Geen landbouwvrijstelling bij oogsten zonne-energie, al lopen er schapen onder

Demissionair staatssecretaris Eugène Heijnen van Fiscaliteit, Belastingdienst en Douane laat dit weten aan de Tweede Kamer naar aanleiding van vragen van BBB-Kamerlid Henk Vermeer. Dankzij de landbouwvrijstelling hoeven boeren en tuinders geen belasting te betalen over de waardevermeerdering van hun grond als ze dat verkopen. Voorwaarde is dat 90 procent van het perceel in gebruik is voor de productie van voedsel, veevoer, het weiden van dieren of als mestplaatsingsruimte.

Wanneer zonnepanelen aan de grond zijn verankerd, kan er niet aan die voorwaarde worden voldaan, stelt Heijnen in zijn reactie op Vermeer. Ook niet als er grazende schapen onder de panelen lopen. In dat geval is er sprake van gemengd gebruik en kan niet meer worden voldaan aan de voorwaarde van 'geheel of nagenoeg geheel' aanwending van de grond voor landbouwactiviteiten.

Jurisprudentie van de Hoge Raad bevestigt het percentage van minimaal 90 procent aanwending van de grond door een landbouwbedrijf. De cruciale reden waarom de landbouwvrijstelling vervalt, is dat het opwekken van energie niet onder de wettelijke definitie van het landbouwbedrijf valt.

Feitelijk gebruik

In zijn antwoorden gaat de staatssecretaris niet specifiek in op innovaties waarbij onder zonnepanelen fruit wordt geteeld. Bij het bepalen of grond al dan niet in aanmerking komt, wordt gekeken naar het feitelijk gebruik per vierkante meter en niet naar het perceel in zijn geheel, schrijft hij. Het is wel mogelijk dat een deel van het perceel in aanmerking komt voor de vrijstelling, als voor dat deel wordt voldaan aan de wettelijke voorwaarden zoals op het gebied van voedselproductie.

Heijnen ziet geen aanleiding om de reikwijdte van de landbouwvrijstelling te verbreden naar de exploitatie van zonnepanelen. Dit zou leiden tot een verdere complexiteit van het belastingstelsel. Bovendien is een wetswijziging niet op korte termijn te realiseren en vraagt het goedkeuring van de Europese Commissie wegens eventuele staatssteun.

In politiek Den Haag speelt al enige tijd een discussie over de effectiviteit van de landbouwvrijstelling. In 2024 ontving het kabinet nog een advies van onderzoeksbureau SEO dat pleitte voor afschaffing van de het agrarische belastingvoordeel. De regeling zou niet langer doelmatig zijn en ongewenste neveneffecten hebben zoals een voordeel van grondeigenaren ten opzicht van pachter. Een poging van de oppositie om de landbouwvrijstelling te schrappen, strandde in de Tweede Kamer.

Een voorloper van de landbouwvrijstelling werd al in 1918 ingevoerd en moest destijds een fiscale ongelijkheid tussen eigenaar-agrariër en eigenaar-verpachter opheffen. De regeling lag in het verleden al vaker onder vuur.