Type veehouder bepalender dan weiden

René LuijmesLivestock Research van Wageningen UR presenteerde vorig jaar haar onderzoek Economisch Weiden naar economie van weidegang. Wesseling vindt dat in het onderzoek veel te hoge loonwerkerskosten worden gehanteerd voor opstallen.
‘Er staat 2,90 euro per kuub mest. Wij komen met sleepslangen nog niet aan de helft per kuub mest. En dan pompen ze er ook nog water bij voor betere benutting van de mest. Kuilen voor 111 euro per hectare zijn ook veel te hoog gerekend. En het maaien en harken is aan de ruime kant, maar dan heb je het over een paar euro.’
De Utrechter vindt dat beweiden veel meer arbeid kost dan opstallen. ‘Alleen koeien halen kost je al bijna een uur per dag. Sommige melkveehouders brengen ze ook nog weg. En de extra kosten voor elke keer dat je een klein stukje kunstmest strooit zie ik nergens. Je moet de kunstmeststrooier er steeds achter hangen, schoonspuiten en doorsmeren. En afrastering kost ook veel tijd en geld.’

Meer droge stof

De melkveehouder stelt daarnaast dat je bij maaien veel meer droge stof van het land haalt dan bij weiden. ‘Het onderzoek gaat hier uit van ruim 10 procent bij een productie van 16.000 liter per hectare (13,3 ton bruto per hectare). Dit is meer. Grond kost al snel 60.000 euro per hectare. Maal 5 procent rente is 3.000 euro.
Bij weiden komt er gemiddeld 10.000 kilo droge stof van een hectare. Dat komt neer op 30 cent per kilo droge stof. Met opstallen kom je makkelijk op 15.000 kilo droge stof per hectare. Dat komt neer op 20 cent per kilo droge stof.’
Een ander voordeel van opstallen is volgens Wesseling het goed kunnen verdelen van de mest over het land. ‘En een constant rantsoen is beter voor de klauwen en zorgt voor een stabielere productie. Ook liggen de koeien nooit in de felle zon en staan ze nooit in de stromende regen.’
Verder is er minder kans op ziektes als leverbot, geeft Wesseling aan. ‘Het kan zijn dat ik een paar cent extra aan krachtvoerkosten heb, en een paar cent hogere kosten voor de loonwerker. Maar door hogere opbrengsten van het grasland en door minder arbeid scheelt dat al snel 5 cent per liter onderaan de streep.’

Gerealiseerde gegevens

Agnes van den Pol van Animal Livestock van Wageningen UR reageert: ‘Omdat de uitgangspunten belangrijk zijn, hebben we voor dit project met een klankbordgroep gewerkt. Daarin zaten melkveehouders, zowel weiders als opstallers, en agrarische bedrijfsadviseurs. We hebben ook gegevens van boekhoudkantoren geanalyseerd. Dan gaat het dus om daadwerkelijk gerealiseerde gegevens uit het verleden.’
Bij deze studie gaat het er niet om opstallen en weiden tegen elkaar af te zetten. ‘Doel van de studie was om te bekijken hoe je geld kunt verdienen als je voor weiden kiest, ook in de toekomst bij bijvoorbeeld grotere koppels. Er is daarom ook ruim aandacht voor welk management tot resultaten leidt, in overleg met agrarische bedrijfsadviseurs.’
Ook melkveehouder Walter Roubos, eveneens uit Leersum, vindt de voordelen van opstallen groter. Hij heeft de indruk dat bedrijven die hun koeien binnen houden harder groeien en dat die groter zijn. ‘Gevoelsmatig denk ik dat ze bij de bank een beter saldo neer kunnen leggen, of meer cashflow hebben om te investeren. Maar dit zal per bedrijf erg verschillen.’
Roubos denkt dat de weidepremie te laag is om de kosten goed te kunnen maken.
Ook accountants bogen zich over weidegang en opstallen, volgens Koe & Wij. Alfa, Accon AVM en Flynth stellen dat beweiders meer verdienen. Summerfeeders maken extra kosten voor mechanisatie, loonwerk en huisvesting. Volgens Accon AVM verdienen veehouders die weiden 1,5 cent per kilo meer. Daarentegen verdienen grote en intensieve bedrijven circa 0,75 cent per kilo melk meer bij 1,5 miljoen liter melk en meer dan 17.500 kilo melk per hectare.
Verder is de variatie bij opstallers groter dan bij beweiders. De beste 25 procent summerfeeders verdienen 1,5 cent meer dan de 25 procent beste beweiders. En de 25 procent slechtste summerfeeders hebben 3 cent minder dan de 25 procent slechtste beweiders.
Flynt komt tot een verschil van een cent in het voordeel van bedrijven die beweiden, vanwege kosten voor krachtvoer, gebouwen, loonwerk en mechanisatie.
Countus stelt dat er niet veel verschil zit tussen opstallen en weiden. Opstallers blijken in Flevoland een klein voordeel te hebben door de verhuur van land aan bollentelers.
De accountants geven aan dat er een groter verschil is tussen typen melkveehouders dan tussen het weiden of opstallen.