Pilot Akkerbelt brengt vergroening naar next level

'Binnen Akkerbelt komen we op regionaal niveau met voorstellen voor vergroeningsmaatregelen op en rond de boerenbedrijven. Vervolgens gaan we ze in een gebiedspilot testen waarin een cluster van enkele boeren samenwerkt met andere gebiedspartijen. In 2021, kort voordat het nieuwe GLB start, willen we definitief vaststellen welke methoden voor vergroenen het meest geschikt zijn', verklaart Geling.

Geling is akkerbouwer in Zeewolde en als afgevaardigde van het Flevolands Agrarisch Collectief (FAC) lid van het dagelijkse bestuur van Akkerbelt. FAC vormt met acht andere collectieven een denkbeeldige band door het Nederlandse akkerbouwlandschap. Dit zijn vooral regionale agrarische natuurorganisaties die samen input leveren voor de GLB-pilot en uiteindelijk voor het nieuwe GLB.

Het gaat om Agrarische Natuurvereniging Oost-Groningen, Poldernatuur Zeeland, Collectief Waadrâne, Collectief Midden-Groningen, Agrarisch Natuur Drenthe, Agrarische Natuurvereniging Hollands Noorden, Gebiedscoöperatie Noord-Holland Zuid en Coöperatie Collectief Hoeksche Waard.

Vijf thema's

De Europese Unie hanteert biodiversiteit, landschap, bodem, water en klimaat en inpasbaarheid in de bedrijfsvoering als vijf thema's waarop de groene diensten moeten aansluiten.

Vanwege het regionale maatwerk dat Akkerbelt nastreeft, is het daarnaast de bedoeling dat de vergroening recht doet aan de specifieke gebieds- en bedrijfskenmerken. Om deze kenmerken te benoemen, overleggen de akkerbouwcollectieven met gebiedspartners en via LTO en NAJK ook met andere agrarische ondernemers in de regio.

Positieve bijdrage

'In Flevoland hebben we voor het opstellen van een gebiedsplan met de provincie en het waterschap rond de tafel gezeten', meldt Geling. 'Samen komen we tot de conclusie dat de bodem de basis moet zijn voor verdere vergroening op onze bedrijven. Het betekent dat we vooral maatregelen willen invoeren die een positieve bijdrage leveren aan de bodemkwaliteit en beperking van het verlies aan mineralen.'

Wico Dieleman is via ZLTO en ook vanuit Poldernatuur Zeeland actief in het landelijk kernteam van Akkerbelt. Dit team is de uitvoeringsorganisatie en levert ondersteuning aan het bestuur van de GLB-pilot.

Groenblauwe dooradering

Dieleman legt uit dat de maatregelen die akkerbouwers zelf ontwikkelen en testen voor vergroening, enerzijds betrekking hebben op het bouwplan en anderzijds op het creëren van een groenblauwe dooradering binnen de verschillende akkerbouwregio's.

'In het bouwplan gaat het bijvoorbeeld om het opnemen van extensieve gewassen of graanstoppels die in de winter blijven staan om akkervogels bescherming te bieden of vogelakkers die daarvoor speciaal worden aangelegd. Verder kun je denken aan niet-kerende grondbewerking', vertelt Dieleman.

'De dooradering betreft lijnvormige elementen, zoals akkerranden, opgaande beplantingen (struwelen) of waterlopen die zorgen voor een effectieve ecologische infrastructuur op gebiedsniveau. Daarvan kunnen onder meer vogels, bestuivers en andere nuttige insecten profiteren.'

Puntensysteem

Belangrijk onderdeel van Akkerbelt is het ontwikkelen van een puntensysteem om de inzet voor vergroening te waarderen. 'Het is de bedoeling dat er een soort groslijst komt', stelt Dieleman. 'Een akkerbouwer heeft dan keuze in de wijze waarop de vergroening ofwel de ecoregeling in pijler 1 van het GLB wordt ingevuld. Het puntensysteem moet passen bij de vergroeningsthema's van Brussel.'

De vergroeningsregels voor het nieuwe GLB moeten praktisch haalbaar zijn voor de agrarische ondernemers, stelt Geling tot slot. 'Dat is een absolute voorwaarde. Het gaat niet alleen om de voorlopers die hieraan kunnen voldoen, maar uiteindelijk moet het hele peloton mee', zegt hij.

Kwaliteitsimpuls

'Verder is het onze doelstelling om de vergroening een kwaliteitsimpuls te geven. Het gaat verder dan alleen de inzaai van vanggewassen. De maatregelen die we voorstellen, moeten echt iets toevoegen aan de biodiversiteit en aan de bodem en de andere thema's die belangrijk zijn. Bovendien moet het een aanzet zijn tot innovaties en ook uiteindelijk een economische betekenis hebben.'