Landbouwexport naar VS krimpt met 35 procent

Volgens berekeningen van ABN AMRO kan de export van vis met 152 miljoen euro dalen, groente en fruit met 93 miljoen euro en zuivel met 46 miljoen euro per jaar. Andere producten zoals vlees, graan en fruit worden ook geraakt. In totaal gaat het om een daling van 0,5 procent van de hele Nederlandse landbouwexport. De impact op de totale sector lijkt daarmee beperkt, al kunnen de gevolgen voor individuele bedrijven met een grote afhankelijkheid van export naar de VS natuurlijk wel groot zijn, schrijft de bank in de analyse.

Niet alle sectoren worden even hard geraakt. Voor tomaten, komkommers, appels, peren, pluimvee- en rundveevlees blijven de bestaande tarieven juist in stand. Daarnaast helpt de deal Europese veehouders omdat de tariefmaatregelen op Amerikaanse soja en mais zijn uitgesteld. Bijna een derde van de Europese soja komt uit de VS.

Tarief in de keten schuiven

De economische schade van een tarief bestaat uit de kosten van het importtarief en een daling van de afzet als gevolg van een hogere prijs. Exporteur en importeur zullen met elkaar onderhandelen over de prijs en proberen het tarief door te schuiven, achterwaarts of voorwaarts in de keten. De schade van het importtarief komt volgens onderzoek van de Amerikaanse bank Goldman Sachs voor 15 procent in rekening bij Europese exporteurs. Amerikaanse importeurs dragen ook 15 procent van de schade, terwijl de Amerikaanse consument 70 procent betaalt.

ABN AMRO heeft breder onderzoek gedaan en denkt dat dit percentage voor voedsel of agrarische producten anders kan uitvallen. Europese exporteurs kunnen namelijk, naast het gedeeltelijk absorberen van het tarief, de Amerikaanse vraaguitval gedeeltelijk opvangen door producten ergens anders af te zetten. De Europese Unie (EU) zet daarom sterk in op nieuwe handelsverdragen met Mexico en de Mercosur-landen Argentinië, Brazilië, Paraguay, Uruguay en Bolivia.

Dollarkoers van invloed

De effecten van de Amerikaans importheffing worden ook nog eens versterkt door de zwakke Amerikaanse dollar. Sinds het aantreden van de Amerikaanse president Donald Trump heeft de dollar flink aan waarde ingeleverd. Amerikaanse importeurs hebben daardoor meer dollars nodig om eenzelfde product in Europa te importeren. Het Economisch Bureau van ABN AMRO verwacht dat de koers van de euro in 2026 verder oploopt.

Daarnaast heeft de EU toegezegd om sommige regels en wetten te versoepelen om Amerikaanse producten makkelijker toe te laten tot Europa. Dit betreft bijvoorbeeld regels rond voedselveiligheid, duurzaamheid en importquota. Producten zoals babymelkpoeder en garnalen uit de VS worden goedkoper in Europa. Voor zaden, gedroogde vruchten en kunstmest komen de importtarieven zelfs helemaal te vervallen. Dat betekent meer concurrentie en lagere prijzen voor die producten op de Europese markt.

China

Ook de handelsrelatie met China verslechtert. Dit land voert een extra heffing in op Europees varkensvlees van 15,6 tot 62,4 procent. Ruwweg 15 procent van de Nederlandse varkensvleesexport gaat naar China, vooral delen die in Europa minder in trek zijn. Dit kan voor varkenshouders problemen geven, want alternatieven voor export zijn beperkt.

Door de handelsdeal met de VS en nieuwe regels van China krijgt de Nederlandse agrarische sector te maken met lagere opbrengsten en meer concurrentie. De EU zoekt naar nieuwe afzetmarkten, maar het blijft onzeker hoe snel maatregelen veranderen en hoe sterk prijzen dalen. Lokale problemen, zoals misoogsten of een kleinere veestapel, blijven belangrijk voor de opbrengst. Maar de internationale handelsspanningen raken de Nederlandse boer steeds meer.