Wiersma: 'Met de dag urgenter dat er boeren zijn'

Drie agrarische gezinnen vertellen over hun worstelingen, hoop en verwachtingen. Waaronder Sjaak en Karin van Veen-Berg, die besloten te stoppen met het rundveeopfokbedrijf met kaasmakerij en educatietak. Joost en Sophie Wesseling, die een gangbaar melkvee- en biologisch pluimveebedrijf hebben, en hun zoon Kees zitten ook aan tafel. Tenslotte praten Kees en Femke Captein mee, de eigenaren van Kaasboerderij Captein in Zoeterwoude. Hun bedrijf is al generatieslang in de familie.

Sjaak van Veen blikt terug op zijn carrière waarin hij allerlei uitdagingen tegenkwam, ook door politiek beleid. 'Er zijn veel besluiten geweest die impact hebben op een heel gezin, op de vorige en de nieuwe generatie. Dat reikt verder dan de landbouw. Het gaat ook om de leefbaarheid van het buitengebied. Iedere keer zijn het zaken die niet tot de kern van het vak behoren, maar randzaken en maatschappelijke kwesties.'

De anderen kunnen erover meepraten. Zo gaat het gesprek over de superheffing, het melkquotum, fosfaatrechten en stikstof, waardoor de vergunningverlening vrijwel stilligt. 'Er gebeuren soms dingen die ik niet kan uitleggen aan anderen', vat Kees Captein samen. 'Neem nu het verlies van derogatie of discussies over stikstofdeposities achter de komma. Dat moet uit de wereld.'

Wiersma neemt de tijd om op de vragen in te gaan. 'De Europese Commissie wil gewoon dat Nederland minder mest produceert. Daar zijn afspraken over gemaakt. Als bestuurder moet je dan moeilijke keuzes maken', legt ze uit.

Juridisch houdbare oplossingen

De minister stelt ook de vraag wat boeren nodig hebben om deze maatregelen te dragen. Voor Captein is dat helder. 'Dat oplossingen juridisch houdbaar zijn', zegt hij. 'Daarom zijn mensen afwachtend met investeringen. Iedereen kent wel iemand die een emissiearme stalvloer heeft gekocht die uiteindelijk voor de rechter niet voldeed.'

Wiersma erkent dat juist dit moeilijk is. 'Ik probeer robuust beleid te maken dat standhoudt bij de rechtbank. Maar we hebben ons ook te verhouden tot bijvoorbeeld de Vogel- en Habitatrichtlijn.'

Ondanks alle uitdagingen willen de aanwezigen niet in somberheid verzanden. Femke Captein krijgt bijvoorbeeld energie van de contacten met klanten die bij hun boerderij kaas kopen. 'Zij zijn zo enthousiast. Dat geeft mij een positief gevoel over wat we doen.'

Bedrijfsopvolger Kees Wesseling (25) mist soms positiviteit in gesprekken met jonge collega's. 'Ik heb van huis uit meegekregen dat je niet moet blijven hangen in wat er niet kan. Ik verwacht dat er ook weer een rooskleurige toekomst komt voor de veehouderij, omdat ik denk dat we in Nederland uiteindelijk niet zonder deze sector kunnen.'

Zijn vader is het roerend met hem eens: 'Als je kijkt naar de geopolitieke situatie, naar de verdroging in Oost-Europa, dan wordt het met de dag urgenter dat er boeren in Nederland zijn. Het is teleurstellend dat je de grond niet kunt benutten naar mogelijkheden.'

De boeren en minister wisselen op deze manier hun gedachten en gevoelens uit. Als Wiersma na een uur afscheid neemt, krijgt ze van Karin van Veen een hartvormige kaas cadeau. 'Als hart onder de riem.'

Veerkracht van ondernemers

Wat Wiersma verder meeneemt naar Den Haag? 'De veerkracht van de ondernemers. Iedere generatie heeft dingen meegemaakt waarvan ze zich op dat moment afvroeg of het nog goed zou komen. Uiteindelijk komt er toch weer perspectief', stelt ze.

'Het is nu ook onzeker in de sector. Ik hoop dat we aan het eind van deze bestuursperiode weer op dat nieuwe perspectief uitkomen. Daar zet ik me iedere dag voor in', benadrukt de landbouwminister.