Weidevogelkenner: 'Gebrek aan voedsel grootste knelpunt'

De positieve resultaten worden geboekt op en rond de voormalige bedrijfslocaties van WUR. 'Het is hier vrij nat en doordat er nog fundering in de bodem zit, is alleen grasland mogelijk', vertelt weidevogelkenner Jan Nagel van Landschapsbeheer Flevoland. Door intensieve samenwerking tussen vrijwilligers en de boeren die het land in gebruik hebben, worden de nesten van de weidevogels beschermd tijdens de voorjaarswerkzaamheden.

Alleen nestbescherming is echter niet voldoende om de weidevogels in stand te houden, benadrukt Nagel. 'Wil je de weidevogels helpen, dan moet je met plasdras in de weer. Het trekt kieviten aan en vochtige grond met kruidenrijk, hoog gras biedt voedsel voor de kuikens. Dat is cruciaal voor het behoud van de populatie.'

Landschapsbeheer Flevoland en WUR maakten vorig jaar al een plan voor een plasdras langs de Runderweg. Nagel hoopt dat dit nog voor het broedseizoen kan gebeuren. Het is een lichtpuntje in de negatieve trend van de weidevogelpopulatie van Flevoland. Deze is al niet zo groot, maar gaat de laatste jaren ook nog eens met sprongen achteruit. Nagel wijt dit vooral aan het ontbreken van insecten voor de kuikens. 'Door gebrek aan voedsel, verliezen we de weidevogels', zegt hij stellig. 'Twintig jaar geleden hadden we nog mooie weidevogelgebieden, maar dat loopt hard terug.'

Focus op akkervogels

Nagel wil de boeren niet de schuld geven. 'Daar schiet je niets mee op. Maar je ziet wel dat op het moderne boerenland geen voedsel meer voor de kuikens te vinden is. En als er geen voedsel is, gaat de populatie achteruit.' Agrarisch natuurbeheer in Flevoland lost te weinig op, constateert Nagel. 'Het beheer is vooral op akkervogels gericht. De weidevogel dreigt ondergesneeuwd te raken.'

Het probleem is volgens Nagel dat je het beheer groot moet aanpakken, wil je dat er voldoende kuikens overleven. 'En dat betekent dat je moet inzetten op plasdras en mozaïekbeheer. Alleen plasdras is niet voldoende, er moet wel voedsel te halen zijn in de omgeving. Maar ik snap ook dat dit lastig is in een provincie waar landbouwgrond duur is', zegt de weidevogelkenner.

Boeren en weidevogelbeschermers wijzen vaak naar de toegenomen predatie als oorzaak van de achteruitgang. Nagel ziet dit ook als medeoorzaak. 'De predatie lag in Flevoland tussen de 10 en 15 procent en is de laatste jaren groter geworden. Het is nu circa 20 procent.'

Omslagpunt

Je komt volgens de weidevogelkenner op een soort omslagpunt. 'Als er weinig kieviten meer zijn, gaan de kraaien het winnen. De vos en steenmarter zijn hier ook een probleem, maar het grootste knelpunt is toch het gebrek aan voedsel.'

De afname van het aantal weidevogels heeft ook zijn weerslag op het enthousiasme van vrijwilligers en de belangstelling voor weidevogels in het algemeen, merkt Nagel. De informatiebijeenkomst die Landschapsbeheer Flevoland vorige week had gepland, ging niet door, omdat er maar één aanmelding was. 'Het boeit mensen blijkbaar minder. Je hoort de vogels niet meer en vaak zitten ze achter op een kavel, zodat je ze vanaf de weg ook niet meer kunt zien.'

Flevolands Agrarisch Collectief (FAC), verantwoordelijk voor het agrarisch natuur- en landschapsbeheer in Flevoland, heeft twee clusters die zich actief met weidevogelbeheer bezighouden, vertelt voorzitter Coby Dekker-Van den Berg. Het gaat hierbij om de kop van de Noordoostpolder en het Rivierduingebied tussen Lelystad en Dronten, waar onder meer plasdras is aangelegd.

Geen financiële ruimte

Meer clusters zitten er op dit moment nog niet in, omdat daar geen financiële ruimte voor is. 'Er is wel animo voor agrarisch natuurbeheer, maar daar moet wel een vergoeding tegenover staan. Daarom hebben we de provincie vorig jaar samen met LTO Noord de 'Green Paper Flevoland' aangeboden', vertelt Dekker-Van den Berg.

In de 'Green Paper Flevoland' beschrijven LTO Noord en FAC hoe de agrosector de komende jaren wil meedenken met en meewerken aan het vergroten van de biodiversiteit in de provincie. Een van de speerpunten is het versterken van het weide- en akkervogelbeheer.

'We hopen dat het nieuwe Gemeenschappelijk Landbouwbeleid verruiming van het budget biedt', zegt Dekker. 'Onze plasdras heeft zeker zijn nut bewezen als aanvulling van ons totale mozaïekbeheer in de clusters. De genoemde nieuwe plasdras bij WUR ligt hemelsbreed heel dicht in de buurt van ons cluster aan de Elandweg en zou een mooie aanvulling zijn op het daar aangelegde beheer.'