Regenwater gaat Texelse grond in voor droge tijden

Vanuit project Zoete Toekomst Texel wordt het water, afkomstig uit de aanliggende percelen, met behulp van druk in de ondergrond gebracht. Daar wordt het vastgehouden. In de zomer kunnen de boeren met het opgeslagen water het akkerland irrigeren. Volgens de betrokkenen kan het systeem ook elders in het land uitkomst bieden.

Om de landbouw op Texel te voorzien van water, valt er jaarrond voldoende neerslag. Alleen valt de meeste regen in de winter. Dan is het water niet nodig en wordt het overschot in de Waddenzee gepompt. Jaarlijks gaat er zo 44 miljoen kuub aan zoetwater verloren. Als er op Texel jaarlijks 6 tot 7 miljoen kuub kan worden vastgehouden, is dit voldoende voor de boeren op Texel.

Verzilting

Het project heeft nu nog een bescheiden omvang. Op twee percelen van 25 tot 30 hectare wordt zoet regenwater via buizen onder druk in de bodem gebracht. Bij deze eerste stap gaat het nog om een relatief kleine hoeveelheid, van zo'n 100 kubieke meter.

'Dat waren de schamele kuubjes die we nog over hadden na de droogte van de laatste tijd', meldt watereconoom Tine te Winkel van Acacia Water. Uiteindelijk is het de bedoeling om in de winter, wanneer er veel regen valt, water op te slaan.

Klimaatadaptie

Ondanks de bescheiden hoeveelheid water die nu is geïnfiltreerd, is Te Winkel 'erg trots', omdat nu duidelijk is dat het systeem werkt. Ze noemt het een voorbeeld van klimaatadaptatie, aanpassing aan de gevolgen van klimaatverandering.

Door stijgende temperaturen kan ook de droogte de komende jaren toenemen. Een stijgende zeespiegel veroorzaakt bovendien verzilting van de bodem in kustgebieden. Juist daar is het systeem dat nu op Texel wordt getest specifiek op berekend.

Het grondwater van het eiland is zout. Zoetwater dat in de bodem wordt gestopt, blijft daar als het ware bovenop liggen, op 12 tot 15 meter diepte. 'Zoet en zout mengt niet echt, alleen aan de randen. Daardoor ontstaan een soort bel van zoetwater', legt Te Winkel uit. De techniek is volgens haar 'zeker ook elders toe te passen'.

Zelfvoorzienendheid

LTO Noord spreekt van een belangrijke stap naar zelfvoorzienendheid op het gebied van zoetwater voor boeren op Texel. Arnold Langeveld, akkerbouwer en voorzitter van LTO Noord Texel: 'De infiltratie bevestigt de werking van het huidige systeemontwerp. Een mijlpaal waar wij heel trots op zijn!'

Langeveld vervolgt: 'Met de succesvolle infiltratie kunnen we verder met het testen van het systeem. Het afgelopen jaar was een uitdaging om de horizontale boringen en het filtersysteem haalbaar en betaalbaar te ontwerpen. Nu dat gelukt is, zijn we blij dat we dit jaar de infiltratie hebben kunnen testen. Het water voor de infiltratie is al die tijd in het perceel gebufferd en kan nu worden gebruikt voor infiltratie.'

Waterbehoefte op Texel

Onder de boeren op Texel leeft al jaren de wens om het eiland zelfvoorzienend te maken op het gebied van zoetwater. Texel is voor de zoetwatervoorziening namelijk volledig afhankelijk van regenwater en van de drinkwaterleiding met het vaste land. Daarbij is het op het eiland gemiddeld droger dan in de rest van Nederland.

Siem Jan Schenk, hoogheemraad bij Hollands Noorderkwartier: 'Zoetwater is geen vanzelfsprekendheid. Texel heeft geen aanvoer van zoetwater en daardoor zijn dit soort innovatieve oplossingen noodzakelijk. Infiltreren van het water is een volgende stap in dit project. Als waterschap zijn we nauw betrokken bij het project in relatie tot voldoende water.'

Partners Zoete Toekomst

De boeren op Texel namen samen met LTO Noord en Acacia Institute het initiatief en ontwikkelden project 'Zoete Toekomst Texel'. Dat wordt gefinancierd door: het Waddenfonds, provincie Noord-Holland, hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier, LTO Noord Fondsen, gemeente Texel, de deelnemende boeren, Teso, Krim en Texelfonds. De betrokken boeren op Texel zijn: familie Langeveld, H. Broekman en G. Rikkenberg, familie N.J. Slot, A.J. De Ridder, M.J.J. Smit en Koorn Weilust.