Data leveren sierteeltsector license to produce

Het belang van data om de sector te beoordelen, wordt steeds groter. Albert Heijn en Lidl zijn met hun eisen voor CO2-reductie voorbeelden van partijen die productievoorschriften stellen op het gebied van milieu. Ikea doet dit met eisen op het gebied van milieuvriendelijke verpakkingen. Maar hoe krijgt de tuinbouw de verzamelde informatie op een goede manier naar de afnemers, zodat die ze kunnen begrijpen en vertrouwen?

Floor Schamp is strategisch adviseur duurzaamheid van de Vereniging van Groothandelaren in Bloemisterijproducten (VGB). Zij onderschrijft het belang van grip op data. 'Data is ons nieuwe kapitaal', beweert ze. Als belangrijke schakel in de keten heeft de VGB een leidende rol genomen in het organiseren van data-uitwisseling en het opstellen van regels hiervoor binnen de productieketen.

Directe aanleiding hiervoor zijn de hogere eisen voor de detailhandel, via de Corporate Sustainability Reporting Directive (CSRD). Dit rapport moet garant staan voor de milieu-effecten van producten. De CSRD heeft drie belangrijke pijlers: milieu-impact, sociale aspecten en governance. De eerste twee zijn bekend in de tuinbouw, governance gaat over goed beheer en ethisch zakelijk gedrag. Alle eisen gelden van producent tot consument.

Daarom is belangrijk alle processen in de keten in kaart te brengen. De VGB heeft dat schematisch aangepakt. 'Ten eerste willen we de hele sector zo digitaal inrichten dat alle gegevens voldoen aan een standaard', licht Schamp toe. 'Een belangrijk onderdeel voor de tuinder is bijvoorbeeld de certificering van tuinbouwbedrijven volgens het mandje van standaarden van Floriculture Sustainability Initiative (FSI), een internationaal systeem waar onder meer certificeringen van MPS en Global GAP onder vallen.'

Het koppelen van deze gegevens aan het (vaak door de groothandel) ingekochte product gebeurt in de Sustainable Sourcing Scan, een monitoringsdashboard van Floridata. De rapportage die hieruit voortkomt, is daardoor eenduidig en direct geschikt voor rapportage aan de detailhandel.

Harde cijfers

De handel heeft harde cijfers nodig om te voldoen aan de wettelijke eisen. 'Zeker de retail wil wel een stapje verder gaan, zij zoeken altijd een soort risicodemping. Ze willen zekerheid en bovendien een goed imago benadrukken', zegt Schamp.

Buitenlandse ketens als het Engelse Kingfisher en het Franse Valhor besteden bijvoorbeeld aandacht aan de reductie op veen- en waterverontreiniging, maar ook reductie van watergebruik in bepaalde droge gebieden in Afrika en Zuid-Europa. Dat betekent dat die producenten daar binnen hun gestandaardiseerde registratiesystemen ook moeten aantonen dat deze aspecten in hun bedrijf geregistreerd en gereduceerd worden.

Schamp legt uit dat Floridata speciaal is opgericht voor het beheer van data in de sierteeltketen. Deze stichting zorgt voor de beveiliging van de data van alle deelnemers. Dit geldt dus ook voor data die van tuinders via MPS en dergelijke registratiesystemen de markt ingaat.

Floricode is een neutrale organisatie die alle standaarden beheert en ook de duurzaamheidsstandaarden zal beheren. Schamp: 'Floricode is de neutrale draaischijf van de data. Ze verzamelt de benodigde duurzaamheidsdata volgens de afgesproken sectorstandaard en zorgt ervoor dat deze data met het desbetreffende product door de keten heen kan worden meegegeven.'

Wat zijn de gevaren en gevolgen van de ontwikkelingen en deze aanpak? 'Het gevaar is dat een bedrijf niet meer kan leveren aan de retail en/of het buitenland als dit bedrijf niet kan aantonen dat voldaan wordt aan de toenemende productie-eisen', legt de strategisch adviseur uit. 'Voor de handel gelden dezelfde regels. Zij moeten ook bijdragen aan een lagere milieu-belasting wat betreft verpakkingen, opslag en transport.'

Rechtszaak

Door deze standaardisering kan de sector aantonen dat zij voldoet aan maatschappelijke thema's die terugkomen in eisen van de retail en steeds belangrijker worden voor de consument. Een recent voorbeeld is de rechtszaak rond een lelieteler in verband met het gebruik van gewasbeschermingsmiddelen in de buurt van een woonwijk.

Deze zaak laat zien dat de eisen vanuit de samenleving voorlopen op de wettelijke eisen. Door aan te sluiten bij de wensen vanuit de markt, laat de sector zien dat zij daar al rekening mee houdt.

Om het verhaal aan te vullen, is er ook nog de Horti Footprint Calculator. Hiermee kan de koper zien wat de totale milieubelasting van het product is. Dit onderdeel van MPS is nu nog vrijwillig, maar bijvoorbeeld handelsbedrijf Royal Lemkes stelt dit al verplicht vanaf 2026. De Horti Footprint is een Europese standaard voor de sierteelt, die is opgesteld door onder meer Wageningen University & Research. De berekeningstechniek sluit aan op de CSRD.

De sierteeltsector heeft al een goedgekeurde methodiek voor de berekening van de voetafdruk (alle milieu-effecten bij elkaar), namelijk de FloriPEFCR. Dit systeem zit nu in de fase van het toekennen van waardes aan de uitkomsten. De glasgroentesector heeft vanaf het begin focus gelegd op voedselveiligheid. 'We zullen als sector aan de bak moeten om de consument blijvend aan ons te binden door hen te overtuigen van de kwaliteit van ons product', besluit Schamp.

Sierteeltsector loopt voor op wet- en regelgeving

Duurzaamheid, niet alleen op het gebied van gewasbescherming, maar ook op energiegebruik, arbeidsomstandigheden en omgeving. Voor de handel is deze certificering een belangrijk aspect, waarmee zij kunnen laten zien dat de producten voldoen aan alle nieuwe eisen.

De sierteeltsector loopt hiermee voorop ten opzichte van veel andere sectoren. De verzamelde data kan de sector gebruiken om het vertrouwen in de eindproducten te onderbouwen. Nu de Europese commissie de standaardmethode voor de voetafdrukberekening (FloriPEFCR) heeft goedgekeurd, staan alle seinen op groen om aan de slag te gaan.

De Horti Footprint Calculator is ontwikkeld door MPS en LetsGrow.com. MPS is bekend van de registratie en beoordeling van duurzaamheid, LetsGrow is specialist in het verwerken van tuinbouwdata.

Volledig FSI-gecertificeerd

In 2027 moeten alle leden en aanvoerders van Royal FloraHolland volledig FSI-gecertificeerd zijn. Dit klinkt als een bedreiging, maar zal als het eenmaal zover is uiteindelijk meevallen.

In de praktijk voldoen de meeste kwekers al aan veel voorwaarden. Is het niet aan de eisen van het Activiteitenbesluit voor de glastuinbouw van de Uitvoeringsorganisatie Integrale Milieutaakstelling (UO), dan is het wel door de vaak hogere eisen van de afnemers. De sector loopt daardoor in veel gebieden voorop op wet- en regelgeving.