Pioen- en snijheesterkwekers: 'Soms is telen gewoon kwestie van geduld hebben'

Jolanda Brummans geeft een van de ‘medewerkers’ een duwtje als hij uit de tunnelkas probeert te ontsnappen. ‘Hij krijgt goed te eten, dus hij moet niet zeuren’, zegt ze. Voor alle duidelijkheid: het gaat hier om een van de hanen die de grond tussen de sierheesters omwoelt, bemest en het onkruid wiedt. ‘Ik noem de hanen en hennen onze medewerkers, omdat wij nu nog maar een of twee keer per jaar het grote onkruid tussen de planten vandaan hoeven te halen.’

Het tekent de sfeer die bij het tuinbouwbedrijf Brumbos in het Limburgse Panningen hangt. Het voelt als rechtdoorzee met een knipoog. ‘Ik noem het zelf prettig gestoord’, zegt Brummans. Als haar man John aanschuift voor een gesprek, zegt hij ‘dat werken ook gewoon leuk mag zijn’.

John Brummans stemde telefonisch in met een bedrijfsbezoek. Voorwaarde was dat het begin april zou plaatsvinden en niet begin mei, in de aanloop naar Moederdag. ‘Dan ben ik niet te genieten’, zo vertelde hij een paar weken eerder. Nu komt hij goedgemutst aanscheuren op de quad en laat de bloeiende sneeuwballen in de tunnelkas zien. Dan geeft hij het stokje over aan zijn vrouw Jolanda die de uitgebreide rondleiding verzorgt langs sierheesters en pioenen in verschillende soorten en maten.

Aan drie woorden genoeg

‘Dit is dus team Brumbos’, verwelkomt Jolanda Brummans, wijzend op haarzelf, haar man en zijn nicht Joyce die volop meewerkt. Even later laat de kweker zich ontvallen dat het klopt dat haar man of zijzelf soms even ‘niet te genieten zijn’. ‘Als het topdrukte is met de oogst, wil je aan drie woorden genoeg hebben. Gelukkig kunnen wij het heel goed met elkaar vinden’, laat Brummans weten.

De wandeling gaat langs pioenrozen met de klinkende namen Sarah White, Sarah Bernard, Duchesse de Nemours, Henry Bockstoce en Red Charm. Wie de planten in het vroege voorjaar aanschouwt, ziet dat elk ras al in een ander groeistadium is. De tunnelkassen, de folies en het spindoek zijn hulpmiddelen voor het vervroegen van de bloei. ‘Alles is erop gericht om de arbeid te spreiden, want een blik uitzendkrachten trek ik niet zomaar open’, verheldert Brummans.

De pioenenoogst start half april en loopt door tot juni. ‘De bloemen moet je op het juiste moment snijden’, weet de Noord-Limburgse ondernemer. ‘Ze moeten voldoende rijp zijn om straks in de vaas in bloei te komen. Lukt dat één keer niet, dan koopt de consument nog wel een bos, maar na twee teleurstellingen ben je een klant kwijt. Daarom zetten wij vol in op kwaliteit.’

Luxe boeketten

Naast pioenen staan er verschillende snijheesters op de 4 hectare zandgrond, zoals Skimmia, Gagel en sneeuwbessen. Die krijgen straks allemaal een plek in luxe boeketten of bloemstukken. Brumbos oogst op jaarbasis zo’n 600.000 takken of zelfs 700.000 bij uitstekende weersomstandigheden.

Het weer speelt een grote rol in de bedrijfsvoering. Dat begon dit jaar in februari al met de storm, waardoor John Brummans zijn handen vol had om de eerste tunnelkassen heel te houden. Na een paar zonnige weken kwam de late vorst. Het sproeien, zoals in de fruitteelt gebeurt, heeft de knoppen van het leeuwendeel van de besheesters beschermd met een ijslaagje.

Jolanda Brummans laat de verschillen in het veld zien na een paar dagen nachtvorst. ‘Onze pomp heeft een beperkte capaciteit, dus een deel van onze kersttakken heeft vorst gehad. De dekblaadjes zijn grauw. Het is te hopen dat de bloemen goed uitkomen en daarna kunnen de bijtjes aan het werk.’ In de zomer worden zeven kasten met bijenvolken neergezet voor de bestuiving. ‘Dat zijn onze andere medewerkers’, glimlacht ze.

Sloopwerkzaamheden

Aan de overkant van de weg zijn sloopwerkzaamheden in volle gang. Het echtpaar heeft het afgelopen najaar hun intrek genomen in het ouderlijk huis waar John Brummans is opgegroeid. Pal daarnaast wordt een schuur gebouwd voor de koelcel, de machines en de verdere verwerking van de bloemen en takken.

Aan de keukentafel verhaalt John Brummans hoe topdrukte eruit kan zien. ‘We gaan om zes uur aan het werk. Is het een warme dag, dan zorgen we dat de eerste productie ‘s middags klaar is voor transport. Pioenen zijn de asperges van de bloemen, zo hard kunnen ze groeien. Dus het kan goed zijn dat we om 17.30 uur weer gaan snijden en om 22 uur klaar zijn. We werken tot het klaar is, zo simpel is het.’

