Minder antibiotica gebruikt bij pluimvee en konijnen

De verkoop van antibiotica voor de volledige dierhouderij is vorig jaar met 4 procent gestegen ten opzichte van 2023. De daling ten opzichte van referentiejaar 2009 komt uit op 75,5 procent, blijkt uit het rapport 'Het gebruik van antibiotica bij landbouwhuisdieren in 2024' van de Autoriteit Diergeneesmiddelen (sDA).

Uit de monitor blijkt verder dat het colistinegebruik voor het vierde opeenvolgende jaar gedaald is. In de varkenshouderij is het gebruik van colistine met 14,5 procent gedaald ten opzichte van 2023, en met 58,6 procent ten opzichte van 2020. Dit is het jaar met het hoogste gerapporteerde colistinegebruik.

In de kalkoenensector is sprake van een stijging. Dit komt volgens de sDA doordat vijf bedrijven met een laag verbruik zijn gestopt, waardoor het gemiddelde verbruik van de dertig overige bedrijven stijgt. Dit jaar is voor het eerst ook het antibioticagebruik bij eenden meegenomen. Die is erg laag.

Door een onvolledige registratie in de geitensector kan hierover nog niet worden gerapporteerd. De sDA kijkt naar de kwaliteit en volledigheid van de gegevens. Wanneer alles binnen is, worden de gegevens gerapporteerd.

Grotere spreiding bij kalveren

Het gemiddelde antibioticagebruik in de kalverhouderij is in 2024 stabiel gebleven in vergelijking tot een jaar eerder. Het gaat om 15,9 dierdagdoseringen per jaar. Er is al langere tijd geen sprake meer van een dalende trend in de kalversector; het laagste gebruik werd in 2020 genoteerd.

De spreiding tussen bedrijven is wel toegenomen. Er zijn bedrijven die fors zijn gedaald in hun antibioticagebruik, maar ook bedrijven die juist meer zijn gaan gebruiken. Hierdoor is het percentage structureel hooggebruikers en dierenartsen met een structureel hoog voorgeschreven antibioticagebruik in de kalversector toegenomen.

Volgens de sDA zijn maatregelen die de verspreiding van ziektekiemen van melkveebedrijven naar kalverbedrijven en binnen kalverbedrijven voorkomen, noodzakelijk om het gebruik te reduceren. 'Die reductie is – gelet op het percentage structureel hooggebruikers – een must', staat in het rapport. Er is geen onderzoek gedaan naar het effect van het langer aanhouden van nuchtere kalveren in Duitsland.

Melkveehouderij is stabiel

Bij het melkvee en overig rundvee blijft het antibioticagebruik stabiel, op een laag niveau. Voor melkvee gaat het om ongeveer 3,26 dierdagdoseringen per jaar en voor overig rundvee om 0,25 dierdagdoseringen. Zo'n 5 procent van de rundveebedrijven bevindt zich in het actiegebied. Structureel hooggebruik komt incidenteel voor. Meer dan 90 procent van de bedrijven in alle categorieën bevindt zich in het streefgebied.

Colistine wordt niet of nauwelijks gebruikt bij melkvee, vleeskalveren en overig rundvee. Het gebruik van fluorochinolonen en cefalosporinen (derde/vierde generatie) is in deze sectoren stabiel en laag. Het gebruik van chinolonen bij vleeskalveren is in het afgelopen jaar met 25,9 procent afgenomen. Bij de andere rundersoorten worden chinolonen niet of slechts beperkt gebruikt.

Hoger gebruik in varkenshouderij

In de varkenshouderij is het gebruik van antibiotica met 0,7 dierdagdoseringen (of 11,8 procent) toegenomen ten opzichte van 2023. Deze stijging wordt, vanwege het lage gebruik in de sector, door het SDa-expertpanel niet als zorgelijk beschouwd. 'De ontwikkelingen worden wel nauwlettend gevolgd. Zo wordt gestart met een onderzoek naar de mogelijke oorzaak van de stijging', staat in het rapport.

Het gebruik van colistine is voor het vierde opeenvolgende jaar afgenomen in de varkenssector (-14,5 procent). Ten opzichte van de piek in 2020 is een daling van 58,6 procent zichtbaar in het colistinegebruik. Colistine wordt vooral bij speenbiggen ingezet, waar het gemiddelde gebruik is afgenomen met 0,3 dierdagdoseringen tot 0,9 dierdagdoseringen.

Pluimveehouderij bereikt laagste niveau

Blij vleeskuikens is het gebruik van antibiotica vorig jaar met 24,8 procent gedaald naar 5,2 dierdagdoseringen. Dit is het laagste niveau sinds de start van de monitoring. De daling komt volgens het sDA-expertpanel door de verschuiving van reguliere rassen naar tragergroeiende rassen.

Ook bij de reguliere vleeskuikens is het antibioticagebruik gedaald, tot 6,3 dierdagdoseringen. Dit is niet alleen lager dan in 2023, maar ook lager dan in 2022. Bij de reguliere vleeskuikens is het percentage bedrijven dat structureel hooggebruiker is, afgenomen tot 31 procent.

Het antibioticagebruik op leghennenbedrijven is een stabiel tot laag, met gemiddeld 1,8 dierdagdoseringen. Op 77 procent van de bedrijven wordt helemaal geen antibiotica gebruikt. Het colistinegebruik bij leghennen is met 0,5 dierdagdoseringen vergelijkbaar met vorig jaar. Dit gebruik is hoger dan de Europese benchmarkwaarde en vraagt specifieke aandacht.