'KringloopWijzer helpt boeren sturen op ruwvoer, mest en bodem'

Maar waar begin je? Volgens melkveehouder Henry Steverink uit Silvolde start een betere bedrijfsvoering bij het stellen van de juiste vragen. 'We moeten niet vragen wat we moeten doen, maar hoe we dat moeten doen. Daarin kunnen we elkaar versterken en helpen.' Hij werkt al jaren met de KringloopWijzer als managementtool. Waar het begon bij aanpassingen in de veestapel, volgde hij de pijltjes naar mest en is hij nu aan het finetunen op het onderdeel bodem.

Studiegroepbegeleider Henry Mentink, ex-medewerker van Agro-Innovatiecentrum De Marke en tegenwoordig zelfstandig adviseur met een klein vleesveebedrijf in Zelhem, nam de aanwezigen mee door gegevens uit de KringloopWijzers. Steverink deelde vervolgens zijn visie op de praktische kant, aan de hand van eigen bedrijfsgegevens. Beide heren zijn ervan overtuigd dat je geld verdient door te weten waar je kosten zitten.

Volgens Mentink zeggen de getallen an sich weinig. 'Hoe doe ik het ten opzichte van mijzelf in voorgaande jaren en ten opzichte van collega's? Daar kun je wat mee.' Hij melkt al geruime tijd ongeveer 11.500 kilo per koe per jaar. 'Dit komt door jarenlange fokkerij en strak management. In de KringloopWijzer zag ik dat ik vrij veel krachtvoer gebruikte. Door goede kuilen te maken en 16 tot 18 kilo droge stof aan ruwvoer te voeren met gemiddeld 1.000 VEM en 155 gram ruw eiwit, kan ik besparen op krachtvoer. Dat komt gunstiger uit in mijn KringloopWijzer, want ik voer veel minder eiwit aan.'

Om goede kwaliteit ruwvoer te verbouwen en gunstig uit te komen in de KringloopWijzer, koopt Mentink liever wat meer kunstmest aan dan extra krachtvoer. 'Door kunstmest aan te voeren, voer ik indirect ruw eiwit aan. Ik krijg wel een hoger eiwitpercentage in mijn grasland en dus in mijn kuil, maar volgens de KringloopWijzer voer ik het niet aan. Dit verhoogt het aandeel eiwit van eigen land.'

Mentink benadrukt dat het belangrijk is dat dit eiwit ook is op te nemen: 'Het moet darm verteerbaar eiwit (DVE) bevatten, daar kan de koe wat mee.' Een ondernemer uit de zaal had hier meteen een vraag over: 'Hoe ver kun je gaan met het verlagen van het eiwitgehalte in je rantsoen? Wanneer verslechtert de gezondheid van mijn vee?'

Steverink geeft aan dat hij tot nog toe geen gezondheidsproblemen ziet. 'Ik geef mijn voeradviseur de uitdaging om elk jaar op 155 gram ruw eiwit per kilo droge stof uit te komen. Ik houd de vakbladen in de gaten en heb gelezen dat het tot 140 gram ruw eiwit per kilo droge stof altijd nog goed gaat. Daaronder kunnen wel problemen optreden, onder andere met de vruchtbaarheid.'

Benutting mest en bodem van belang

Naast het voeren zijn er ook andere data die de KringloopWijzer geeft als die volledig is ingevuld. Wat je daarmee kunt, werd gezamenlijk besproken. Toen het ging over de benutting van de mest, gaven ondernemers aan dat ze dan voornamelijk kijken naar het stikstofbodemoverschot. Het fosfaatbodemoverschot is namelijk vrijwel niks of zelfs negatief.

Volgens Mentink is het wel wenselijk om ook dit laatste in de gaten te houden, want het draait allemaal om de balans in de bodem. 'Boeren die mest scheiden hebben daarbij een extra knop om aan te draaien. Zij kunnen namelijk de dikke en dunne fractie gericht inzetten. Het is niet per definitie zo dat je in een neerwaartse spiraal terechtkomt omdat je steeds minder fosfaat bemest, maar houd die balans in de gaten.'

Met bemesting wordt steeds meer 'gespeeld', ziet ook Mentink. 'Mais kan prima groeien met minder mest. Als je een vanggewas kiest waarbij ook nog wat stikstof vrijkomt, kun je nog meer zakken in mestgift op percelen waar je mais verbouwt. Op die manier blijft meer mest over voor grasland. Nadenken over het bouwplan en grondbewerkingen wordt dus ook indirect steeds belangrijker.'

De KringloopWijzer is nog niet uitontwikkeld. Zo is er dit jaar bijvoorbeeld het nieuwe kengetal SOC bij gekomen. Dit is het percentage stabiele koolstof in de bodem. Mentink licht dit verder toe: 'Gemiddeld zit je SOC tussen de 50 en 60 procent van het totale organischestofgehalte in de bodem. Over honderd jaar is dit nog steeds hetzelfde, ook als je het organischestofgehalte weet te verhogen.'

Agrariërs in de zaal vullen aan: 'Je kunt dit verhogen door compost, klei of stro aan te brengen op je land.' Hierbij is het ook belangrijk om de calcium-magnesiumverhouding in de grond goed in de gaten te houden, benadrukt Mentink. De adviseur sluit de informatieve middag af met een boodschap voor thuis: 'Ga niet naar de bodem kijken als een zeef, maar als een spons. Hierbij is organische stof de sleutel tot succes.'