Agrarische sector krimpt, ondanks groeiende economie

De krimp van de agrarische sector wordt in 2026 met 3 procent nog groter, terwijl de Nederlandse economie doorgroeit. Wel zwakt die groei af tot 0,8 procent, mede onder invloed van Amerikaanse invoerheffingen die dan waarschijnlijk een feit zijn.

Aanjagers van de Nederlandse economie zijn volgens de bank technologie, media en telecom en gezondheidszorg. De voorspelde daling van het agrarische volume in 2025 is onder meer een gevolg van overheidsmaatregelen, zoals de opkoopregelingen.

Het beeld dat de agrarische sector over 2024 laat zien is gemengd. Voorlopige opbrengstramingen tonen een volumegroei van 0,5 procent in de akkerbouw. In de glastuinbouw bleven volumes in eerste instantie achter door het donkere voorjaar, maar deze herstelden alsnog in de tweede helft van het jaar.

Afzwakking aanbod

In de zuivel liep de melkaanvoer dit jaar terug, onder meer door milieuregels en het blauwtongvirus. Ook het aanbod in de varkenssector zwakte af. Tot slot nam de hoeveelheid pluimveevlees af doordat pluimveehouders eerder overschakelden naar het Beter Leven-keurmerk. Over heel 2024 raamt ABN Amro een daling van het agrarische volume van 1,5 procent. Over volgend jaar verwacht de bank een totale volumedaling van 2,5 procent.

Door krapte in het aanbod bleven de prijzen het afgelopen jaar over de hele linie op een acceptabel niveau. De kosten lagen, afgezien van mestafvoer en rentekosten, lager dan in 2023. Met name die van energie en voer. Hierdoor blijft het financiële resultaat van de sector in 2024 positief. Voor volgend jaar verwacht ABN Amro eenzelfde beeld.

De zeer krappe arbeidsmarkt is de grootste rem op verdere economische groei in Nederland. De vraag naar arbeid is simpelweg groter dan het aanbod en deze krapte houdt naar verwachting aan. Ondertussen schudt de overheid de arbeidsmarkt op. Zo gaat de belastingdienst vanaf 1 januari 2025 strenger handhaven op 'schijnzelfstandigheid' onder zzp'ers.

Risico bij schijnzelfstandigheid

Bij schijnzelfstandigheid lopen zzp'ers het risico op naheffingen en boetes; ze riskeren verlies van belastingvoordelen. Van de 1,25 miljoen zzp'ers in Nederland, zijn er volgens de criteria van de belastingdienst ongeveer 250.000 schijnzelfstandig. In de agrarische sector groeit het aantal zzp'ers ook, van 18.000 naar 23.000 in vijf jaar tijd. Dat is zo'n 15 procent van het totaalaantal werkenden in de sector.

Binnen de land- en tuinbouw is er zowel aanbod van specialistisch werk, zoals klauwverzorging, als werk dat relatief makkelijk zonder opleiding kan worden uitgevoerd, zoals stallen schoonmaken. Met voor name de groep zzp'ers die niet-specialistische diensten verleent, dreigt het predicaat schijnzelfstandige.