Stengelaaltjes gezocht voor onderzoek

Onderzoekers, waaronder nematoloog Pella Brinkman van Wageningen University & Research (WUR) Open teelten, doen een oproep aan akkerbouwers om zoveel mogelijk besmettingen van stengelaaltjes ofwel Ditylenchus dipsaci te melden. Zichtbare aantastingen van deze plantparasitaire aaltjes zijn nu nog te vinden in onder meer suikerbieten en geoogste aardappelen. Het melden van schade kan via onderzoeksinstelling HLB.

'Wij willen zoveel mogelijk stengelaaltjes van verschillende bronnen en populaties in handen krijgen en dat lukt het beste met aangetaste gewassen. Het onderzoek richt zich enerzijds op het karakteriseren van de aaltjespopulaties en het vaststellen of er tussen de populaties verschillen zijn. Dit gebeurt met moleculaire technieken door de afdeling nematologie van WUR', legt Brinkman uit.

'Daarnaast proberen we samen met onderzoekers van HLB en WUR Agrosysteemkunde uit te vinden of er variatie is in de gewassen waarop verschillende stengelaaltjespopulaties zich kunnen vermeerderen.'

Twee grotere onderzoeksprojecten

LTO en de Nederlandse Akkerbouw Vakbond hebben het initiatief genomen voor een plan van aanpak voor de beheersing van stengelaaltjes, omdat ze constateerden dat akkerbouwers steeds meer te maken hebben met schade in hun gewassen. Dit resulteerde in een onderzoeksprogramma met twee grotere onderzoeksprojecten. Een van deze projecten is onderdeel van Uireka en wordt gefinancierd door Brancheorganisatie Akkerbouw.

Vooral na een nat en koud voorjaar is de kans op aantastingen groter, verklaart Brinkman. 'Gewassen komen dan trager op gang en zijn kwetsbaarder. Vandaar dat er dit groeiseizoen meer druk was van stengelaaltjes in vergelijking met voorgaande jaren.' Volgens de onderzoeker komen stengelaaltjes in principe voor op alle grondsoorten. Maar de kans op serieuze schade is groter op kleigronden.

De symptomen van stengelaaltjes variëren van het wegvallen van planten en gekronkeld loof bij uien, tot droogrot in aardappelen en koprot in suikerbieten en peen. Vooral bietentelers melden nu nog schade, zegt Brinkman. 'De aantasting van stengelaaltjes in suikerbieten lijkt op de verrotting na een besmetting met rhizoctonia. Maar een kenmerk van de schade door aaltjes is dat de verrotting in de kop van de suikerbiet begint, bij rhizoctonia is dat juist van onderaf.'

Aaltjesschema aanvullen

Op basis van de informatie die wordt verzameld over stengelaaltjes in de onderzoeksprojecten is het de bedoeling om het aaltjesschema aan te vullen. Brinkman: 'Daarmee geven we gewastelers handvatten voor hoe ze in hun bouwplan en met hun gewasrotatie de stengelaaltjes het beste kunnen beheersen.'

Ook voor veredelaars leveren de onderzoeksprojecten waardevolle input op, stelt Brinkman. 'Veredelingsbedrijven draaien mee in het onderzoek en gaan een deel van het verzamelde besmette materiaal gebruiken om hun variëteiten te testen op resistentie of tolerantie tegen stengelaaltjes.'