BFVW: 'Betere relatie nodig tussen boer en nazorger'

Met het vinden van het eerste Friese kievitsei begin deze maand in de mais bij Oudega in De Friese Meren is het weidevogelseizoen in Friesland echt begonnen. Voorzitter Frans Kloosterman van de BFVW was er voor het eerst bij toen de commissaris van de Koning de vinder beloonde.

We moeten ons afvragen wat we willen behouden, roof- of weidevogels

Frans Kloosterman, voorzitter van de Bond Friese VogelWachten

Kloosterman praat er gepassioneerd over. 'Het eerste ei is het allermoeilijkst te vinden. Wanneer nazorgers een kievit zien vliegen, gaan ze zitten om het gedrag van de vogel te observeren. Dat vergt veel kennis en kunde.'

Het rapen van eieren werd enkele jaren geleden verboden, sterk tegen de zin van BFVW. Hoe kijkt de bond er nu naar?

'Vorig jaar werd het eerste kievitsei eind februari gevonden. Het was het vroegste ei dat ooit is gevonden. Die eieren hebben minder kans vanwege de kou. Wanneer je de vroege eieren raapt, gaat een kievit opnieuw leggen. De kuikens hebben dan meer kans, omdat er bijvoorbeeld meer voeding is.

'We vinden het jammer dat rapen niet meer kan. Maar er komt ook steeds meer begrip. Als de weidevogelstand weer omhoog gaat, verwacht ik dat wij weer een ontheffing voor het rapen van eieren kunnen krijgen. Eieren rapen is goed voor de bescherming van de weidevogels, maar het moet wel kunnen. De vrijwilligers gaan voor een nest vol kuikens die vliegklaar zijn.'

U bent sinds een jaar voorzitter van de bond. Wat doet u anders dan uw voorganger?

'De bond is lange tijd vooral met zichzelf bezig geweest. Het was een andere tijd. Om de weidevogels goed te kunnen beschermen, hebben we anderen nodig. Bijvoorbeeld het Wetterskip en de provincie, maar ook terreinbeherende organisaties en agrarische collectieven. Die banden haal ik nu aan.

'Onlangs had ik een gesprek met het Wetterskip. We hebben hen nodig om de peilen te verhogen voor de weidevogels. We kunnen samen beter communiceren, bijvoorbeeld als het droog is en er weinig voedsel is voor de vogels. Met terreinbeherende organisaties hebben we overleg over het verwijderen van bosjes om zo iets te kunnen doen aan predatie.

'We gaan ook met de agrarische collectieven in gesprek. Goed weidevogelbeheer draait uiteindelijk om een goede samenwerking tussen boer en nazorger.'

Die samenwerking verloopt niet altijd even soepel. Heeft u hiervoor een verklaring?

'Er is miscommunicatie. Nazorgers willen beter bij de maatregelen van collectieven en boeren worden betrokken. Een vrijwilliger hoort vaak pas te laat dat een weidevogelgebied is verplaatst. Of dat een loonwerker toch al aan het maaien of inkuilen is gegaan, terwijl een vrijwilliger graag nog een ronde langs de nesten had willen lopen.

'De nazorger doet er alles aan om de nesten te beschermen. Dat een loonwerker er dan overheen racet, maakt hem boos. Daarmee worden soms wel twintig nesten vernietigd. Hierdoor zijn we al nazorgers kwijtgeraakt.'

Moet een nazorger ook niet meer kijken naar het boerenbelang?

'Beiden moeten meer investeren in een goede relatie. Door samen koffie te drinken aan de keukentafel van de boer bijvoorbeeld. Ze kunnen dat doen voordat het seizoen begint, dan is er meer tijd. Het is van belang om de planning te bespreken en elkaar op de hoogte te houden als iets wijzigt. Uiteindelijk hebben ze hetzelfde belang. Ik ben nog nooit iemand tegengekomen die tegen weidevogels is.'

De provinciale doelstelling van 10.000 gruttobroedparen in 2020 wordt niet gehaald. Wat zijn de voornaamste problemen?

'Minder biodiversiteit, veel predatie en te weinig vernatting. Mijn pake was boer. Als jongen kwam ik tot mijn knieën in de zuring. Nu zijn het vooral groene lakens. Dat is niet de fout van de boer. Het ligt bij de consument die niet voor de goede producten wil betalen.

'We moeten meer aan storytelling doen. De consument moet zich bewust worden van het weidevogelbeheer. Op pakken melk kunnen boeren hierover uitleg geven. Reclame is echt nodig om de consument te overtuigen van het belang van weidevogelbeheer.'

U botste onlangs met Natuurmonumenten over de aanpak van predatoren. Waarvoor pleit u?

'Het evenwicht is weg. Daarom ben ik blij met de proeven, in samenwerking met de provincie, om steenmarters weg te vangen. Zij moeten van de lijst van beschermde soorten af. Ik wil de steenmarter niet uitroeien. Wel moeten we ons afvragen wat we willen behouden, weidevogels of steenmarters. Datzelfde geldt voor ooievaars en roofvogels. We hebben het aantal ooievaars onderschat.

'Er zijn op dit moment heel veel roofvogels vanwege de muizenplaag van vorig jaar. Ik maak me zorgen over het komende weidevogelseizoen. Het aantal muizen is door de regen enorm afgenomen. De roofvogels zullen zich nu meer richten op de weidevogelkuikens.

'Daarom pleit de bond voor het schudden van eieren van roofvogels. Dit ligt gevoelig. Maar ik ga het onderwerp niet negeren omdat iemand anders er anders over denkt.'

De nazorger vergrijst. Wat voor maatregelen neemt de bond om jongeren te trekken?

'De vinder van het eerste ei was een 25-jarige man. Hij ging als klein kind al mee het land in en kreeg daarna een ijsco. We willen kinderen meer liefde voor natuur meegeven. De Friese jeugdvogelwacht trekt 170 kinderen.

'We zijn van plan om scholen te benaderen voor het adopteren van een weidevogelgebied. Hiermee hopen we kinderen te interesseren. Zij zijn onze toekomstige nazorgers.'