Neem tijd voor droogzetten productieve koe

De Gezondheidsdienst voor Dieren (GD) adviseert op zijn site om koeien droog te zetten met een melkgift van 12 liter of minder. In de praktijk wordt ook vaak 15 kilo als vuistregel genomen. Bij hogere melkgiften neemt de kans op mastitis in de droogstand toe, omdat de vorming van de keratineplug die de spenen afsluit wordt vertraagd.

Nutritionist Leo Tjoonk van Agrifirm herkent het dilemma van droogzetten van hoogproductieve koeien. 'Het gangbare advies is om koeien droog te zetten als de melkproductie lager is dan 15 liter. Dan voorkom je stress vanwege een te grote omschakeling en is ook de uierdruk en de kans op melk door uitligging lager. Maar hoe realiseer je dat als je koeien hebt die de potentie hebben om veel melk te produceren? Daar zijn veehouders nog niet altijd bewust mee bezig.'

Op tijd beginnen

Tjoonk adviseert om op tijd te beginnen met het droogzetten. 'Je moet de natuurlijke drang om melk te produceren afremmen en daar begin je drie weken voor het droogzetten al mee door de krachtvoergift af te bouwen tot nul. Twee weken voor het droogzetten schroef je de eiwitaanvulling terug en de laatste week voor droogzetten schakel je over op het droogstandsrantsoen.'

Minder water geven is wat hem betreft geen optie. Ook GD stelt dat het onthouden van water om koeien droog te krijgen onacceptabel is. 'Extra stress bovenop de stress van niet meer gemolken worden, een andere stal en een andere groep is onwenselijk. Stress werkt negatief op het afweersysteem en kan resulteren in verwerpen.'

Parallel aan het verminderen van de energie- en eiwitgift kan ook het aantal melkingen worden teruggebracht om de melkproductie te remmen. Volgens GD is dit alleen een optie bij een goede uiergezondheid. Bij eenmaal daags melken is er bij koeien met een subklinische mastitis kans op verstoring van het evenwicht tussen bacterie en afweersysteem. Dat kan weer klinische mastitis veroorzaken.

Melkremmers

Behalve met het rantsoen en het aantal melkingen kan de melkproductie ook worden geremd met een speciale melkproductieremmer. In 2016 kwam Velactis op de Nederlandse markt. De werking van het middel leek veelbelovend; een vermindering van twee derde tot driekwart van de melkproductie binnen 24 tot 48 uur na toediening. Maar het middel werd in juli 2016 van de markt gehaald vanwege ernstige bijwerkingen.

RumiVar heeft het product Melk'Stop op de markt gebracht. Dit is een vloeibaar mengsel van plantaardige bestanddelen dat rechtstreeks in de bek of via een drench kan worden ingegeven. Het moet direct na de laatste melkbeurt bij droogzetten worden toegediend. Melk'Stop vermindert de melkproductie bij droogzetten en ondersteunt de weerstand in de uier.

Bovikalc Dry

Boehringer Ingelheim meldde zich onlangs ook op de markt van melkremmers met Bovikalc Dry. Dit is een mineralensupplement met anionische zouten in de vorm van een bolus die melkkoeien op het moment van droogzetten krijgen toegediend (zie kader). Insteek van het diergeneesmiddelenbedrijf is het op comfortabele manier droogzetten van koeien, volgens dierenarts Jeroen Jacobi van Boehringer Ingelheim.

'Als een koe nog te veel liters produceert bij het droogzetten, veroorzaakt dat ongemak en pijn. Ons product zorgt ervoor dat de uierdruk vermindert en dit manifesteert zich in een langere ligtijd.'

Uit onderzoek blijkt dat koeien 24 uur na het toedienen van Bovikalc Dry 85 minuten langer liggen dan koppelgenoten. 'Het verhoogt het koecomfort. Bovendien is de kans op uierontsteking door melk uitlekken kleiner', stelt Jacobi.

Tijdig afbouwen

Het middel is bedoeld als ondersteuning van het droogzetmanagement en is geen wondermiddel waarvan een hoogproductieve koe binnen een dag op een melkproductie van 15 liter zit, benadrukt hij.

'Met het oog op dierwelzijn zijn we geen voorstander van abrupt droogzetten en overschakelen op een ander rantsoen. Ons advies is om tijdig af te bouwen en niet tot het moment van droogzetten 100 procent door te melken. Daardoor wordt de druk op de uier te groot en heb je meer kans op mastitis.'

Jacobi en Tjoonk zijn geen voorstander van een kortere droogstand. Jacobi: 'Met veel liters droogzetten, vergroot je de kans op mastitis. Bovendien moet een koe ook de kans krijgen te herstellen.' Tjoonk is het hiermee eens. Volgens de sectorspecialist is het vooral zaak op tijd te beginnen om de dieren droog te krijgen. 'Het gaat om de gezondheid van het dier en niet om de laatste liters melk.'