'Vogel moet zich op gangbare grond redden'

Natuurjournalist en schrijver Elvira Werkman schreef een boek over de bescherming van de roofvogel, 'De man op de dijk', Het grenzeloze verhaal van de grauwe kiekendief. Een van de boeren die Werkman interviewde, is akkerbouwer Hans Haanstra uit Dronten.

Uit zijn verhaal blijkt dat vogelbescherming en gangbaar boeren prima samengaan, geeft hij aan na het verschijnen van het boek.

Circus

Zeven jaar geleden kwam Haanstra, die 40 hectare akkerbouwland heeft, voor het eerst in contact met Werkgroep Grauwe Kiekendief, sinds kort 'Grauwe Kiekendief - Kenniscentrum Akkervogels', toen de vogel in zijn tarwe zat. 'Ik had het beest al vaker gezien, maar wist ik veel dat het om een kiekendief ging. Ik dacht alleen: wat moeten al die mensen langs de kant van de weg?'

Toen Koks op hem afstapte en vroeg of hij bij het nest mocht kijken, gaf hij hem duidelijke instructies mee. 'Met schoon schoeisel door het land. Daarin ben ik heel nauwkeurig. En geen cameraploegen. Dat hele circus wil ik niet.'

Haanstra vertelde ook meteen dat hij 'het beestje niet ging doodrijden, maar dat de vogel zich verder op de gangbare grond moest redden'. Dus geen gedoe met vogelakkers. Daarvoor is de grond gewoonweg te duur. 'Hoewel ze me aanvankelijk een strenge boer vonden, is de binding met de club heel goed gebleven.' Dat het beestje bij hem op gangbaar land broedde, is volgens hem logisch. 'Hij krijgt voldoende rust, er is weinig verstoring op het land.'

Verdiepen in grauwe kiekendief

Gaandeweg verdiepte Haanstra zich steeds meer in de vogel. 'Ik heb de verrekijker erbij gepakt en ben de vogel rustig gaan bekijken. Wat hij in de lucht voor capriolen uithaalt, dat is ongelooflijk. Ik ben zo blij dat hij zoveel muizen vreet, want weg is weg. En wist je dat kiekendieven niet trouw zijn aan hun partner? Soms hebben ze er zelfs twee.'

Toen er uiteindelijk ook een webcam bij het nest kwam, kon hij de vogels nog beter volgen. 'De eieren zag ik uitkomen. En wat was het prachtig om te zien dat de grauwe kiekendief muizen in stukken maakte, zodat de kleine beestjes ze konden verslonzen. Van andere dingen kwam weinig terecht. Ik was een halve dag aan het koekeloeren naar de webcambeelden.'

• Lees ook: Friese vogelwachten starten petitie tegen weidevogeljacht

Vogelakkers

De bescherming van de grauwe kiekendief leidde ook tot de invoering van akkerranden. Een belangrijke speler om dit verder te ontwikkelen was Groenvoerdrogerij Oldambt, die meedacht over zaadmengsels en de breedte van stroken.

Na een proef werden vogelakkers, een volveldse combinatie van meerjarige eiwitgewassen als luzerne en rode klaver en beheerde braakstroken, in het Gemeenschappelijke landbouwbeleid opgenomen. 'Die verbinding tussen de maatschappij en boer, daar doen we het voor. Veel akkerbouwers willen werken voor natuur en zijn zeer bereid aan dit soort projecten mee te doen', zegt directeur Eiko Jan Duursema van Groenvoerdrogerij Oldambt.

Natuurontwikkeling

'We zien nu ook dat agrarische natuurverenigingen de vogelakkers omarmen. Het leidt echt tot natuurontwikkeling.' Koks ziet dat anders. Hij vindt dat de uiteindelijke ecologische effectiviteit van de vogelakkers te wensen overlaat.

Maar het is allemaal niets voor niets geweest, concludeert hij. Wat Koks vooral is bijgebleven, zijn de mooie gesprekken met boeren waarin hij veel over de landbouw heeft geleerd.