Duurzamer bier begint op de akker

De telers produceren de gerst die door Holland Malt wordt omgezet tot mout voor de brouwerij. Wat begon met bloemenranden voor biodiversiteit, is uitgegroeid tot een programmatische aanpak voor CO2-reductie.

Elk seizoen meetbaar resultaat

'We hebben onze samenwerking verbreed naar een aanpak die elk seizoen meetbaar resultaat oplevert,' zegt Martijn van Iersel, manager Quality & Technology bij Holland Malt. 'Als mouterij hebben we zelf al de eerste stap gezet: onze productie in de Eemshaven draait volledig emissievrij. Nu richten we ons op het volgende deel van de keten, want echte verduurzaming begint bij de bron: op het land.'

'In de praktijk stemt Agrifirm per perceel de maatregelen op elkaar af, adviseert over timing en dosering en borgt uitvoering en datavastlegging', vult conceptmanager bij Agrifirm Jan Nammen Jukema aan.

CO2-gereduceerde meststoffen

In het afgelopen seizoen kozen telers binnen het ketenproject voor drie ingrepen met direct effect op het perceel. Een daarvan was de overstap naar Climate Choice-meststoffen met een nitrificatieremmer, geleverd door Yara. Deze meststoffen dragen bij aan een lagere CO2-voetafdruk, doordat ze worden geproduceerd met waterstof uit hernieuwbare energiebronnen in plaats van aardgas, zoals gebruikelijk bij conventionele meststoffen.

Hierdoor kan de CO2-uitstoot tijdens het productieproces met wel 90 procent worden verminderd. Daarnaast helpt de nitrificatieremmer om de uitstoot van lachgas na toepassing op het veld verder te beperken.

'Dit project laat zien hoe samenwerking in de keten kan leiden tot meetbare CO2-reductie. We zetten nu de volgende stap door de productie van onze CO2-gereduceerde meststoffen verder op te schalen', zegt CEO Marco Fleischmann van Yara in Duitsland.

'Met een investering van circa 200 miljoen euro starten we in 2026 in Sluiskil (Zeeland) met de productie op basis van carbon capture and storage (CCS), waarmee in een periode van vijftien jaar 12 miljoen ton CO2 veilig wordt opgeslagen. Deze technologie maakt het mogelijk om de stap naar een lagere CO2-voetafdruk op grotere schaal te realiseren', licht Fleischmann toe.

Geverifieerde CO2-reductie

De telers dienden ook stikstof gerichter toe, waar passend met bladvoeding of vloeibare meststoffen. Op deze manier werd hetzelfde teeltresultaat behaald met minder kilo's stikstof . De derde maatregel die telers namen, is de overstap op circulaire brandstof in plaats van fossiele diesel. 'De combinatie van maatregelen maakt op het veld het verschil. We konden zo laten zien dat verduurzamen kan zonder aan teeltresultaat in te boeten en dat je het samen moet doen', zegt Van Iersel.

'Je pakt zowel de uitstoot bij de productie als op het land aan', voegt Jukema toe. 'Wij verzamelen de teeltgegevens en berekenen met een vaste methode hoeveel CO2 er is bespaard ten opzichte van de afgesproken referentie. Een onafhankelijke instantie controleert die uitkomst en de gecontroleerde besparing leggen we vast in Verified Impact Units (VIU's). Dit zijn officieel geverifieerde tonnen CO2-reductie. Partijen verder in de keten die hun CO2-reductie willen aantonen, zoals de verwerker, kunnen zo'n VIU inboeken. Omdat elke VIU uniek is, voorkomt dit systeem dubbel tellen en greenwashing.'

CSRD-compatibel

Voor verwerkers en retail sluit deze werkwijze direct aan op de CSRD. Deze CSRD verplicht bedrijven om jaarlijks, met externe controle, te rapporteren over hun duurzaamheidsprestaties, inclusief uitstoot in de keten. Concreet betekent dit: niet alleen reduceren binnen de eigen productie, maar ook in de fase vóór de mouterij of brouwerij. Denk hierbij aan kunstmestproductie, teelt en transport.

'Als ketenregisseur vertalen wij ambities naar haalbare maatregelen op het land en nemen uitvoering, advies en certificering in één hand,' zegt Jukema. 'Met ons netwerk van achtduizend leden-boeren kunnen we ook goed opschalen.'

Van gerst tot glas

Van Iersel wijst op een tweede winstpunt: leveringszekerheid. 'Het weer is grilliger. Dat zet opbrengst en kwaliteit onder druk. Duurzame keuzes maken het akkerbouwbedrijf weerbaarder. Dat is pure ketenrisicobeheersing: beter voor mouterij, brouwerij en consument. Zo blijven we als partners gezamenlijk werken aan een toekomstbestendige brouwgerstketen, met impact van gerst tot glas.'

Wat Agrifirm betreft, is de meerwaarde van samenwerken in duurzame ketens niet beperkt tot brouwgerst. Dezelfde logica van praktische maatregelen op het land plus onafhankelijke verificatie laat zich ook vertalen naar tarwe- en aardappelketens. Door maatregelen slim over het bouwplan te verdelen, kan één teler efficiënt aan meerdere keteneisen voldoen (brood, bier, frites) zonder dubbel werk, terwijl reducties aan de achterkant strak te borgen en te boeken zijn. 'We laten zien dat het kan, als je de stap durft te zetten', besluit Jukema. 'Partners vinden, luisteren, doen: dan ontstaat vooruitgang.'