'Stikstofverhaal keert zich tegen bedenker'

In Nederland wonen bijna 18 miljoen mensen. Een bevolkingsdichtheid per vierkante kilometer die tweemaal zo hoog is als in Duitsland. Daarbovenop hebben we veel meer vee dan in andere landen. Dat zit elkaar in de weg. Vanuit de stad wordt een claim gelegd op het platteland dat meer recreatieve en natuurwaarde moet leveren. De veestapel moet worden ingekrompen, er moet meer natuur komen en een landbouw die meer natuurinclusief is. Dit probeert de politiek te bereiken via stikstof.

Zo worden boeren afgerekend op depositie, terwijl grote industriële uitstoters van ammoniak worden afgerekend op emissie waarbij het niet uitmaakt waar deze zich bevinden in relatie tot een natuurgebied. Dit verschil laat zien dat het stikstofbeleid vooral is bedoeld om het platteland te herschikken. Onderzoek dat nog gedaan wordt naar de werkelijke stikstofdepositie is eigenlijk zinloos. Stikstof is immers niet het doel, maar een middel.

Nu blijkt het herschikken van het platteland via stikstof steeds vaker te mislukken. Varkens- en pluimveehouders zetten een luchtwasser op de stal waarmee de stikstofemissie zo ver wordt teruggebracht dat ze vrolijk verder kunnen. Het lukt niet meer om via stikstof deze sectoren in te krimpen. In de melkveehouderij is sinds kort een systeem van Lely beschikbaar waarmee de ammoniakemissie zo ver kan worden teruggebracht dat deze bedrijven eveneens ongevoelig worden voor het stikstofbeleid.

Dat de overheid de veestapel wil inkrimpen en op het platteland meer ruimte wil voor natuur en recreatie, daar valt wat voor te zeggen, maar waarom achterbaks via stikstof? Waarom niet gewoon de waarheid zeggen en een open dialoog voeren over de werkelijke bedoelingen? Veel had geregeld kunnen worden via natuurlijk verloop, omdat de komende tien jaar veel boeren stoppen door gebrek aan opvolging. Daar komt bij dat de veestapel al wordt begrensd door dier- en fosfaatrechten. Door afroming en opkoop had men eenvoudig de veestapel kunnen inkrimpen zonder het stikstofverhaal.

Het werken met dubbele agenda's zie ik als een van de belangrijkste oorzaken van wantrouwen jegens de overheid. Ondertussen laat het stikstofverhaal zich beleidsmatig steeds meer kennen als een monster van Frankenstein dat men niet meer onder controle heeft en zich tegen zijn schepper keert.