'Zand is de meest uitdagende grondsoort bij ICM-aanpak'

In een van de loodsen op de proeflocatie in het Limburgse Vredepeel bogen groepjes telers en adviseurs uit de regio zich over het antwoord dat Integrated Crop Management (ICM) zou kunnen bieden. Een onderwerp van discussie was de samenwerking tussen akkerbouwers en veehouders, en vooral de risico's daarbij voor onkruid.

Is onkruid met de ICM-aanpak onder de duim te houden als er gras en mais in het bouwplan komt en akkerbouwgewassen in de rotatie van gras en mais op het melkveebedrijf? Het bleek een lastige puzzel. In gras kan bijvoorbeeld regelmatig maaien onkruid onderdrukken en uitputten, maar het gaat niet weg. In een volgende teelt zou het kunnen terugkomen.

Aardappelen kunnen een uitkomst zijn in zo'n bouwplan. Dat gewas biedt goede mogelijkheden voor mechanische en chemische onkruidbestrijding, al moet de spuit in de ICM-aanpak wel zoveel mogelijk in de schuur blijven. Wieden is ook een mogelijkheid. Maar elke keer wieden betekent iedere keer een nieuw zaaibed. Een vals zaaibed kan effect hebben, maar lukt niet in een wisselvallig voorjaar.

Tegen grenzen aanlopen

In het veld gaf onderzoeker Leendert Molendijk tijdens de ICM-velddag op donderdag 11 september uitleg over het praktijkonderzoek. 'De onkruiddruk is hoog hier in Vredepeel. Dat geldt ook voor bodemziekten. We lopen tegen grenzen aan. Dit is de meest uitdagende grond.'

In het begin werd niet geploegd, maar werd gespit. Daar kwamen de onderzoekers van terug. 'Dat gaat niet op deze grond', concludeert Molendijk. De onkruiddruk was extreem. In de ICM-aanpak passen geen middelen met werkzame stoffen die op de lijst met Candidates for Substitution (CfS) staan. Het gebruik van die middelen moet in 2030 zijn teruggebracht met 95 procent, ten opzichte van 2021.

Een proef met onkruidbestrijding in mais zonder CfS-middelen maakt duidelijk hoe groot de uitdaging is. 'De mais zelf had niet veel last van het onkruid. Maar de erfenis\..', verzucht Molendijk. 'Een gewas als peen is dan niet meer rendabel te telen na mais, vanwege de hoge kosten van onkruidbestrijding.'

Kosten voor arbeid

In een proef met uien werd zowel voor opkomst als bij het eerste pijpje onkruid weggebrand. Vervolgens is het onkruid met een vingerwieder aangepakt, met contactmiddelen en tot slot handmatig met een schoffel. Vooral door het vele handwerk nemen de kosten voor arbeid met de helft toe. Molendijk: 'Hierdoor verlies je een substantieel deel van het saldo. Vooral in fijnzadige gewassen is arbeid een probleem in ICM.'

Dat wordt nog moeilijker, omdat metribuzin (Sencor) na dit jaar verboden is. Bovendien staat ook pendimethalin (Stomp) op de CfS-lijst. 'Dat is echt wel een ding voor de onkruidbestrijding', stelt Molendijk.

Onkruidbestrijding is ook belangrijk omdat een aantal onkruiden waardplant zijn voor aaltjes. 'Het moment van spuiten van de contactmiddelen komt heel precies', legt de onderzoeker uit. 'Te vroeg spuiten geeft ook schade in de uien, maar bij te laat spuiten gaat het onkruid niet dood. Dat is wel nodig, want de waardplanten moeten weg zijn voordat de nematoden zich vermeerderen. Ook mais en gras zijn waardplanten voor veel ziekten.'

Salade-aardappelen

Voor het terugdringen van aaltjes helpt het ook niet dat in het zuidoostelijk zandgebied veel salade-aardappelen worden geteeld, merkt een aanwezige teler op. Die worden klein geoogst, waardoor er meer op het land achterblijven en voor meer aardappel-opslag zorgen.

Terug in de loods buigt de groep zich specifiek over de uitdagingen bij ICM in uienteelt in een rotatie met een veehouder. Na meerjarig grasland is dat een risico vanwege de kans op ritnaalden. Na één jaar gras is het risico klein, vooral als het grasland regelmatig is gemaaid.

Meerdere deelnemers zien mogelijkheden voor spotprayers en lasergestuurde wieders. Maar uien zijn een moeilijk herkenbaar gewas voor camera's, aldus een van de aanwezige adviseurs. Bovendien ontstond een discussie over de kosten.

90 procent minder middel

Een andere adviseur merkt op dat voor een spotsprayer 90 procent minder middel nodig is dan voor een volleveldsbespuiting. Dat betekent dus 90 procent minder omzet voor de leverancier en de fabrikant. Het ontwikkelen van een middel wordt zo nog minder snel rendabel. Op de vraag van Molendijk of ICM nog een brug te ver is, antwoordt de helft van de deelnemers aan de onkruidgroep 'ja'. De andere deelnemers hebben geen mening.

De rode draad op de ICM-velddag is dat de middelenkast steeds leger raakt. 'Dan moet je dus anders gaan nadenken over de mogelijkheden. Er is nog heel veel denkwerk nodig', besluit Molendijk. De bezoekers gingen wel met nieuwe inzichten naar huis, maar ze waren niet heel gerustgesteld over de ICM-aanpak.