Leefruimte voor varkens en kinderen

'We hebben de hygiënemaatregelen aangescherpt', begint Dick van der Vegt, doelend op de Afrikaanse varkenspest die België heeft bereikt. 'Even snel naar de wc gaan in de varkensstal is er niet meer bij.' De vrachtwagen die even later een dode big ophaalt, gaat door een waterbak met ontsmettingsmiddel.

De actualiteit roept bij de varkenshouder uit Dalfsen kraakheldere beelden op van de varkenspest in 1997 en de MKZ-crisis vier jaar later. Door het vervoersverbod destijds stonden de varkens buiten. 'We hadden tussen de stallen ruimte gecreëerd door de stalmuren te bekleden en een zeil op te hangen. Duizend varkens stonden in weer en wind. Nu hebben we geen fokbedrijf meer, maar ik zou de vleesvarkens meteen op standstillvoer zetten om problemen te voorkomen.'

Als varkenshouders is het de familie Van der Vegt zelden voor de wind gegaan. Toen de vader van Dick van der Vegt in 1976 in Dalfsen begon, zat de varkensmarkt al nagenoeg vol. De stappen naar een gesloten bedrijf in 1984 en de groei naar driehonderd zeugen en tweeduizend vleesvarkens in 1993 mochten niet baten. 'Je hebt varkenshouders die boeren mét geld en varkenshouders die boeren óm geld. Wij behoorden altijd tot de laatste categorie', blikt Van der Vegt terug. 'In 2015, na het zoveelste zwaar verliesgevende jaar, hebben we de zeugen verkocht.'

Zorgtak

In 2004 was de Dalfser familie al met een kleine zorgtak begonnen. 'Een van onze kinderen heeft een vorm van autisme. Als ouder weet je dan hoe belangrijk het is dat jouw kind even de ruimte krijgt in een ander gezin. Terwijl ons kind dus in weekenden bij een ander gezin was, wilden wij in de jaren die volgden, dezelfde zorg verlenen voor andere gezinnen.'

Het gezin Van der Vegt, ouders Dick en Chériette en vijf kinderen, groeiden twee weekenden per maand naar 'zes, zeven, acht kinderen'. De pater familias: 'Totdat alle slaapkamers vol waren. Toen hebben we de eerste stalruimte verbouwd tot slaapplek. Toen onze eigen kinderen uit huis gingen, hebben we weer extra kinderen met een sociale beperking in huis genomen.'

Verbouwing

Vandaag de dag, na een twee jaar durende verbouwing, heeft iedereen zijn of haar eigen ruimte op het erf. In de voormalige fokstal zijn de ruimtes voor alle kinderen met een vorm van autisme. De Ruimte telt vijf studio's voor jongvolwassenen die beschermd wonen, een groepsruimte voor tieners die begeleid wonen en slaapkamers voor de weekendloges. 'Ons eigen kind met autisme heeft ook een eigen woonunit op het erf', vertelt zijn vader. 'Vandaag zijn hier de kinderen en begeleiders van de Zwolse zorgorganisatie Omega Groep. Die huurt doordeweeks een deel van de ruimte van ons.'

Het ontbreekt jong en oud aan weinig op de multifunctionele boerderij. Er is een timmerruimte, een speelruimte inclusief tafeltennistafel, meerdere huiskamers en plekken voor de konijnen, het paard en een paar fokzeugen met pasgeboren biggen.

Milieu

Ook de gespeende biggen en vleesvarkens hebben in Dalfsen voldoende leefruimte, beloond met één ster van de Dierenbescherming. Thema's als milieu en omgeving hebben altijd een voorname rol gespeeld. 'Wij hadden de eerste luchtwasser van Nederland en die draait nog steeds prima.'

Veehouden en zorg verlenen gaan in het familiebedrijf naadloos over in ondernemerschap. 'We zijn in nette kleren en met een bedrijfspresentatie naar de gemeente gestapt om de vergunningen rond te krijgen. We voeren ook stevige gesprekken over de vergoedingen voor de zorg. Het bedrijf is gefinancierd met hulp van de bank en door crowdfunding'.

Vleesverkoop

De Ruimte verkoopt ook eigen vlees en haardhout. Toch draait het bij de familie Van der Vegt allerminst om financieel gewin. 'Ons zorggebouw levert meer rendement op dan de twee stallen met vleesvarkens. Er moeten immers ook veel meer mensen een inkomen verdienen', becijfert de ondernemer. 'Onze wachtlijst is groot en het is dus financieel aantrekkelijk om meer kinderen toe te laten, maar we willen juist intensieve begeleiding bieden.' Twaalf medewerkers vervullen vijf fulltimefuncties. 'Daarnaast werken mijn zoon, mijn vrouw en ik zo'n zeventig uur in de week. Zo besparen we op arbeidskosten.'

Van der Vegt voelt zich inmiddels verlost van de 'race to the bottom', die hij als varkenshouder vaak heeft ervaren. 'We proberen open en ontvankelijk in het leven te staan. We weten niet wat de toekomst ons biedt. De ondertitel van onze bedrijfsnaam is: zorg, varkens en meer… Wat dat 'meer' precies is, weten we niet, maar we kunnen allerlei activiteiten ontplooien zonder het informatiebord te veranderen.'