Natuurpartij blijft grootste in waterschappen

Winst was er voor 50Plus bij de waterschapsverkiezingen. De partij steeg met 9 zetels van 23 in 2015 naar 32 zetels in 2019. Ook VVD (70 zetels, 3 zetels extra ten opzichte van 2015), Partij voor de Dieren (17 zetels, 2 zetels meer ten opzichte van 2015) en ChristenUnie (15 zetels, 1 zetel meer ten opzichte van 2015) behaalden meer zetels dan vier jaar geleden.

Verlies is er voor de Algemene Waterschapspartij. Ze verloor 9 zetels en mag nu 22 zetels innemen in het algemeen bestuur. PvdA blijft met 49 zetels gelijk.

Meer moeite

'De van oudsher boerenpartijen en vaste zetels voor de landbouw moeten meer moeite doen om de landbouw goed voor het voetlicht te brengen', concludeert LTO-portefeuillehouder water Trienke Elshof.

'Water Natuurlijk heeft een behoorlijke vinger in de pap in waterschapbesturen. Landbouw levert in ten opzichte van natuur. Water Natuurlijk wil vooral de waterpeilen omhoog en kijkt minder naar de kosten. Als er dan kosten worden gemaakt, willen ze die het liefst op het bord van ongebouwd hebben.'

Opkomstpercentage

Elshof gaat ervan uit dat het hogere opkomstpercentage (51,4 procent in 2019, 43,5 procent in 2015) ook van invloed is geweest op het succes van Water Natuurlijk.

'Het is goed voor het draagvlak dat de verkiezingen tegelijkertijd met die voor Provinciale Staten worden gehouden, maar nadelig voor landbouw binnen waterschappen', stelt de LTO-bestuurder.

Conservatief

'Daar waar veel boeren al van oudsher conservatief stemmen, krijgen nu ook stedelingen, die anders wellicht niet zouden stemmen voor de waterschappen, een stembiljet onder de neus. De stedeling vindt op dit moment iets van het landschap. Water Natuurlijk klinkt vriendelijk. Dan is de keuze snel gemaakt.'

Voorzitter Bart Jan Krouwel van het landelijk bestuur van Water Natuurlijk vermoedt dat het actieve campagne voeren en de droogte van afgelopen zomer meer mensen naar het stemhokje hebben getrokken. 'We waren een vrij onbekende club, maar door optreden in onder andere Jinek en Nieuwsuur hebben we veel naamsbekendheid gekregen.'

Klimaatschap

Bovendien heeft de droogte de aandacht voor het waterschap vergroot. 'Waar eerst het adagium was dat we moeten vechten tegen het water, zien we nu ook in dat door de klimaatverandering de droogte een probleem wordt. Daarom zou het goed zijn als het waterschap zijn naam verandert in klimaatschap.'

Toch blijft het volgens Krouwel 'zeer onzeker' of de partij echt wat kan betekenen. 'Het is afwachten wat we kunnen binnenhalen. De waterschappen zijn zeer verschillend. Ze hebben lang niet overal dezelfde prioriteiten.'

Geborgde zetels

De partij is voor afschaffing van de geborgde zetels. 'Wij vinden dat niet democratisch. In sommige waterschappen is door deze vaste zetels voor natuur, bedrijven en landbouw de rol van de landbouw groter, terwijl het recreatie- en natuurbelang meer aan de orde is.'

Elshof verbaast zich hierover. 'Waterschappen zijn van oudsher een functionele democratie met geborgde zetels die niet gebonden zijn aan de politiek. Die zetels moet je koesteren. Het is juist ook Water Natuurlijk die veel samenwerkt met de geborgde zetels natuur.'

Meer bereiken

De LTO-bestuurder gaat ervan uit dat wanneer zowel landbouwpartijen als Water Natuurlijk in de coalitie van waterschappen zitten, er meer wordt bereikt.

'Aan de voorkant moet je goede afspraken maken. Dan versterk je elkaar. Dat is beter dan elkaar bevechten in de oppositie. We moeten het hebben over functionaliteit, zoals goed waterbeheer, en de partijen moeten zich minder laten leiden door de politiek.'

Krouwel vindt ook dat Water Natuurlijk en de landbouw elkaar meer moeten opzoeken. 'We zijn beslist geen vijanden.'

Partij voor Zeeland

Opvallend is dat lokale partijen het beter doen dan bij de vorige verkiezingen. In een kwart van de waterschappen is een regionale partij de grootste geworden. Zo won Partij voor Zeeland 1 zetel meer dan de vorige keer en is met 4 zetels de grootste partij in het Zeeuwse waterschap Scheldestromen.

Fractievoorzitter en akkerbouwer Gert-Jan Minderhoud heeft hier wel een verklaring voor: 'We staan met de benen in de klei. Wij zijn tegen ontpoldering. De landelijke partijen beleden dat met hun mond, maar stemden uiteindelijk wel voor.'

Formatie

Partij voor Zeeland neemt nu het voortouw in de formatie. Minderhoud sluit collegeonderhandelingen met Water Natuurlijk, die 2 zetels krijgt, niet uit.

'De samenwerking in de oppositie is goed geweest. We staan soms lijnrecht tegenover elkaar als het gaat om ontpoldering, natuuraanleg, zilte natuur, verzilting van het Volkerak-Zoommeer, de zoetwaterparagraaf. Maar we kunnen elkaar goed vinden als we het hebben over het financieel beleid.'