Eigen aanfok in innovatief kraamsysteem

In 2016 startte op VIC Sterksel het project 'Opfokzeugen in opleiding'. Het project volgt twee sporen: een waarbij is gekeken naar optimalisaties die mogelijk zijn in het bestaande opfoksysteem en een innovatietraject waarbij met kennis uit praktijk en onderzoek is uitgediept wat een ideaal opfoksysteem zou kunnen zijn.

Tijdens een brainstormsessie met varkenshouders en partners uit het bedrijfsleven is een stip op de horizon geschetst. Wat is voor opfokgelten een ideaal systeem dat ervoor zorgt dat deze zeugen soepel en goed voorbereid instromen?

• Lees ook: Steeds meer eigen aanfok van gelten

Daarbij kwamen twee belangrijke punten naar voren, geeft projectleider Marion Kluivers bij Wageningen University & Research (WUR) aan. Een verlengde zoogperiode om de speendip te verminderen en gezondheidsproblemen te voorkomen, en het op jonge leeftijd ontwikkelen van sociale vaardigheden door contact met andere tomen en zeugen.

Groepskraamsysteem voldeed aan wensen

'Het groepskraamsysteem dat op VIC Sterksel is gerealiseerd in het kader van een ander project, voldeed aan een heel aantal van de wensen', zegt Kluivers. 'Dit gaf ons de gelegenheid om direct te testen of dit systeem een positief effect op de opfokgelten heeft.'

Vijf zuiverelijns gelten hebben in het groepskraamsysteem geworpen. Om een vergelijking te kunnen maken, hebben daarnaast zes zuiverelijns gelten in het gangbare kraamsysteem geworpen. In het groepskraamsysteem blijven de biggen met hun moeder tot een kleine twee weken na geboorte in hun eigen hok. Daarna mogen ze los.

Samen met de zeug kunnen ze dan naar de gezamenlijke ruimte. Hier maken ze kennis met de vier andere tomen en zeugen. Naast het sociale contact leren de biggen mee-eten met de zeug. Dat kan, doordat de zeugen in een trog op de grond worden gevoerd. Naast deze trog staat een speciale voerbak voor de biggen, maar in de praktijk eten de biggen vaak met de zeug mee.

Spenen op negen weken

De biggen in het groepskraamsysteem worden pas op negen weken leeftijd gespeend, zodat de speendip en daarmee de kans op gezondheidsproblemen wordt verminderd. 'Maar om het productieniveau niet te verlagen, worden de zeugen tijdens deze zoogperiode weer geïnsemineerd', zegt Kluivers.

De zeugen worden in de vijfde week na het werpen overdag gescheiden van de biggen. Ze gaan naar een aparte afdeling waar een beer aanwezig is. De biggen blijven in de kraamafdeling en hebben de beschikking over vast voer. 's Avonds en 's nachts kunnen de biggen weer zogen bij hun moeder.

Kluivers: 'Het is gelukt om de vijf zeugen in deze week berig te krijgen en te insemineren.' Na deze week mogen de zeugen nog steeds, maar dan op vrijwillige basis, naar deze aparte ruimte.

Vergelijking met gangbaar

De groei van de biggen in deze vijfde levensweek is vergeleken met die van de opfokgeltjes die in het gangbare kraamsysteem op VIC Sterksel zijn geboren en op ongeveer vier weken leeftijd volledig zijn gespeend.

'We zien dat biggen uit het groepskraamsysteem in die week beter doorgroeien. Bij het spenen op negen weken leeftijd zien we dat een speendip uitblijft. Dit zorgt er onder meer voor dat diarree minder voorkomt, zoals ook al uit eerder onderzoek is gebleken.'

Uit de tomen van het groepskraamsysteem zijn 24 opfokgelten geselecteerd, uit het gangbare kraamsysteem 18. Alle 42 dieren worden gevolgd tot en met hun eerste worp. De eerste hebben inmiddels geworpen. Als eind april alle gevolgde gelten uit eigen aanfok hebben gebigd, worden de gegevens geanalyseerd.