Biologisch is het bedrijf niet, maar wel gecertificeerd, MPS A+ en SQ en MPS GAP. Daarnaast houden de ondernemers volop rekening met de natuur. ‘Lieveheersbeestjes zien we in alle stadia en roofmijten zetten we in als natuurlijke vijand. We hebben biologisch afbreekbare folie op het veld en bestrijden onkruid met de schoffel als het niet door de hanen of hennen is verwijderd’, zegt Jolanda Brummans. ‘Gewasbescherming, weet je wat dat kost? Wij gebruiken dat alleen als laatste redmiddel.’

De ondernemers zien dat plagen evengoed via natuurlijke processen worden aangepakt. ‘We wachten soms gewoon een aantal weken en dan zijn de ongewenste gasten meestal weg, behalve spintmijt’, weet Brummans.

‘We merken ook dat we onze planten niet moeten pamperen, maar ze juist wat moeten prikkelen, zodat ze energie steken in het voortplanten’, vervolgt de kweker. ‘Als we een nieuwe soort proberen de optimale teeltomstandigheden te geven, krijg je alle plantziektes die bij die soort horen.’ John Brummans vult aan: ‘Soms is telen een kwestie van geduld hebben.’

Rozenbottel

Het teeltplan wisselt ieder jaar. Nu zijn de ondernemers bij wijze van experiment met rozenbottel begonnen, de pioenen zouden vanwege de arbeidspiek in de toekomst weleens kunnen verdwijnen. ‘We hebben ook tweejarige teelten en heel vroege teelten’, geeft Jolanda Brummans aan.

‘En we kijken natuurlijk naar de opbrengstprijs’, zegt John Brummans. ‘In onze visie moet je de onderkant van de markt nooit willen beleveren, dan wordt de kwaliteit van een product vanzelf beter. Een goede kwaliteit zorgt bijna altijd voor een goede prijs.’

Over de inkomsten gesproken: het echtpaar kan een goed belegde boterham verdienen als de natuur een handje helpt. De financiële lasten zijn laag. Daarnaast knutselt Brummans graag. Hij heeft zelfstandig een knipper gemaakt voor het snijwerk tijdens de verwerking van de oogst. ‘Met wat oud schroot en twee heel dure messen’, glimlacht hij. ‘Zo bespaar ik een paar duizend euro.’

Groot eisenpakket

Tot rechtstreekse langetermijnafspraken met retailers komt het nooit. Ja, ze bellen wel, maar het eisenpakket is vaak te groot. ‘Dan willen ze rijkelijk laat in januari bestellen wat ze in augustus geleverd willen hebben’, stelt Jolanda Brummans. Haar man vervolgt: ‘En dan allemaal dezelfde steellengtes die zo nooit van één plant afkomen.’

Alle productie komt dus via de kortst mogelijke route voor de klok bij veiling Rhein-Maas net over de Duitse grens en Royal FloraHolland in Rijnsburg. De tuinders uit Panningen doen er alles aan om de opbrengst zo netjes mogelijk af te leveren. ‘Het mooiste is om te horen dat om onze kwaliteit wordt gevraagd’, ervaart Jolanda Brummans.

‘En het is een sport om te kijken waar onze producten uiteindelijk heengaan. Ze gaan vooral naar Duitsland, maar ook naar Engeland, Zweden, België en zelfs naar Amerika. Dat vind ik wel bijzonder’, aldus Brummans.

Het tuinbouwbedrijf is in 2008 gestart met 3.000 vierkante meter huurgrond van John Brummans vader. Hij was in 2000 gestopt met de vollegrondsgroenteteelt. ‘Het toenmalige bedrijf was veel te klein om rendabel te maken, dus wij hebben lange tijd buitenshuis gewerkt’, vertelt John Brummans. Hij als bedrijfshulp in de plantaardige sectoren en zijn vrouw vooral commercieel en administratief in de groentehandel.

Met de eerste verdiensten hebben de ondernemers steeds nieuw plantmateriaal gekocht en zo zijn ze stap voor stap gegroeid. Eerst is John Brummans gestopt met zijn werk buitenshuis en in 2018 is ook zijn vrouw vol voor het eigen bedrijf gegaan. ‘We hebben het allemaal niet voor niks gekregen’, concludeert de kweker.

Nog geen grote toekomstplannen

Grote plannen voor de toekomst hebben ze niet. Eerst willen John en Jolanda Brummans de nieuwe schuur afbetalen en het teeltplan verder finetunen om met zo weinig mogelijk arbeidskracht jaarrond te oogsten.

Daarnaast wil Jolanda Brummans wat meer tijd voor haar grote hobby: westernrijden. ‘Hoe lang we doorgaan met de kwekerij, weet ik niet. Als het mooi is geweest stoppen we gewoon, maar volgens mij kunnen we nog een heel eind komen met de teelt vanachter een rollator.’