Groeiende berg drugsafval in buitengebied

Nederland is al ruim een halve eeuw berucht als producent van synthetische drugs. Naast het vervaardigen van speed (amfetamine) vanaf de jaren zestig, groeide in de jaren tachtig de productie van MDMA als werkzame stof voor xtc.

Ondanks deze lange geschiedenis en de opsporingsinspanningen van gemeenten, politie en justitie, lijkt de drugsproductie alles behalve over een hoogtepunt heen te zijn. De politie spoorde 61 drugslabs op in 2016, een aantal dat groeide naar 82 in 2017. Het totale aantal aangetroffen drugsdumpingen steeg in dezelfde jaren van 177 naar 206.

Bovendien breiden criminelen hun werkterrein uit. In Oost-Nederland alleen al werd vorig jaar 55 keer een partij drugsafval gedumpt.

• Lees ook: Drugsdumpingen in buitengebied schering en inslag

Drugsproducenten weten maatregelen creatief te omzeilen. Toen China de export van de grondstof PMK aan banden legde, werd een alternatief bedacht. Criminelen koken de stof apaan 24 uur in zwavelzuur en verkrijgen daarmee de alternatieve grondstof BMK.

Buiten alle extra gevaren tijdens het productieproces, groeit ook de hoeveelheid chemisch afval. Volgens experts levert de productie van 1 liter synthetische drugs tegenwoordig 18 liter afval op. Criminelen lozen de vloeistoffen inmiddels direct op de weg, in een weiland of in de sloot. Ze laten het afval achter in een gehuurde vrachtwagen of ze gebruiken een mestkelder of een verlaten stal als dumpplaats.

Beweeg door de tijdlijn met uw muis of de pijlen op uw toetsenbord, of door te swipen.

Daarmee liggen de gevolgen van de drugsproblematiek steeds vaker op het bordje van de boer. De opruimkosten, variërend van enkele honderden tot tienduizenden euro's, zijn in principe voor rekening van de grondeigenaar. De afgelopen jaren hebben provincies een deel van die schade vergoed, maar op dit moment is onduidelijk wie wat betaalt.

Minister Kajsa Ollongren van Binnenlandse Zaken wacht op een werkgroep die dit voorjaar met een voorstel moet komen voor financiering van de opruimkosten.

Het drugsafval is niet het enige dat boeren en tuinders zorgen baart. Ze worden benaderd of onder valse voorwendselen gestrikt voor productielocaties, vinden wiet terug in het mais, krijgen te maken met afpersing en bedreigingen of zijn getuige van verdachte zaken, maar durven geen melding te doen uit vrees voor represailles.

Met een ondermijningsfonds stelde minister Ferdinand Grapperhaus van Justitie en Veiligheid afgelopen najaar eenmalig 100 miljoen euro extra beschikbaar voor aanpak van drugscriminaliteit. Hij beloofde dat een deel daarvan naar kwetsbare gebieden gaat, zoals het agrarisch buitengebied. Maar op welke steun en versterking uit Den Haag daadwerkelijk kan worden gerekend, blijft vooralsnog een vraag.