'Minder afhankelijk worden'

Het wegvallen van de productie in Oekraïne is niet het grootste gevaar. Oekraïne is goed voor 3 procent van de wereldhandel in granen volgens Louise Fresco, voormalig topvrouw bij de voedsel- en landbouworganisatie van de Verenigde Naties (FAO) op NPO Radio 1. Een veel groter gevaar is dat elders in de wereld de productie onder druk komt te staan door het niet meer beschikbaar zijn van kunstmest.

Zo is de EU voor stikstofkunstmest voor 26 procent afhankelijk van Rusland, voor fosfaatkunstmest eveneens voor 26 procent en voor kalikunstmest voor 21 procent. Brazilië, een grote sojaproducent, is voor maar liefst 46 procent van Rusland afhankelijk voor zijn kali-import. Het zal gevolgen hebben voor de voedselproductie over de hele wereld.

Er wordt niet meteen gevreesd voor hongersnood, maar wel dat het voedsel vooral in Afrika voor een groot deel van het volk onbetaalbaar wordt. Kees Huizinga wees er in een interview met Esther de Snoo op dat in Noord-Afrika in 2008 voedselonlusten (Arabische Lente) zijn ontstaan, toen de graanprijs steeg tot 300 euro per ton. Rabobank houdt er rekening mee dat aan het einde van het jaar de graanprijs kan oplopen tot 800 euro per ton. Dit kan een enorme vluchtelingenstroom veroorzaken richting Europa.

Het doet mij terugdenken aan een interview van Dick Veerman van Foodlog met Teun de Jong van de Nederlandse Akkerbouw Vakbond. Die pleitte in 2019 al voor een systeem waarbij ieder continent zelfvoorzienend is in voedsel. Deze continentale zelfvoorziening zou noodzakelijk zijn voor een stabiele prijsvorming voor de boeren die vervolgens weer noodzakelijk is om duurzaam te kunnen werken.

De huidige situatie met Oekraïne maakt duidelijk dat continentale zelfvoorziening ook noodzakelijk is voor voedselzekerheid en stabiele consumentenprijzen. Het betekent dat in Afrika geïnvesteerd moet worden in landbouwproductie en in Europa in minder afhankelijkheid van kunstmestimport.