'Brussel: baas op eigen erf?'

De Europese Commissie laat de laatste tijd geen gelegenheid voorbijgaan om op te roepen tot een krachtdadig Europa dat zelf zijn boontjes dopt. In Brussels taalgebruik 'strategische autonomie'. Een vage term die wordt gebruikt sinds deze Commissie eind 2018 van start ging.

EU-president Charles Michel legt het uit als volgt: Europa moet zich niet langer laten wegspelen door de Verenigde Staten, China en Rusland. We besluiten zelf met wie we handelsakkoorden sluiten.

Toen in maart vorig jaar de coronapandemie losbarstte, besloot Brussel in allerijl een voorraad mondkapjes, beademingsapparatuur en medicijnen aan te leggen. Daarna ging de Europese Commissie vaccins aankopen. Dat loopt nog niet lekker. Er wordt geklaagd over gebrek aan Brusselse daadkracht. Sommige EU-lidstaten zoeken alvast hun heil bij Rusland en China. Niet echt strategisch autonoom dus.

En voedsel ontbreekt in dit debat. Er komt een nieuw Gemeenschappelijk Landbouwbeleid (GLB) aan. Daarin gaat het vooral over duurzaamheid. Maar dat was even niet belangrijk, toen de eerste lockdown kwam. Voedsel werd gehamsterd. Gelukkig is dankzij succesvol beleid voor boeren en tuinders, het GLB, Europa ruim zelfvoorzienend.

Elders in de wereld hoor je wel anders. Landen dekken zich in. China koopt volop mais, tarwe, soja en vlees. Rusland en Argentinië zetten een rem op hun export. De wereldvoedselindex van de FAO staat op het hoogste niveau sinds juli 2014. Goed nieuws voor boeren die kunnen produceren. Slecht nieuws voor hen die sinds de coronapandemie op hun tandvlees zitten en voor landen met hongersnood.

Naast landbouw is internationale handel uitbesteed aan de Europese Unie. Brussel werkt al een jaar aan een herziening van het handelsbeleid. Dit zorgt voor felle discussies. Aan de ene kant heb je mensen die strategische autonomie vertalen in soevereiniteit. Bijvoorbeeld de Fransen met voedselnationalisme. Daartegenover staan de vrijhandelsdenkers: zorg voor sterke verbindingen met andere landen. Dat heet 'open strategische autonomie'.

Op 17 februari geeft het college van Europese Commissarissen er mogelijk een klap op. Dan wordt belangrijk dat het begrip 'strategische autonomie' wordt uitgewerkt voor de Europese voedselproductie en voedselbeschikbaarheid. Morgen kan er immers weer iets misgaan: extreem weer, politieke spanningen of een nieuw virus. Hopelijk komen we deze pandemie snel te boven, maar dan is het tijd om lessen te trekken uit het afgelopen jaar.