstoten. 'Ik verwacht dat doelsturing door het brede politieke draagvlak deel gaat uitmaken van de stikstofaanpak. Maar dat betekent wel dat iedere individuele ondernemer moeten weten welke stappen hij of zij moet zetten.'

Afhankelijk van die opgave zal een boer moeten kiezen tussen managementmaatregelen, innovatie, extensiveren of een andere bedrijfsvorm, schetst de Rabobank-directeur. 'Er ligt nog steeds een hele grote sectoropdracht die niet door ondernemers is terug te vertalen naar zijn of haar situatie. Die individuele opdracht ligt er nog niet en dat maakt dat veel mensen afwachten.'

Bosgoed wil nog nadrukkelijk wijzen op agrariërs die investeren in een zorgtak of kinderopvang. 'Voorheen werd gezegd dat zij dat doen om de primaire tak te redden. Dat niveau zijn we wel ontstegen. We hebben hier echt met serieuze zorg- en opvangbedrijven te maken. Dat oude beeld dat nog weleens leeft in de sector is echt achterhaald.'

Naast een voordelige rente op leningen uit het fonds kunnen agrariërs onder voorwaarden ook nog eens maximaal 10.000 euro van hun investering terugkrijgen via de MKB Duurzaamheidsbijdrage van Rabobank. Op in totaal 120 miljoen euro aan duurzame investeringen van klanten in de food- en agrisector gaf Rabobank tot nu toe 11 miljoen euro terug. 55 procent daarvan is uitgekeerd aan klanten uit de veehouderijsector, 19 procent aan akkerbouwers en 18 procent aan de tuinbouwklanten. Agrarisch ondernemers gebruikten de cashback vooral voor de aanschaf van zonnepanelen, energieopslag en elektrische voertuigen.