Zes aanbevelingen over inzetten van de juiste groenbemester

1. Zaai een groenbemester op tijd voor meer resultaat

In de teelt van groenbemesters is het zaaimoment bepalend voor het rendement. 'Een groenbemester moet tijd krijgen om te ontwikkelen', stelt akkerbouwspecialist Erik Nagelhoud van Agrifirm. 'Bij de meeste soorten zijn zeker vier tot zes weken nodig voor beworteling van de toplaag. Hoe warmer het is, hoe harder iets groeit. Een dag groei in juli is een week in augustus, een maand in september en in oktober nog langer', licht Nagelhoud toe.

Volgens de akkerbouwspecialist is het richting november te laat voor bladrammenas. 'Gele mosterd en haver kunnen dan nog wel.' Nagelhoud benadrukt dat als telers vóór de winter ploegen, eind november zaaien geen nut heeft. 'Dan kun je beter in het vroege voorjaar een wintergewas als rogge zaaien.'

Overigens waarschuwt zelfstandig adviseur Christoffel den Herder van Ceres Horti Advice dat akkerbouwers ook te vroeg kunnen zaaien. 'De bloei wordt dan een risico. Als het droog blijft, kiemt de groenbemester niet, maar het onkruid wel. Dat kan zorgen voor flinke veronkruiding in het gewas', legt Den Herder uit.

2. Ga na met welke soort je aaltjes kunt reduceren

'Met tagetes kun je het wortellesieaaltje tot 99 procent bestrijden', zegt Agrifirm-onderzoeker Thea van Beers. 'Er zijn drie maanden nodig voor een goede beworteling. Tegen vermeerdering van het bietencysteaaltje zijn de resistente bladrammenas en gele mosterd effectief.' Van Beers onderstreept het belang van de keuze voor een groenbemester die het betreffende aaltje niet vermeerdert.

'Houd daarbij vooral rekening met het volggewas. Zeker als het de winter over staat, waarmee je de vermeerdering enorm kunt faciliteren.' Ook wijst de onderzoeker op het gevaar van vlinderbloemigen. 'Voor de stikstofvoorziening kun je er niet omheen, maar op zandgronden met verschillende vrijlevende aaltjes en schadegevoelige gewassen zijn de meeste vlinderbloemigen een waardplant. Dan is het verstandig om geen vlinderbloemige te kiezen', licht ze toe.

3. Kies bewust voor een bepaalde strategie

In sommige situaties is het beter om te kiezen voor een gerichte groenbemesterstrategie. Zo roept Den Herder op bij toepassing van niet-kerende grondbewerking (NKG) de soort meer af te stemmen op de volgvrucht.

'Wanneer je bij NKG een zaaigewas teelt na de groenbemester, dan wil je een ander type dan bij gangbare grondbewerking. In een NKG-situatie is een soort die minder bovengrondse massa maakt handiger. Die krijg je dan beter ondergewerkt', weet de onafhankelijk adviseur.

Een ander punt dat Den Herder aanhaalt, is de toenemende vreterijproblematiek. Telers zouden volgens hem kunnen overwegen na de hoofdteelt een late groenbemester te telen. 'Las een korte braakperiode in om de grond uit te drogen en daarmee schadelijke insecten aan te pakken.'

4. Denk bij zaai vanaf de nazomer na over teeltduur

Volgens Nagelhoud is het voor akkerbouwers belangrijk om bij zaai na 15 september goed na te denken over de periode waarin ze de groenbemester willen telen. 'Als je het mengsel wilt onderwerken voor de winter, moet je een soort hebben die snel groeit bij een lage temperatuur. Dan kom je uit bij een mengsel met onder meer haver en mosterd', zegt de akkerbouwspecialist.

'Wanneer telers het gewas de winter over laten staan, moeten ze kijken naar wintercomponenten als winterrogge of een bepaald raaigras. Die soorten kunnen 's winters doorgroeien en wortelen in de bodem', weet Nagelhoud.

5. Houd bij de winter over telen rekening met nateelt

Den Herder vindt dat je elke groenbemester goed de winter over kunt telen. 'Het is vooral belangrijk wat je daarna wilt. Wanneer je het gewas groen de winter over wilt laten gaan, moet je in het voorjaar erop rekenen dat het land natter is', zegt hij. 'Door de bodembedekking kan de grond niet goed opdrogen. Het voordeel is een levende groenbemester in de winter.'

De adviseur meldt dat een afvriezende groenbemester ook waardevol kan zijn. 'Dan vriest het gewas rustig af en zorgt het voor bedekking van de grond. Bovendien is het land vaak vroeger droog. Een afvriezende groenbemester beveel ik aan op gronden die in het voorjaar worden geploegd en in NKG-situaties in combinatie met vroegere teelten', legt Den Herder uit.

Van Beers ziet het de winter over laten staan van groenbemesters als een trend. 'Eerder was dat op zwaardere gronden minder gebruikelijk. Op zware gronden is verwering door vorst in de winter nodig', stelt de Agrifirm-onderzoeker. 'Positieve effecten zie je vooral op lichtere gronden. Het gewas gaat verslemping tegen en neemt vocht op.'

6. Werk een groenbemester oppervlakkig in

'Mijn ervaring is dat een groenbemester vrij oppervlakkig inwerken het mooiste resultaat geeft', stelt Den Herder. 'Het gewas komt dan goed in contact met schimmels en bacteriën in de bovenlaag.' Zijn voorkeur gaat uit naar klepelen. De adviseur raadt aan na het klepelen een week van het land te blijven. 'Dan kan het vocht verdampen', legt hij uit.

'Een lichte voorbewerking heeft een voordeel bij de vertering. Wat betreft de vertering vind ik voorbewerken met een messenrol minder effectief dan een klepelmaaier', licht Den Herder toe. Van Beers benadrukt dat akkerbouwers de massa niet te diep moeten wegstoppen in het voorjaar. 'Dan ga je de groenbemester inkuilen en verteert deze niet', zegt de Agrifirm-onderzoeker.